معنای گزارش اوپک برای یک تاجر نفتی
گروه انرژی| نادی صبوری |
چند دلار بالا و پایین شدن قیمت نفت، برای مردم عادی مثلا در کشوری که خودش تولیدکننده قیمت نفت است نهایتا می‌تواند به این معنا باشد که بودجه کشور به تنگنا بخورد یا در وضع آن گشایشی ایجاد شود، برای یک «تاجر نفتی» اما قضیه فرق می‌کند، حالا چه یک فرد عادی چه یک شرکت تجارت نفتی بزرگ. «نفت خام» پرمعامله‌ترین کالا در جهان است و هنوز حتی طلا نتوانسته به گرد پای آن برسد. نان تاجران نفتی در این روزهای بازار نفت در روغن است چرا که نفت در یکی از نوسانی‌ترین دورانش قرار دارد و با وجود اینکه اوپک همواره در مقدمه گزارش‌هایش تاکید می‌کند داده‌ها صرفا برای اطلاع و نه به عنوان مشاوره برای تجارت منتشر می‌شوند احتمالا بخش مهمی از کسانی که عصر جمعه گزارش پی دی افی اوپک را دانلود کردند و به سرعت تحلیل دبیرخانه این سازمان از وضع بازار را خواندند همین گروه‌ها بوده‌اند؛ خب حالا بیایید تصور کنیم که ما تاجر نفت هستیم و قرار است برای آینده تصمیم بگیریم، تصمیمی که می‌تواند سود یا زیان‌های کلان برایمان به همراه داشته باشد. با این دید بخش‌های مختلف گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام برایمان پراهمیت می‌شود و شاید در راس آن آمار تولید و تحلیل دبیرخانه از «ساختار بازار».
عصر جمعه تازه‌ترین گزارش ماهانه اوپک که به MOMR معروف است منتشر شد، این گزارش نشان می‌داد تولید نفت خام اوپک در ماه جولای 246 هزار بشکه در روز کاهش داشته، کاهشی که سطح تولید سازمان را به کمترین میزان یک سال اخیر یعنی 29 میلیون و 609 هزار بشکه در روز رسانده است. نتیجه این کاهش جبران افت قیمت‌های ایجاد شده در ماه جون بوده تا سبد نفتی اوپک در جولای را با 1.81 دلار افزایش در هر بشکه نسبت به ماه قبل به 64 دلار و 71 سنت در هر بشکه برساند. نفت برنت هم در این ماه 1.18 دلار در هر بشکه متوسط رشد کرده و به بشکه‌ای 64 دلار و 21 سنت رسیده است. رشد WTI از تمام اینها بیشتر بوده و در ماه جولای با صعودی 2.84 دلاری قیمت شاخص نفت خام دبلیو تی‌ای به 57.55 دلار در هر بشکه رسیده است.
برای یک تاجر نفتی بیش از این اعداد و ارقام ساختار بازار مهم است، او همیشه دنبال دقیق‌ترین پیش‌بینی است که بداند قیمت نفت به کدام سمت و سو می‌رود، هر کسی دقیق‌تر و درست‌تر بداند از معامله آتی سود می‌برد. گزارش اوپک نشان می‌دهد در ماه جولای معامله‌گرانی که با شاخص نفت برنت کار می‌کردند نسبت به ماه ژوئن به قیمت‌های آتی خوش‌بین‌تر بوده‌اند هر چند ساختار بازار این شاخص همچنان در حالت «بک‌واردیشن» بوده و انتظار می‌رفته که محموله‌هایی که برای ماه‌های پیش رو معامله می‌شوند قیمت پایین‌تری داشته باشند. شاخص نفت دوبی هم وضعیتی مشابه داشته است هر چند بطور کلی در ماه ژوئن حالت بک‌واردیشن کمرنگ‌ترین نسبت به جولای بوده و بازار اصطلاحا فلت بوده است.در آن سوی اقیانوس‌ها ولی تاجران نفتی در حال لذت بردن از وضعیت «کنتانگو» بوده‌اند، در ماه ژوئن روند معاملات دبلیو تی‌ای به این شکل بوده است که قیمت تحویل هر بشکه در کوتاه‌مدت‌ترین قرارداد که معمولاً یک ماهه است، بیشتر از قیمت نقدی دبلیو تی‌ای در بازار جهانی بوده و همین‌طور فاصله بین قرارداد کوتاه‌مدت با قرارداد بلندمدت (معمولا 6 ماهه) طوری بوده که تاجران توانستند از مابه التفاوت خرید قرارداد کوتاه‌مدت (یک ماهه) و تحویل کالا به صورت فیزیکی در تاریخ سررسید و فروش قراردادهای بلندمدت در بازار آتی سود به جیب بزنند. سود آنها آنقدر بوده که بتوانند از پس هزینه ذخیره و انبار نفت برآیند. طبق گزارش اوپک در ماه ژوئن نیز دبلیو تی‌ای همچنان در وضعیت «کنتانگو» بوده هر چند سطح آن نسبت به ماه قبل فلت شده است. این از افت در ذخایر تجاری نفت خام امریکا ناشی شده است. پس احتمالا اگر شما معامله‌گری بودید که آمار ذخایر نفت امریکا را دقیق‌تر دنبال می‌کردید در این ماه خوشحال‌تر بودید.
