افرادی که دنبال فاتحه دیپلماسی هستند باید صبر کنند
بازگشت به صادرات 8‚2 میلیون بشکه نفت، کف مطالبات ایران است
برای انتخابات ۱۴۰۰ مانع کار ما نشوید
وزیر امور خارجه گفت: امنیت و پیشرفت ما قابل خرید و فروش نیست چون امنیت و پیشرفت ما از مردم نشات می‌گیرد؛ هر قدر بر ما فشار آوردند و تحریم کردند با اتکا به مردم پیشرفت کردیم.
به‌گزارش‌ایرنا‌محمدجواد ظریف روز دوشنبه در نشست خبری افزود: تحریم وزیر امور خارجه یک کشور یعنی در مذاکره و گفت‌وگو کم آورده‌اند. مسیری که آنها پیش گرفته‌اند هر روز به سمت ناکامی در گفت‌وگو پیش می‌رود.
تحریم وزیر خارجه یعنی شکست دیپلماسی
ظریف تصریح کرد: برای همین مجبورند تحریم کنند. مسوولان یک کشور را تحریم کنند، رهبری معظم انقلاب را تحریم کنند، یک خدمتگزار کوچکی مثل وزیر امور خارجه را تحریم کنند. تحریم وزیر خارجه یعنی چه؟ یعنی شکست در گفت‌وگو و دیپلماسی؛ یعنی مخالفت در گفت‌وگو و این تفاوت دو گفتمانی است که امروز در دنیا مشخص شده است و این تفاوت دو گفتمانی است که یک مسیر محتوم را پیش می‌رود و هر روز به سمت افول گفتمان سلطه پیش می‌رود.
امنیت و پیشرفت ما از مردم ناشی می‌شود
ظریف تاکید کرد: مبنای کار ما پیروی از دیگران نیست ما امنیت مان را هیچگاه نخریدیم و هیچگاه نمی‌خریم. امنیت ما قابل خرید و فروش نیست چون امنیت ما از مردم نشأت می‌گیرد پیشرفت مان را هیچگاه نخریدیم و نخواهیم خرید. چون پیشرفت ما از مردم ما نشات می‌گیرد هر قدر بر ما فشار آوردند هر قدر بر ما تحریم کردند با اتکا به مردم خود پیشرفت کردیم و بعد آمدند گفتند چرا پیشرفت کردید.
در نیویورک به من گفته شد
تحریم می‌شوی
وزیر امور خارجه در نخستین سوالی درباره دیدار با رند پال، سناتور امریکایی در نیویورک و رد پیشنهاد وی برای حضور در کاخ سفید، گفت: بارها گفته‌ام که من در زمان حضور در نیویورک، برای شرکت در جلسات مجمع عمومی یا دیگر جلسات سازمان ملل می‌روم، در حقیقت سفر من به امریکا نیست. امروز هم به همین محدوده محبوس هستم و خوشبختانه جای دیگر نمی‌توانم بروم، هرچند که محدودیت برای همکارانم غیرانسانی است، ولی مشکلی ندارم.
ظریف ادامه داد: در نیویورک از صبح اول وقت تا پایان شب ملاقات، مصاحبه یا سخنرانی دارم یا دیدار با مقامات مختلف را در برنامه دارم. این ملاقات‌ها از نظر من شفاف است. با افرادی هم که دیدار دارم افرادی خارج از مجموعه قوه مجریه امریکا هستند؛ سناتورها، نمایندگان، اصحاب رسانه‌ها یا گروه‌های فکری هستند.
وی با بیان اینکه همه امریکایی‌ها معتقد به آزادی بیان نیستند و ممکن است برای دیدارکنندگان مشکلی ایجاد شود، اعلام نکردیم که با چه افرادی دیدار می‌کنم، اظهار داشت: بر این اساس هیچگاه اعلام نکردیم گروه‌های نخبگی و سناتورها چه کسانی هستند. اگر آنها خودشان خواستند می‌توانند بگویند که با من دیدار کرده‌اند و چه گفته‌اند. ولی روش ما نیست که اعلام کنیم با چه کسانی دیدار می‌کنیم.
