تیره‌روزی بازار هدف، عامل بی‌مهری بازار

گروه بورس|محمدامین خدابخش|

بورس تهران که از اوایل اسفندماه سال گذشته وارد روندی صعودی شده بود در شرایطی معاملات روزهای گذشته را با ضعف پی می‌گیرد که در ماه‌های ابتدایی سال و تقریبا تا اواخر فصل مجامع توانسته بود بازدهی بیش از 40 درصد را به ثبت برساند. بازار سهام معاملات آخرین روز هفته را در حالی با افت 348 واحدی شاخص بورس تهران به اتمام رساند که طی روز‌های گذشته تقریبا دیگر خبری از جریان بی‌امان تقاضا نبود. همین امر سبب شده بود تا شاهد افت چشمگیر معاملات نسبت به میانگین ماه‌های اخیر باشیم.

به نظر می‌رسد شاخص بورس تهران که بیشتر حال و هوای سهم‌های سنگین وزن بازار همچون نمادهای پتروپالایشی و فلزی- معدنی‌ها را نشان می‌دهد، در 5ماه‌ گذشته توانسته به لطف افزایش چشمگیر سودآوری شرکت‌ها و رشد شتابان قیمت دلار نسبت به سال مالی 96 نزدیک به 100 هزار واحد رشد کند. صعود یاد شده که حکایت از رشد 64 درصدی ارزش بورس تهران نسبت به ابتدای اسفندماه سال گذشته دارد، سبب شده تا بیشترین بازده ممکن در میان بازارهای مختلف شامل طلا، ارز و... به بازار سهام اختصاص یابد.

اما در این روزها همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد جهت کلی معاملات تغییر کرده است. در خلال این تغییر که به نوسان‌های کم جان قیمت در نمادهای اغلب دلاری بازار منتهی شده، نمادهایی که دارای میزان سهام اندک هستند یا شناوری کمتری دارند مورد توجه فعالان بازار قرار گرفته‌اند.

به نظر می‌رسد که با بالاگرفتن تنش‌های تجاری میان چین و امریکا و بازتاب منفی آن بر قیمت جهانی محصولات خام، تولیدکنندگان این محصولات در بازار با بی‌مهری سرمایه‌گذاران مواجه شده‌اند و همزمان با سود مناسبی که درماه‌های اخیر کسب کرده‌اند، زمینه‌ها برای اصلاح زمانی آنها افزایش یابد. به دنبال همین رویداد بود که بیشترین بازدهی‌ها در روز گذشته به گروه‌هایی نظیر منسوجات، وسایل ارتباطی و محصولات کاغذی اختصاص یافت.

در همین باره روزنامه تعادل ضمن انجام مصاحبه‌ای با روزبه شریعتی، مدیر معاملات کارگزاری اقتصاد بیدار به بررسی شرایط فعلی بازار پرداخت و ضمن بررسی وضعیت بنیادی بازار، به ارزیابی دلایل رفتار فعلی معامله‌گران پرداخت.

شریعتی در خصوص دلیل کاهش تقاضا در نمادهای سنگین بازار و دلایل بنیادی آن گفت: گزارش‌های خوب سه ماهه و یک ماه‌های که بازار سرمایه در هفته‌های اخیر شاهد آن بوده، نمی‌توان گفت که افت قیمت در نمادهای یاد شده یا سکون آنها به‌دلیل ارزنده نبودن سهام شرکت‌هاست. در واقع یکی ازدلایلی که موجب شده تا بازار در حال حاضر نسبت به سهم‌های کالا محور یا آنهایی که به هر نحوی جریان نقدی ارزی دارند کمتر توجه کند، افزایش تنش‌ها در صحنه تجارت بین‌المللی است.

افزایش تنش‌ها میان ایالات متحده و چین که در روزهای اخیر قیمت کالاهای اساسی را با افت مواجه کرده است،  روی ذهنیت خریداران ریسک گریزتر اثر منفی گذاشته است. همین امر سبب شده تا کاهش قیمت روزهای اخیر از سوی این بازیگران که اتفاقا پول زیادی هم دارند، به مثابه زنگ خطر تلقی شود و با وجود ارزندگی بنیادی نمادهایی مانند فلزی‌ها، بخش اعظم بازار که بردارنده این نمادها است از تقاضای موثر جهت افزایش قیمت خالی بماند.

