سواری دیزلی؛ عقبگرد محیط زیستی

دولت در تدارک ارایه مجوز برای تولید سواری‌های دیزلی است. دولتی که در سال 92 و در زمان انتخابات خود را دولت محیط زیست معرفی کرد، در صورت همراهی با این طرح، شاید ضد محیط زیستی‌ترین دولت پس از انقلاب نام بگیرد. سازمان محیط زیست در ظاهر با این اقدام مخالف است اما گویا این سازمان قدرتی در این زمینه ندارد. به دنبال درخواست یک شرکت برای اخذ مجوز تولید «سواری دیزلی»، استاد دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد که تولید سواری دیزلی عقبگرد در حوزه محیط زیست است.

اخیرا عیسی کلانتری رییس سازمان محیط زیست از درخواست یکی از خودروسازان برای صدور مجوز زیست‌ محیطی سواری دیزلی خبر داد و اعلام کرد که مرکز تحقیقات موتور یک خودروسازی از حدود یک دهه پیش، مطالعاتی روی موتور سواری دیزلی انجام داده و در این زمینه سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون یورویی نیز داشته است و در حال حاضر به دنبال تولید و توسعه موتورهای دیزلی است.

کلانتری تاکید دارد که سازمان محیط زیست با تولید سواری دیزلی مخالف است و امید دارد که هیچ دولتی حاضر به صدور مجوز برای تولید این دستگاه نشود.

علاوه بر مخالفت سازمان محیط زیست با تولید سواری دیزلی، حدود دو هفته پیش «کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور» که به منظور تهیه سیاهه انتشار آلایندگی شهرهای مختلف تشکیل شده است؛ مخالفت خود را با تولید سواری دیزلی بطور مکتوب به سازمان محیط زیست اعلام و تاکید کرد: با توجه به سهم بالای دیزل‌سوزها در تولید آلاینده ناکس لزومی ندارد که سازمان محیط زیست با تولید سواری‌های دیزلی موافقت کند. در همین راستا، یوسف رشیدی عضو هیات علمی دانشگاه بهشتی و متخصص آلاینده‌های محیط زیست در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن ابراز مخالفت با تولید سواری دیزلی در ایران گفت: اگر قرار است خودروسازان داخلی، حرکت جدید در حوزه تولیدات داشته باشند؛ بهتر است سرمایه‌ها را به سمت تکنولوژی‌های پاک‌تر مثل خودروهای برقی و گازسوز هدایت کنند، نه اینکه یک گام به عقب برگشته و به دنبال تولید خودروهای سبک دیزلی باشند.

او تولید سواری دیزلی را مترادف با کاهش کیفیت هوای شهرهای ایران دانست و تاکید کرد: سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که دود دیزل سرطان زاست و همین یک دلیل کافی است که سازمان محیط زیست و دولت با تولید سواری دیزلی مخالفت کند، اگر سواری دیزلی تولید شود؛ عقب‌گردی در حوزه محیط زیست ایران رخ می‌دهد.

    آزموده را آزمودن خطاست

این استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به کاهش روند استفاده از سواری‌های دیزلی در اروپا، تصریح کرد: سواری دیزل بیشترین گستردگی را در اروپا دارد و در امریکا و ژاپن اقبالی نسبت به این دستگاه‌ها وجود نداشته است، ضمن اینکه در اروپا هم آمار استفاده از سواری دیزلی به حدود 30 درصد رسیده است و سعی دارند مصرف دیزل سواری را در چرخه حمل و نقلی خود کاهش دهند و به سمت خودروهای برقی حرکت کنند، بنابراین نباید آزمون تجربه شده دنیا را در ایران تکرار کنیم.

رشیدی در مورد چرایی کاهش استفاده از سواری دیزلی با بیان اینکه آلایندگی دلیل اصلی افت جایگاه سواری دیزلی در اروپا است، گفت: روند استفاده از دیزل‌ها در اروپا به دلیل مشکلات بهداشتی و سلامتی ناشی از آن کاهش یافته است. چون در خودروهای بنزینی با یک کاتالیست مشکل آلودگی قابل حل است اما در دیزلی‌ها به همین سادگی نیست و باید چند تکنولوژی کنار هم قرار گیرد تا آلاینده‌های ناشی از آن از جمله دوده، هیدروکربن‌های نسوخته و ناکس کنترل شود، بنابراین چرا باید روی تولید خودرویی سرمایه‌گذاری کنیم که کنترل آلایندگی آن به‌شدت دشوار و بسیار پیچیده‌تر از نمونه‌های بنزینی، برقی و گازسوز است؟

