مشاغلی که قربانی ماشین‌ها می‌شوند

جایگزینی‌ انسان با ماشین از زمان انقلاب صنعتی آغاز شد، اما هوش مصنوعی این تهدید را جدی کرد، به‌نحوی که اکنون حتی افراد دارای مهارت‌های تخصصی هم در خطر بیکار شدن قرار گرفته‌اند. دیجاتو با بیان این مطلب افزود: نخستین مشاغلی که در خط مقدم ماشینی شدن یا اتوماسیون قرار دارند، وظایفی با فرایندهای تکراری نظیر تایپ، ترجمه، ورود داده‌ها به سیستم، چیدمان اجناس در قفسه‌ها و ویراستاری هستند و پیش‌خدمتی، کار در کافه و رستوران از جمله این مشاغل است. از طرف دیگر مشاغلی که انجام آنها مستلزم دریافت تاییدیه‌ها و مهارت تخصصی است، از این موج بیشتر در امانند. همچنین ماشین‌ها برای اشتغال در کارهایی که نیازمند داشتن مهارت‌های نرم نظیر مذاکره، برقراری ارتباط و تعامل با افراد است، نیز شانس چندانی ندارند. پزشکی، دندانپزشکی و تدریس از جمله این مشاغل است. هرچند این مشاغل هم به‌طور کامل از ورود ماشین‌ها در امان نیستند و همین حالا هم پیشرفت هوش مصنوعی به حدی رسیده که در تشخیص سرطان سینه متاستاتیک، ذات‌الریه، تومور‌های مغزی و پیش‌بینی گسترش هماتوم از پزشکان بهتر عمل می‌کند. ربات‌ها حتی در عمل جراحی هم نقش‌آفرینی کرده‌اند و همین حالا برای جمع‌آوری داده‌ها، نظارت بر علائم حیاتی و کمک به تشخیص بهتر بیماری‌ها، آسیب‌ها و موارد دیگر از ربات‌ها استفاده می‌شود. البته واضح است که کار پزشکان فراتر از تشخیص تومور و خارج کردن آن است. برتری انسان‌ها نسبت به هوش مصنوعی در همین زمینه یعنی تخصص خود را نشان می‌دهد. هوش مصنوعی در انواع مختلفی توسعه داده شده ولی همچنان بیشتر آنها عملکرد ضعیفی دارند و در دسته «هوش مصنوعی ضعیف» قرار می‌گیرند، یعنی از پس انجام کارهای تخصصی بر نمی‌آیند. از طرفی پتانسیل‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی بی‌پایان به نظر می‌رسد و همین مساله باعث شده ربات‌ها به تسخیر مشاغل نیازمند خلاقیت و نوآوری نیز چشم طمع داشته باشند. برای مثال محققان با استفاده از برنامه‌های هوش مصنوعی موزیک‌هایی را تولید کرده‌اند که حتی حرفه‌ای‌های این حوزه هم قادر به تشخیص ماشینی بودن آنها نیستند. یا الگوریتمی به نام «پینت بات» وجود دارد که با استفاده از تکنیک‌های یادگیری عمیق مولفه‌های نظیر رنگ، تراکم، جاگیری و ابعاد قلم موی نقاشان معروف را مورد مطالعه قرار داده و آن را تقلید می‌کند. بنابراین اگرچه ممکن است هوش مصنوعی تا چند سال دیگر همچنان در حد یک تفریح و سرگرمی باقی بماند، اما طی یک تا دو دهه دیگر پیدا کردن شغل در زمینه نویسندگی و آهنگسازی به مراتب دشوارتر از امروز خواهد بود. از طرفی رانندگی روبات‌ها بیش از هر شغل دیگری نمود داشته و اکنون به لطف توسعه ماشین‌های خودران، روزهای رانندگی انسان‌ها به شماره افتاده و پهپادها و تسلیحات رباتیک نظامی هم در حال بدرقه پرسنل نظامی به خارج از پادگان‌ها هستند، ربات‌های خستگی‌ناپذیر و هوشمند هم جای کارگران ساختمانی را خواهند گرفت. با وجود این پیش‌بینی می‌شود تا آینده نزدیک ربات‌ها و هوش مصنوعی صرفاً در نقش یک همکار به پزشکان و آهنگسازان در انجام امور کمک کنند. به عبارت دیگر این ابزارها بیشتر توانایی انسان را افزایش می‌دهند تا اینکه خودشان انجام امور را در دست بگیرند.  با این حال زمانی که یکی از این ابزارها به عنوان دستیار، کار 10 انسان را انجام می‌دهد، یعنی 10 نفر کار خود را از دست خواهند داد. البته همچنان یک نفر باید به عنوان ناظم و کنترل‌کننده، نحوه تعامل ربات با بیماران را رصد کرده و از اجرای صحیح امور اطمینان حاصل کند. با این تفاسیر نباید نقش انسان را بطور کامل نادیده بگیریم. اگرچه این موارد بیشتر شامل نکات منفی همکاری هوش مصنوعی با انسان است، اما همکاری انسان با هوش مصنوعی منفعت‌هایی هم برای انسان دارد؛ برای مثال اتوماسیون مشاغل برای مصرف‌کنندگان مفید است چون قیمت کالاها پایین آمده و مشتری انتخاب‌های بیشتری خواهد داشت. مشکل کنترل کیفیت نیز به تاریخ می‌پیوندد، بیماران دیگر نیاز ندارند در صف‌های طولانی ویزیت پزشکان، زمان خود را تلف کرده و دیگر نیازی به انتظار کشیدن برای صرف غذا در رستوران نخواهد بود. همکاری هوش مصنوعی با انسان برای صنعت نیز مفید خواهد بود. تخمین زده می‌شود اتوماسیون مشاغل هزاران میلیارد دلار در هزینه‌ها صرفه‌جویی ایجاد خواهد کرد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند در بازه زمانی 10 ساله یعنی تا سال 2030 صنایع مختلف در جهان 15 تریلیون دلار از همکاری انسان با هوش مصنوعی سود ببرند؛ البته این سود به بهای بیکار شدن تعداد زیادی انسان به دست می‌آید. بسیاری از کارشناسان و آینده‌نگران هنوز خوشبین هستند که در آینده نزدیک، کار کردن برای انسان به امری انتخابی تبدیل خواهد شد. نهایتاً هوش مصنوعی در حوزه تحقیقات پزشکی، برنامه‌نویسی، علوم کامپیوتر، مهندسی، فیزیک نظری و دیگر حوزه‌ها رشته امور را به دست خواهد گرفت. این عصر طلایی به تکینگی فناوری (singularity) معروف است، یعنی زمانی که پیشرفت‌های علمی به تغییرات عظیم اجتماعی منجر می‌شوند؛ اما تا زمان رسیدن به عصر تکینگی، با کوچک‌تر شدن بازار کار، نارضایتی عمومی بیشتر شده و دولت‌ها هم راهکاری برای آن نخواهند داشت. افزایش فقر و حتی بحران‌های مدنی نتیجه ابتدایی این فرایند هستند. اتوماسیون شغل‌ها به خشم و سردرگمی می‌انجامد و احتمال سقوط دولت‌ها نیز وجود دارد. در این مورد هیچکس تردید ندارد. توفانی در پیش است که باید برای رویارویی با آن آماده شویم و توسعه مهارت‌ها به عنوان یک متخصص در حوزه آنلاین می‌تواند بهترین تصمیم ممکن باشد و  از گام‌های مهم لازم، پیشرفت و تنوع بخشیدن به مهارت‌هاست.