به گفته شریعتی آنچه که در شرایط فعلی منجر به توقف رشد قیمت در نمادهای موثر بر شاخص بورس شده در واقع همین غیبت خریداران پر قدرت از چرخه معاملات است.

تصمیم این خریداران که اغلب اشخاص حقوقی هستند و نمی‌توانند به راحتی فعالان خرد بازار از معاملات خارج شوند، سبب شده تا معاملات خرد در سهم‌های سنگین بازار نیزکم شود و لزوم به حد نصاب رسیدن حجم مبنا در این نمادها، حقیقی‌های کوچک را نیز به سمت سهم‌های کم حجم سوق دهد.

این کارشناس بازار افزود: به دنبال این رویداد میزان سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک در میان این دسته از فعالان بازار نیز بیشتر شده است. محرک چنین معاملاتی نیز موضوعاتی همچون افزایش سرمایه بوده است. در واقع بخش خرد بازار که همواره از شواهد تحلیلی کمتری برای انجام معاملات خود بهره می‌برد در روزهای گذشته با افزایش زمزمه‌ها بر سر انجام افزایش سرمایه بعضی از شرکت‌ها به معاملات در این نمادها روی آورده است.

خروج از شمولیت ماده 141 قانون تجارت و معافیتی که از سمت سران سه قوه به شرکت‌ها داده شده است موجب شده تا به جای آنکه شرکت‌های درآمدزا در مرکز توجه بازار باشند شرکت‌هایی با هجوم تقاضا مواجه شوند که عملا یا زیان می‌کنند یا اگرهم در حد اندکی سود محقق ‌کنند توجیهی مناسب برای قیمت‌های روی تابلوی آنها وجود نداشته است. شریعتی ادامه داد: سایر گروه‌های مورد توجه بازار نیز یا بر سر افزایش نرخ داغ شده‌اند یا به لطف افزایش شایعات بر سر حذف ارز 4200 تومانی هدف تقاضای خریداران قرار گرفته‌اند. این شرایط تا جایی می‌تواند ادامه داشته باشد که بازار از ادامه سرمایه‌گذاری در این سهم‌ها به دلیل مسائلی از قبیل گزارش‌های خوب سایر شرکت‌ها یا گشایش سیاسی درباره تنش‌های خلیج فارس روی گردان شود.  وی افزود: در شرایطی که بیش از 120 شرکت بازار در پی به‌ای زیر 7 معامله می‌شود، بازار پیش زمینه‌های لازم برای رشد قیمت‌ها را دارد.

 با این حال بازار تا زمانی که محرکی قوی برای رشد نداشته باشد، از این وضعیت خارج نخواهد شد. بنابر بیش از آنکه شاهد کاهش قیمت در نمادهای موثر بازار باشیم این انتظار می‌رود که با طولانی شدن سکون قیمت در این نمادها جریان کلی معاملات به اصلاح منتهی شود.

روزبه شریعتی خاطرنشان کرد: در صورتی که شاهد گزارش‌هایی مشابه با گزارش‌های بهار برای بیشتر شرکت‌های بورسی باشیم، می‌توان انتظار داشت در ماه‌های پیش رو پس از ارایه این گزارش‌ها کلیت بازار به سمت نمادهای دارای بنیه بنیادی تغییر جهت دهد. در صورت وقوع این اتفاق می‌توان انتظار داشت تا نمادهایی که در مدت رکود نمادهای یاد شده با رونق مواجه بوده‌اند، به قیمت‌های تعادلی خود بازگردند.

این کارشناس بازار در خاتمه با اشاره به این پرسش که آیا ممکن است در هفته‌های پیش رو با تقویت بازارهای موازی شاهد افت قیمت در بورس و فرابورس باشیم، گفت: بحث در این باره بسیار پیچیده است چراکه برای مثال تغییرات قیمت در بازار ارز و طلا تا حد زیادی به تحولات سیاسی و ریسک‌هایی که از این بابت وجود دارد متوجه جریان معاملات آنها می‌شود تاثیر می‌گیرد. با این حال آنچه که برای فعالان بازار بسیار حائر اهمیت است این است که در صورت تغییر قیمت‌ها در بازار ارز از آنجا که با تدابیر بانک مرکزی قیمت در سامانه نیما کاهش نیافته بلکه حاشیه امن را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. مضاف بر اینکه در صورت بیشتر شدن ریسک‌های سیاسی رشد قیمت دلار می‌تواند تاثیر مثبتی در جهت رشد قیمت‌ها در بازار سهام داشته باشد.