سود حاصل از تجارت و سفته‌بازی نفت بالاست و همین باعث شده حتی شرکت‌هایی مانند بی‌پی و اکسون‌موبیل که کارشان به صورت سنتی تجارت نبوده هم شاخه‌ای در این زمینه تاسیس کنند. رضا مدیر قمی از مدیران با سابقه نفتی در این مورد به «تعادل» می‌گوید: «تاجران از نوسان قیمت سود بالایی می‌برند، به جز شرکتی مثل ویتول که اساسا کارش تجارت نفت است امروز شرکت‌های تولیدکننده نفت هم شاخه‌های تجاریشان را فعال کرده‌اند.»
نویسنده کتاب «اوپک، موقعیت و دیدگاه‌ها» در مورد اینکه چطور می‌شود از تحلیل دبیرخانه اوپک حدس زد که سازمان برای سطح تولید چه تصمیمی خواهد گرفت می‌گوید: «خب مثلا وقتی که در گزارش اوپک عنوان می‌شود که وضعیت «بک‌واردیشن» بر شاخص برنت حکم‌فرما بوده است پیغام این جمله این است که اوپک بداند که وضعیت خطرناک است و نباید مازاد عرضه بیشتری وجود داشته باشد».
در دنیا بورس‌های زیادی نیستند که تجارت کاغذی نفت در آنها رایج و روان است. این در واقع از اصل Liquidity یا حجم کالای مورد نظر ناشی می‌شود که تفاوت همیشگی قیمت برنت با دبلیو تی‌ای هم از آن ناشی می‌شود. بورس لندن و نیویورک رتبه‌های اصلی را دارند و هنگ‌کنگ و سنگاپور با فاصله در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. رضا مدیر قمی در این مورد که چه چیز باعث شده نیویورک و لندن سرگروه باشند می‌گوید: «آنها توانستند به دنیا و به معامله‌گران ثابت کنند که قیمت‌ها را هیچ‌وقت دستکاری نمی‌کنند. این از اعتماد ناشی شده است».
سطح تولید اوپک و ایران
اوپک در ماه ژوئن روزانه 29 میلیون و 609 هزار بشکه نفت خام تولید کرده است، این آماری است که دبیرخانه اوپک به نقل از منابع ثانویه که شامل مجله‌های معتبر و رصدگران کشتی‌ها می‌شود آورده است. همین منابع تولید نفت خام ایران در این ماه را روزی 2 میلیون و 213 هزار بشکه اعلام کردند، این افتی 47 هزار بشکه‌ای نسبت به ماه قبل از آن را نشان می‌دهد. در این ماه عربستان سعودی بیش از تمام کشورها فتیله تولید را پایین آورده و با کاهشی روزانه 134 هزار بشکه‌ای همراه بوده است.
متوسط قیمت نفت ایران در این ماه نسبت به ماه جولای با 2.9 درصد رشد همراه بوده به این معنا که ایران نفت خامش را در ماه ژوئن بشکه‌ای 1.77 دلار بالاتر از جولای فروخته است. نکته جالب این است که در این ماه مری شاخص نفت خام ونزوئلا رشدی عجیب و 14 درصدی کرده و از بشکه‌ای 53 دلار و 98 سنت در ژوئن به بشکه‌ای 61 دلار و 84 سنت رسیده است.