رییس دستگاه دپپلماسی با بیان اینکه به عنوان دپیلمات باید بتوانم در جلسات مذاکره کنم و طرف مقابلم هم احساس کند که می‌تواند با من به جای مصاحبه، مذاکره کند، تصریح کرد: اگر قرار باشد که موضوعات مورد گفت‌وگو را در بیرون طرح کنم، موجب می‌شود طرف مقابل احساس کند در حال مصاحبه است که این سم مهلکی برای دیپلماسی است. ضمن آنکه به عنوان دیپلمات وظیفه‌ای دارید، دیپلماسی کار خود را پیش ببرید و با دیپلماسی عمومی آن را نباید اشتباه کرد.
ظریف افزود: اگر قرار باشد صورت مذاکرات به عنوان خبر بیرون داده شود، طرف مقابل دیگر در جلسات با شما گفت‌وگو نمی‌کند و فقط جملات کلیشه‌ای می‌گوید. لذا برای همین است که اخبار از ملاقات مختصر است زیرا قرار نیست که دیپلماسی رسانه‌ای را با دیپلماسی رسمی قاطی کنیم. هرچند همه‌چیز ما شفاف است.
وی با اشاره به سفر خود خاطرنشان کرد: در سفر به نیویورک به من گفته شد که ظرف دو هفته دیگر تحریم می‌شوم مگر آنکه که آن پیشنهاد را بپذیرم که خوشبختانه قبول نکردم.
افرادی که دنبال فاتحه دیپلماسی هستند باید صبر کنند
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر تلقی تحریم شما بر پایان مذاکره تاکید کرد: به نظر من مذاکره و دیپلماسی هیچگاه پایان نمی‌پذیرد. مذاکره در برنامه کاری من همواره وجود داشته و خواهد داشت. حتی در شرایط جنگ هم مذاکره وجود خواهد داشت.
ظریف با اشاره به دشمنان مذاکره گفت: افرادی که به دنبال خواندن فاتحه دیپلماسی هستند باید خیلی صبر کنند. چه جان بولتون و همراهانش در امریکا و چه دوستانی در داخل که به دنبال نفی و مرگ مذاکره هسنتند، برای خواندن فاتحه دیپلماسی خیلی باید صبر کنند.
مسوول دستگاه دیپلماسی ایران همچنین در بخش دیگر سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر علت انجام این تحریم افزود: اقدامی که امریکا انجام داده است، نشان‌دهنده وجود دو گفتمان در جهان است. گفتمانی که مبتنی بر گفت‌وگو و تعامل است و جمهوری اسلامی ایران خود را متعهد به آن می‌داند و گفتمانی دیگر که امریکا در آن تنها است. شاید کشورهای دیگر جسارت مقابله آن را نداشته باشند، اما در این گفتمان همراه امریکا نیستند. گفتمان مبتنی بر قلدرمآبی، زورگویی و تهدید.
ظریف تاکید کرد: شما امروز نمی‌توانید یک نفر را پیدا کنید از گفتمان یک جانبه گرایی امریکا حمایت کند.
مسوول امنیت منطقه هستیم
رییس دستگاه دیپلماسی همچنین درباره توقیف کشتی انگلیسی در خلیج فارس گفت: ما در خلیج فارس بزرگ‌ترین ساحل را داریم، حدود دو هزار کیلومتر در خلیج فارس و ۱۵۰۰ کیلومتر در دریای عمان ساحل داریم. برای همین است که گفته‌اند خلیج فارس و نه گفته‌اند خلیج مکزیک چون ساحل ایران است.
وی ادامه داد: ما مسوول امنیت منطقه هستیم و امنیت منطقه را هم ما حفظ کرده‌ایم منتها امنیت باید برای همه باشد نه به هزینه یک کشور.
وی خاطرنشان کرد: ما در اجرای وظیفه خود برای حفظ امنیت خلیج فارس بعضی اوقات از بعضی تخلفات چشم پوشی می‌کردیم اما در حال حاضر دلیلی نمی‌بینیم برابر انگلیس که راهزنی دریایی دخالت می‌کند باز هم چشم پوشی کنیم بنابراین اقدام ما عمل متقابل نیست بلکه چشم پوشی نکردن از تخلفات است.
