سایه «تیان‌آن‌من» بر هنگ‌کنگ

گروه جهان|

 اعتراض‌های هنگ‌کنگ با وجود هشدارهای تند و تیز چین در چند روز گذشته ادامه دارد. در این میان رسانه‌ها از استقرار نظامیان چین در مناطق مرزی با هنگ‌کنگ خبر داده‌اند. این منطقه از ۹ هفته گذشته دچار یکی از عمیق‌ترین بحران‌های سیاسی تاریخ خود شده است؛ بحرانی که از زمان واگذاری این منطقه از بریتانیا به چین در سال ۱۹۹۷ میلادی سابقه نداشته است.

در شرایطی که چین هرگونه ابراز نگرانی بین‌المللی نسبت به تشدید خشونت‌ها در هنگ‌کنگ را به‌تندی محکوم می‌کند، رسانه‌ها از استقرار نظامیان این کشور در مناطق مرزی خبر داده‌اند. نگرانی‌ها نسبت به دخالت نظامی چین از زمانی تشدید شد که پکن تاکید کرد در صورتی که دولت محلی برای برقراری آرامش به کمک پکن نیاز داشته باشد، آماده مداخله است.  چین همچنین چهارشنبه بطور رسمی با متهم کردن ایالات متحده به تلاش برای ناآرام کردن هنک‌کنگ، دیدار سیاستمداران امریکایی با معترضان را به‌مثابه دخالت در امور داخلی کشور خود تلقی کرده است.

مناسبات امریکا و چین که در سایه جنگ تجاری آسیب دیده، حال به‌دلیل ناآرامی‌های هنگ‌کنگ بیش از پیش تیره شده است. به‌گزارش رویترز، سخنگوی دستگاه دیپلماسی چین چهارشنبه با انتقاد شدید از واشنگتن گفته: «اگرچه امریکا منکر ارتباط با خشونت‌های هنگ‌کنگ است اما باید گفت که هدف مقامات این کشور نا آرام کردن و به آشوب کشاندن این دولت شهر است. مقامات امریکایی بدون توجه به واقعیت و با سیاه‌نمایی، جنایات خشونت‌آمیز را به عنوان تلاش در راه حقوق بشر و آزادی زیبا جلوه می‌دهند و اجرای قانون، مبارزه با جنایت و دفاع از نظم عمومی جامعه از سوی پلیس هنگ‌کنگ را به سرکوب با توسل به زور تعبیر و تحریف می‌کنند. آنها همچنین مردم هنگ‌کنگ را به مقابله با دولت منطقه اداری ویژه و دولت مرکزی چین تحریک می‌کنند.»

نا آرامی‌های هنگ‌کنگ از دو ماه پیش به‌دلیل اعتراض به لایحه استرداد متهمان به چین آغاز شد. کری لام رییس اجرایی هنگ‌کنگ، با هدف پایان دادن به اعتراضات مردمی دو هفته بعد اعلام کرد که لایحه استرداد مرده است؛ اما معترضان به این لایحه همچنان خیابان‌های این دولت‌ شهر را ترک نمی‌کنند و خواهان اصلاحات دموکراتیک هستند.

نشریه گاردین با اشاره به نقش احتمالی چین در سرکوب اعتراض‌ها نوشته: خاطرات سرکوب خونین معترضان دموکراسی‌خواه میدان تیان‌آن‌من در۳۰ سال پیش در حال ظهور است. کری لام مدیر اجرایی این دولت‌شهر، هشدار داده هنگ‌کنگ در مسیر بدون بازگشت حرکت می‌کند. لفاظی پکن تهدیدآمیزتر شده و هشدار تروریسم داده شده است. رسانه دولتی چین تصاویری از حضور نیروهای پلیس در شنژن در نزدیکی هنگ‌کنگ نشان داد. ۱۰هفته پس از آغاز اعتراض‌ها در واکنش به لایحه استرداد، اثرات آن رو به رشد است، رفتارها زشت‌تر می‌شوند و سطح خشونت در حال اوج گرفتن است. به نظر می‌رسد قصد پکن تاکنون ایجاد رعب و وحشت بوده باشد نه اقدام مستقیم. نیروی خشن ارتش آزادی‌بخش خلق یا نیروهای شبه نظامی سرزمین اصلی احتمالا آخرین مامن آن خواهد بود. اما زبان سرسختانه، سیاست‌های سختگیرانه، حملات اراذل و اوباش و اقدامات تنبیهی فعالان را خسته نکرده است بلکه صرفا آتش مسائل تندتر شده است. سه‌شنبه سطح جدیدی از خشونت در فروگاه هنگ‌کنگ دیده شد، زد و خورد غیرعادی با پلیس رخ داد و معترضان دو فردی که گمان می‌رفت افسری در لباس شخصی باشند، زدند. چنین حملاتی غیر‌قابل توجیه است و بسیاری در هنگ‌کنگ، از جمله فعالان، به درستی به آنها انتقاد می‌کنند. معترضانی که نمادهای حاکمیت را هدف گرفتند مورد حمایت فوق‌العاده‌ای در شهری که زمانی به احتیاط سیاسی و محافظه‌کاری شناخته می‌شد، قرار گرفتند. اما اشغال فرودگاه که به لغو صدها پرواز کشیده شد و خصوصا حملاتی که در آنجا رخ داد، این جنبش را به سطح جدیدی بردند. حمایت حیرت‌انگیزی که معترضان به دست آوردند، به سادگی ممکن است از میان برود.

تهاجم برخی شرکت‌کنندگان نه تنها با سیاست سختگیرانه دولت بلکه تاکتیک‌های خشن پلیس از جمله شلیک گاز اشک‌آور به درون ایستگاه مترو و بطور مستقیم به سمت معترضان تحریک شده است. دفتر حقوق‌بشر سازمان ملل از دولت هنگ‌کنگ خواسته تا درباره گزارش‌هایی از توسل به تاکتیک‌هایی که طبق هنجارها و استانداردهای بین‌المللی ممنوع است، تحقیق کند چون خطر قابل توجهی از مرگ یا صدمات جدی وجود دارد.  به گزارش ایسنا، گاردین در ادامه نوشته: چینی‌ها در سال‌های اخیر نهایت تلاش خود را به‌کار گرفته‌اند تا رهبری اعتراضات را سرکوب کنند. دو تن از طراحان جنبش اشغال ۲۰۱۴ در زندان به سر می‌برند، بسیاری از فعالان هم حبس شدند. قانون‌گذاران منتخب رد صلاحیت شدند. براساس تجربیات به دست آمده، اعتراض‌ها تنها راه شنیده شدن صدای آنهاست، اینکه هیچکس نباید پیشگام باشد و اینکه بعد از خاتمه اعتراض‌ها آنها باید بهای سنگینی پرداخت کنند. هیچکدام از اینها برای خاتمه زودهنگام این اختلال سازنده نیست.  در حالی که یک جنبش بی‌رهبر ممکن است انعطاف‌پذیری و مقاومت به همراه داشته باشد، ارتباط برقرار کردن را سخت‌ هم می‌کند. این اعتراضات نسبت به اعتراض‌های ۱۹۸۹بسیار پیچیده‌تر، به‌لحاظ سیاسی دقیق‌تر، آگاهانه‌تر و مرتبط‌تر بوده است. حزب کمونیست چین تمایلی ندارد تا جشن‌های هفتادمین سال حضورش در قدرت مصادف با اول اکتبر متحمل آسیبی شود. اما اگر معترضان تا آن زمان تسلیم نشوند، ممکن است پکن به این نتیجه برسد که زودتر اقدام کردن بهتر از تاخیر است.