نظر

یک شکست دیپلماتیک برای امریکا

پل آر. پیلار استاد دانشگاه و عضو سابق آژانس اطلاعات مرکزی امریکا در نشنال اینترست نوشت:

دولت ترامپ اوایل سال جاری میلادی همزمان با تشدید تنش‌ها با ایران، نیروهای «غیر‌ضروری» را از سفارت امریکا در بغداد و دیگر شهرهای عراق خارج کرد. هنوز معلوم نیست که این اقدام قرار بوده دقیقا چه نتیجه‌ای داشته باشد. با توجه به اینکه دولت ترامپ برنامه یک حمله نظامی به ایران را در سر می‌پرورانده و با توجه به اینکه یقین دارد ایران در پاسخ به هر حمله‌ای منافع ایالات متحده در منطقه را هدف می‌گیرد، این احتمال وجود دارد که خارج کردن امریکایی‌ها از کشور همسایه ایران یعنی عراق صرفا یک اقدام محتاطانه بوده باشد که با تفسیر کاخ سفید از مخاطرات امنیتی در آن بخش از جهان چندان مغایرت ندارد.

کنسولگری ایالات متحده در بصره در جنوب عراق سپتامبر گذشته در جریان تظاهرات خشونت‌آمیز در این شهر هدف حمله قرار گرفت و ایالات متحده با مقصر دانستن ایران، نیروهای کنسولگری را خارج کرد و جان بولتون، مشاور امنیت ملی، هم از پنتاگون خواست که نقشه حمله به ایران را تهیه کند. اما در جریان تظاهرات بصره این فقط کنسولگری امریکا نبود که هدف گرفته شد؛ تظاهرات‌کنندگان کنسولگری ایران در بصره را نیز هدف گرفتند.

اکنون به نظر می‌رسد که بازگرداندن کارمندان دیپلماتیک ایالات متحده از عراق یک حرکت دایمی بوده است که بیشتر با همان گمانه‌زنی اول مبنی بر نگرانی از تهدید منافع ایالات متحده در عراق در رابطه با تشدید تنش‌ها علیه ایران، همخوانی دارد. در چنین شرایطی، بازگرداندن دیپلمات‌هایی که از عراق خارج شدند، یک پیام متناقض ارسال می‌کند مبنی بر اینکه تنش‌ها کاهش یافته‌اند و این در حالی است که دولت ترامپ ترجیح می‌دهد نشان دهد که کمپین «اعمال فشار حداکثری» علیه ایران همچنان ادامه دارد. این وضعیت تنها یک نمونه آشفتگی‌ها و اقدامات ناکارآمد دولت صرفا برای پیشبرد سیاست ایران است.

خالی ماندن بیشتر کنسولگری به معنای هدر دادن استعداد دیپلمات‌هایی است که با سرعت جابه‌جا شده‌اند. این مساله همچنین به معنای هدر رفتن هزینه‌های ساخت مجموعه بزرگ سفارتخانه است که ایالات متحده پس از جنگ در عراق ساخت. و همچنین این مساله به معنای این است که کارهای ایالات متحده در عراق یا انجام نمی‌شود یا به خوبی زمانی که دیپلمات‌ها در این کشور بودند، پیش نمی‌رود. در حالی که شرایط سیاسی و اقتصادی در این کشور مهم عربی هنوز تثبیت نشده، آشکار است که دولت امریکا کارهای زیادی برای انجام دارد.

همانطور که مقامات دولت ترامپ نیز بارها اعلام کرده‌اند، یکی از این اقدامات می‌تواند تلاش برای مقابله با نفوذ ایران در عراق باشد و بطور قطع، استفاده از سفارتخانه‌ای که شمار نیروهای آن کاهش یافته چندان در پیشبرد این هدف موثر نخواهد بود. اگرچه این وضعیت (افزایش نفوذ ایران در عراق)، خود یکی از پیامدهای بی‌شمار جنگی است که بدون اندیشیدن به آنچه پس از صدام حسین رخ خواهد داد، آغاز شد. بیشتر تحولات در عراق امروز از تظاهرات در بصره گرفته تا ظهور داعش و حتی افزایش نفوذ ایران، پس‌لرزه‌های حمله ایالات متحده به این کشور است.

یکی دیگر از پیام‌های ضد ایرانی دولت ترامپ که با تداوم کاهش نیروهای دیپلماتیک در عراق نیز همخوانی دارد، اعزام نیروهای نظامی امریکایی به عربستان سعودی است.

این دو تحول توامان استدلال غلط رییس‌جمهوری را به تصویر می‌کشند؛ اما این مساله به دولت ترامپ محدود نمی‌شود. در عمده موارد مباحثات در واشنگتن به این نتیجه می‌انجامد که جایگزین مداخله نظامی، تحریم است. در حقیقت، موثرترین جایگزین غالبا تقویت و حمایت از منافع ایالات متحده با استفاده از همه ابزارهای سیاستمدارانه است که دیپلماسی مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود.

شاید اگر لازم باشد چیزی را یک شبه نابود کرد، استفاده از نیروی نظامی راه مناسبی باشد، اما وقتی پای منافع امریکا در میان است، دیگر ابزار سیاستمدارانه کارآمدتر هستند. دیپلماسی ماهرانه و قدرتمندانه در حمایت از منافع ایالات متحده در میانه درگیری‌های سیاسی چند بُعدی همانند شرایط کنونی در عراق بسیار مفیدتر و در واقع، ضروری هستند.

نگرش دولت ترامپ در رابطه با استفاده از نیروی نظامی در روز استقلال و وقتی رییس‌جمهوری دونالد ترامپ تصمیم گرفت در تجلیل از قدرت امریکا چند تانک را در کنار یادبود لینکلن به نمایش بگذارد، به خوبی آشکار شد. تخریب و تنزل دیپلماسی در دولت ترامپ به طرق مختلف از جمله جاهای خالی در وزارت امور خارجه، تنظیم سوابق جدید برای نامزدهایی که به وضوح صلاحیت کار در پست‌های مهم در سفارتخانه‌ها را ندارند و نابود کردن توافقنامه‌هایی که در دولت‌های قبلی مورد مذاکره قرار گرفته بودند، آشکار شده است.

جاهای خالی در سفارت امریکا در بغداد که نتیجه جانبی کمپین دولت ترامپ علیه ایران است، تنها پیشبرد منافع ایالات متحده در عراق را دشوار می‌کند و البته از یک مشکل بزرگ‌تر در دولت حکایت دارد.

منبع: دیپلماسی ایرانی