وی یادآور شد: کشتی انگلیسی هم به دلیل تخلفاتی که داشته و شکایت سازمان بنادر و دریانوردی توقیف شده است که این موضوع باید در دادگاه‌های ایران بررسی شود. اگر ضروری باشد و ما احساس کنیم که فایده‌ای دارد کمک می‌کنیم تا تسهیل شود.
توجیه زمان بر بودن تعهدات برجامی اروپا، معنی ندارد
رییس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر ادعای اروپایی‌ها بر زمانبر بودن اجرای تعهدات برجامی خود، گفت: توجیه اروپایی‌ها مبنی بر نیاز به زمان برای انجام تعهدات‌شان، باید معنایی داشته باشد. تا الان که ۱۵ ماه از خروج امریکا از برجام گذشته است، هیچ اقدامی نکرده‌اند. اگر قرار باشد معنای زمانبر بودن این باشد، دلیل ندارد این وضعیت ادامه پیدا کند.
بازگشت به صادرات ۲.۸ میلیون بشکه نفت کف مطالبات ما است
ظریف با بیان اینکه رییس‌جمهوری کف مطالبات جمهوری اسلامی را به اروپا اعلام کرده است، افزود: این مطالبات را در حال پیگیری هستم، مهم‌ترین بخش مطالبات ما این است که برای ادامه کار و برگرداندن اقدامات ایران به گذشته دو اقدام باید انجام شود. نخست آنکه فروش نفت ما باید به زمان ماه مه‌سال ۲۰۱۸ یعنی زمانی که امریکا از برجام خارج شده است، برگردد، در آن زمان میزان صادرات نفت ما حدود ۲.۸ میلیون بشکه بوده است. اقدام دوم هم برگرداندن منابع ما است. این موارد کف مطالبات جمهوری اسلامی است. تعهدات دیگری هم اروپایی‌ها طی برجام بر عهده گرفته‌اند که آنها نیز باید اجرا شود.
طولانی‌ترین مذاکره را در طول تاریخ
با امریکا داشتیم
وزیر امور خارجه با بیان اینکه اینستکس گام مقدماتی اجرای تعهدات امریکا است، تصریح کرد: با امریکا مذاکره کردیم و این طولانی‌ترین مذاکره را در طول تاریخ با امریکا بود. هیچگاه وزیر امور خارجه امریکا برای مذاکره با یک کشور ۱۷ روز در خارج از امریکا نبوده و هیچگاه ۹ ساعت گفت‌وگو در یک جلسه نداشته است، ما ساعت‌ها گفت‌وگو هم با وزیر انرژی امریکا از سوی علی اکبر صالحی (رییس سازمان انرژی اتمی) و هم من با آقای جان کری (وزیر امور خارجه وقت امریکا) داشته‌ایم.
ظریف با تاکید بر اینکه شاید امریکایی‌ها برای مذاکره بیکار باشند ولی ما بیکار نیستیم و برای وقت‌مان ارزش قائل هستیم، خاطرنشان کرد: در امریکا انقلاب نشده بلکه فقط یک انتخابات برگزار شده است. براساس حقوق بین‌الملل هم اگر انقلاب شده باشد دولت انقلابی تعهدات دولت قبل از انقلاب را به ارث می‌برد. برجام یک تعهد بین‌المللی تایید شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
وی افزود: دولتی که تعهد خود، تعهد دنیا و تعهدی که شورای امنیت را که خودشان عضو آن هستند را عمل نکردند. امریکا از همه‌چیز خارج شده و تنها از شورای امنیت خارج نشده و شاید هم بعدا بخواهد از آن خارج شود، اما قطعنامه ۲۲۳۱ هنوز لغو نشده، لذا امریکا نمی‌تواند ادعایی داشته باشد.
بهانه‌های اروپا برای ما کارآمدی ندارد
ظریف در پاسخ به سوالی درباره اینکه گزینه‌هایی که قرار است برای گام سوم برداشته شود تشدید نمی‌شود، گفت: این از بحث‌هایی است که همیشه با اروپایی‌ها داشتیم و آنها هم ادعا می‌کنند که امریکایی‌ها شرکت دولتی و غیردولتی نمی‌شناسند و قانون شکنی امریکا حد و مرز ندارد.