این متخصص آلاینده‌های زیست‌محیطی تاکید کرد که حتی اگر همه تکنولوژی‌هایی لازم روی سواری دیزلی نصب شود و درست هم کار کند؛ وضعیت نگهداری و بهره‌برداری از این تجهیزات در خودروهای دیزلی بسیار اهمیت دارد که تجربه ثابت کرده که در این زمینه وضعیت مناسبی در کشور نداریم که خراب شدن کاتالیست‌ در خودروهای بنزینی و نبود مراقبت کافی برای تعویض این قطعه نمونه بارز این وضعیت است، بنابراین تولید سواری دیزلی مشکلی به مشکلات آلودگی هوا در ایران اضافه و کیفیت هوای شهرهای ما را از لحاظ ذرات معلق و اکسیدهای ازت بدتر خواهد کرد.

رشیدی که نماینده دانشگاه بهشتی در کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور است، در مورد مخالفت 13 دانشگاه کشور با تولید سواری دیزلی در ایران، گفت: کنسرسیوم دانشگاه‌ها به این نتیجه رسیده که تمرکز روی خودروهای سواری دیزل یک حرکت هوشمندانه و عقلانی نیست. نظر کنسرسیوم قاطعا منفی است. دقت داشته باشیم که این کنسرسیوم از اعضای دانشگاه‌های سطح یک کشور تشکیل شده است و همین گروه اعتقاد دارد که تولید سواری دیزلی مسیر درستی نیست که خودروسازی کشور انتخاب کرده است.

    تاریخ تکرار می‌شود

او در پاسخ به ابهام مطرح‌شده از سوی مرکز تحقیقات موتور یک خودروسازی مبنی بر اینکه دولت و سازمان محیط زیست نباید جلوی تولید هیچ نوع تکنولوژی را به بهانه آلایندگی بگیرند، با اشاره به اینکه متاسفانه شاهدیم که خودروسازان داخلی تجربه موتورسیکلت‌های دوزمانه را روی سواری دیزلی اجرا می‌کنند، به ایسنا گفت: در دهه 80 که شماره‌گذاری و تردد موتورسیکلت‌های دو زمانه ممنوع شد؛ تولیدکنندگان همین ادله را مطرح می‌کردند که سازمان محیط زیست نباید جلوی تکنولوژی را بگیرد، بلکه باید با آلودگی مقابله کند؛ اما خوش‌بختانه محیط زیست در برابر این موضوع ایستادگی کرد که از نظر من حرکت بسیار هوشمندانه‌ای بود. حالا هم سازمان محیط زیست به عنوان یکی از ارکان اصلی مجوزدهی، باید قاطعانه مخالفت خود را با تولید سواری دیزلی اعلام کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی همچنین با اشاره به تاثیر کیفیت سوخت در کارکرد موتورهای دیزلی تاکید کرد که یکی از زیرساخت‌های لازم برای خودروهای دیزلی، تأمین گازوئیل استاندارد است، در حال حاضر تولید و تأمین سوخت با کیفیت با موانعی مواجه است، حتی اگر محتوی گوگرد گازوئیل در حد استاندارد و زیر 50 PPM هم باشد؛ به دلیل ماهیت احتراق دیزلی‌ها و آلایندگی ناشی از آن، باز هم کنسرسیوم دانشگاه‌ها با تولید سواری دیزلی مخالف است.

به گفته رشیدی، خودروسازان توجیه می‌کنند که راندمان سوخت دیزل بیشتر از بنزین است و در نتیجه باید سواری دیزلی تولید شود، این ادعا درست است اما راندمان بالاتر به چه قیمتی؟ به قیمت فدا کردن سلامتی مردم؟. منطقا دولت باید تامین بهداشت و سلامت مردم را در اولویت قرار دهد، ضمن اینکه در حال حاضر به خودروهای سنگین دیزلی یارانه سوخت تعلق می‌گیرد؛ یکی از ابهامات حول محور تولید سواری دیزلی آن است که با چه ساز و کاری می‌خواهند این یارانه را به خودروهای سبک شهری نیز سرایت دهند.

در پایان رشیدی با اشاره به محدودیت‌هایی که صنعت خودروسازی با آن مواجه است، گفت: برای من عجیب است؛ در شرایطی که کشور برای تامین برخی قطعات خودروهای سواری بنزینی با مشکل مواجه است؛ چطور می‌تواند خودروی دیزلی با تکنولوژی‌های روز دنیا مثل DPF یا انژکتورهای لازم را تامین و تهیه کند؟. همچنین یکی از مسائل مبهم در مورد سواری‌های دیزلی، قیمت تمام‌شده این خودروها و پیدا کردن بازار فروش است که قطعا نسبت به بنزینی افزایش قیمت خواهد داشت.