وی افزود: اتحادیه اروپا در ارتباط با دوستانی که انتخاب کرده تبریکی نیاز دارد که بشنود که چه دوستانی انتخاب کرده که در واقع هیچ اعتراضی ندارند از اینکه حتی شرکت‌های دولتی اروپایی را تحریم کنند. همین اینستکس را هم تهدید کردند که ما تحریم می‌کنیم اگرچه توسط سه تا از نزدیک‌ترین متعهدشان ایجاد شده است اما این بهانه‌ها برای ما کارآمدی ندارد.
ظریف ادامه داد: اقتصاد امریکا، اقتصاد مهمی است اما اقتصاد همه دنیا نیست. اگر شرکت‌های بزرگ یعنی توتال، انی، شل، سی‌ان‌پی‌سی چین، ساین اوپک، شرکت‌های مهم روسی، شرکت‌های نفتی مهم ژاپنی تصمیم بگیرند که قلدری امریکا را نپذیرند یقین دارم امریکا نمی‌تواند همه آنها را تحریم کند. اگر بخواهد تحریم کند اقتصاد دنیا به هم می‌ریزد. مگر امریکا چقدر است؟!
وزیر امور خارجه گفت: امریکا بازدارندگی‌اش در ترس بقیه از او است نه در قدرتش. معتقدم این ترس کم‌کم زایل خواهد شد. یعنی اینکه الان چین و روسیه تصمیم گرفتند مبادلات‌شان را به دلار انجام ندهند. چین، ایران، هند و خیلی کشورها تصمیم گرفتیم که مبادلات‌مان را به دلار انجام ندهیم.
وی افزود: ما و ترکیه سال گذشته براساس گفته وزیر خارجه ترکیه ۳۵ درصد مبادلات‌مان با ارز ملی انجام دادیم. خیلی کشورها می‌توانند نظام تهاتری ایجاد کنند نه این نظام تهاتری برگشت به گذشته باشد اتفاقا ممکن است روش بسیار بهتری برای معاملات بین کشورهای در حال توسعه باشد چرا که مجبور نیستند از زورگویی نظام مالی بین‌المللی پیروی کنند.
رییس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: امروز نظام مالی بین‌المللی که امریکا بر آن تسلط دارد نسبت به دیگران زورگویی می‌کند. مثلا به ما و ونزوئلا می‌گوید حق ندارید با یکدیگر کار کنید. چه نیازی است ما براساس این نظام کار کنیم.
ظریف گفت: بنابراین اگر اروپایی‌ها برای آینده خودشان نگرانند و نگرانند که بعدا امریکا نیاید بگوید که شما نمی‌توانید با چین کار کنید پس باید جلوی زورگویی بایستند.
وی افزود: امریکایی‌ها به اروپایی‌ها گفتند چرا از روسیه گاز می‌خرید، امریکا در چه موقعیتی است که به یک قاره به یک اتحادیه که مجموعه توان اقتصادی‌اش بیش از امریکا است، و به اروپایی‌ها بگوید حق ندارید از روسیه گاز بخرید.
وزیر امور خارجه ادامه داد: مقامات اروپایی مجبورند که به ترامپ بگویند اگر ما از روسیه گاز نخریم شهروندان ما باید در زمستان از سرما بمیرند. این نکته است که اروپایی‌ها باید به آن توجه کنند ببینند تا چد حد می‌خواهند خودشان را گروگان تصمیمات امریکا قرار دهند. اتحادیه اروپا آیا آنقدر توان ندارد که برابر امریکا بایستد.
رییس دستگاه دیپلماسی گفت: روز اول به ما گفتند Blocking Statute را آورده‌ایم و قانونی کردیم خوب اجرایش کنید. اگر هر شرکت شما به خاطر تحریم‌های امریکا از ایران خارج شد جلوی آن را بگیرید، آن وقت امریکایی‌ها خواهند دید تا چه موقع می‌توانند قلدری و دیکتاتوری و یکجانبه‌گرایی‌شان را ادامه دهند.
ظریف افزود: اروپایی‌ها باید متوجه شوند که امریکایی‌ها وقتی شرکت‌های خودشان می‌خواهند با ایران کار کنند هیچ‌کدام از این محدودیت‌ها را ندارند. فقط برای شرکت‌های اروپایی است که این محدودیت‌ها را دارند.
وی ادامه داد: اروپایی‌ها، قرارداد بویینگ با ایران را با قرارداد ایرباس با ایران را مقایسه کنند. چقدر قرارداد بویینگ راحت‌تر بود و قرارداد ایرباس ۶ ماه طول کشید تا دولت امریکا آن را تایید کند در حالی که قرارداد بویینگ سه ماه طول کشید. تازه بعد از ۶ ماه امریکا از ۱۱۷ هواپیمای ایرباس ۱۷ تا و از ۸۸ هواپیمای بویینگ ۸۰ تا را اجازه داد.
رییس دیپلماسی کشور تاکید کرد: چرا اروپایی‌ها چشم شان را باز نمی‌کنند که امریکا به خاطر منافع خود چه بلایی بر سر اقتصاد جهانی می‌آورد.
ظریف یادآور شد: ما در ایران با توجه به اینکه متکی به مردم خودمان هستیم این مرحله را با اقتدار و سربلندی پشت سر می‌گذاریم و تلاش ما در دولت این است که کمترین آسیب به مردم برسد.
وی با بیان اینکه به خاطر آسیب‌هایی که به مردم رسیده شرمنده آنها هستیم گفت: من به شخصه امروز از همه مردم بزرگ ایران به خاطر کم‌کاری‌ها و کمبودهایی که داشتیم از اینکه معیشت مردم باید معیشت خوبی و آبرومندی باشد عذرخواهی می‌کنم.
ظریف خطاب به اروپایی‌ها گفت: اما ما خواهیم گذشت شمایید که با این قلدر باقی خواهید ماند و مجبور خواهید بود قلدری آنها را تحمل کنید. قلدر قاعده‌اش این است که هرچه شما حرف قلدر را بیشتر گوش کنید بیشتر قلدری خواهد کرد. با شنیدن ادعای قلدر عقب‌نشینی صورت نخواهد گرفت این یک واقعیت است این واقعیت را بپذیرید.
تصمیم‌گیری در سیاست خارجی
مشارکتی است
وی در پاسخ به سوالی درباره حواشی تحریم خود، اظهار داشت: ترامپ قبل از من رهبری را تحریم کرده است، البته در امریکا حرف‌های بزرگ‌تر از دهان شان زدند که در ایران چه کسی مسوول است و چه کسی نیست.
وی افزود: در ایران فرآیند تصمیم‌گیری در عرصه سیاست خارجی مشخص است و من هم به عنوان یک خدمتگزار کوچک در آن حضور دارم. هیچکس به تنهایی در آن تصمیم نمی‌گیرد، بلکه به صورت مشارکتی در نهادهایی همچون شورای عالی امنیت ملی، دولت و اگر لازم باشد در محضر رهبری تصمیم‌گیری می‌شود.
برای انتخابات ۱۴۰۰ مانع کار ما نشوید
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال دیگری درباره احتمال شرکت خود در انتخابات ۱۴۰۰، گفت: اگر می‌خواهید محضر برویم و سند امضا کنم، من فقط همین کاری که در حال حاضر انجام می‌دهم را بلد هستم و همین‌جا در مقابل شما و تمام جهان اعلام می‌کنم که آن کار را بلد نیستم و دنبال هم نمی‌کنم، بنابراین نگران ۱۴۰۰ نباشید و بگذارید کاری که بلد هستم را انجام دهم.
ظریف گفت: به خاطر نگرانی از انتخابات سال ۱۴۰۰ مانع کار ما نشوید چون خیلی‌ها به خاطر این انتخابات، این بساط را به پا می‌کنند، اما من تعهد محضری می‌دهم که در سال ۱۴۰۰ در منزل یا در دانشگاه هستم.
اروپا به تعهدات خود عمل نکند،
گام سوم در راه است
ظریف با بیان اینکه «اروپا هم در برجام هم مستقل از برجام تعهداتی دارد» گفت: اگر این تعهدات اجرایی شود امکان عبور از این مرحله وجود دارد، اما اگر نباشد جمهوری اسلامی ایران برنامه خود را اعلام کرده است که این برنامه هم در چارچوب برجام است.
وی اضافه کرد: در این چارچوب دو قدم برداشته‌ایم و قدم سوم هم در راه است، البته هیچگاه مایل نبودیم که این اقدامات را انجام دهیم، تمایل ما به اجرای برجام است، اما خود برجام هم شرایطی را پیش‌بینی کرده است.
ظریف با اشاره به اینکه برخی می‌گویند «برجام مبتنی بر بی‌اعتمادی متقابل بوده است» توضیح داد: برجام این سازوکار را پیش‌بینی کرده است که اگر طرفی تخلف کرد طرف مقابل هم اقدام کند و ما در چارچوب آن عمل می‌کنیم.
برجام مقدس نیست
وزیر امور خارجه درباره برنامه ایران پس از خروج از برجام گفت: گام سوم نه آخرین گام است و نه خروج از برجام؛ گام سوم در چارچوب برجام و ماده ۳۶ خواهد بود.
ظریف تاکید کرد: البته برجام مقدس نیست و اگر لازم باشد از آن خارج هم می‌شویم، اما فعلا نیازی نمی‌بینیم تا این اتفاق رخ دهد.
وی گفت: به لطف خدا ما آنقدر دقیق مذاکره کرده‌ایم که در برجام وضعیت امروز و بدعهدی امریکا پیش‌بینی شده است، به همین دلیل فعلا ما برای اقدامات بعد از خروج از برجام صحبت نمی‌کنیم.
برخی هم ادعای ولایتمداری دارند و هم به دستگاه دیپلماسی توهین می‌کنند
ظریف در پاسخ به سوالی که آیا اعتقاد دارد که در حال حاضر مذاکره با امریکا در راستای منافع ملی کشور نیست، گفت: من نظرم را در مورد مذاکره با امریکا عرض کرده‌ام. این طور نیست که ما با امریکا مذاکره انجام نداده‌ایم، بلکه مذاکره انجام شده و نتیجه‌ای از آن به دست آمده است. مقام معظم رهبری هم فرمودند این یک آزمایش برای امریکا خواهد بود و اگر آنها در این آزمایش موفق عمل کنند، این توافق می‌تواند زمینه برای مذاکره در حوزه‌های دیگر باشد.
وزیر امور خارجه درپاسخ به سوالی که به اختلاف میان او و رهبری اشاره داشت تصریح کرد: اینکه مقام رهبری به من اجازه می‌دهند در جلساتی که در محضر ایشان هستیم، نظر خودم را بگویم، نشان‌دهنده گوش شنوا و سعه صدر ایشان و از مهم‌ترین نقاط درخشان رهبری ایشان است.
وی افزود: به عنوان یک کارشناس وظیفه خودم می‌دانم تا نظراتم را خدمت رهبری اعلام کنم. این طور نیست که هیچ فرد دیگری در جلسات رهبری صحبت نکنند.
وزیر امور خارجه افزود: در جلسات با رهبری، موضوعات بحث می‌شود و نظرات مختلفی نیز طرح می‌شود و مقام معظم رهبری در نهایت جمع‌بندی می‌فرمایند. در برخی اوقات نیز نظرات طرح شده با نظراتی که ایشان در ابتدا فرموده‌اند، الزاما یکی نیست.
ظریف خاطرنشان کرد: رهبری به نظرات همه گوش می‌دهند، حتی رهبری با سعه صدر به افراد دستور می‌دهند و اصرار دارند نظرات خود را بگویند و مطرح کنند و افراد دچار خود سانسوری نشوند. این از نعمت‌هایی است که ما داریم.
وی به تصورات اشتباه موجود در جامعه اشاره کرد و گفت: حالا برخی‌ها هم از آن طرف آب و هم برخی از دوستان ما در داخل حرف‌هایی می‌زنند و می‌خواهند تصویرهای غلطی ایجاد کنند، خیلی به این حرف‌ها توجهی نکنید.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه همیشه از توجهات رهبر معظم انقلاب بهره مند است، گفت: آخرین مورد را هم اخیرا در گزارش‌ها دیده‌اید، اما نمی‌دانم چطور بعضی افراد می‌توانند هم ادعای ولایتمداری داشته باشند و هم در عین حال به دستگاه دیپلماسی توهین کنند.
