بازارهای جهانی در انتظار یک تغییر

گروه بورس|محمد امین خدابخش|

جنگ تجاری و حواشی سیاسی آن همچنان مهم‌ترین عواملی هستند که بر فعالیت بازارهای مالی در سراسر دنیا سایه افکنده‌اند. در روزهای ابتدایی همین هفته بود که بانک استاندارد چارتر از افزایش احتمال رکود در اقتصاد امریکا سخن گفت و اعلام کرد که در 12 ماه گذشته ریسک وقوع رکود در ایالات متحده از 25 درصد به 45 درصد افزایش یافته است. امریکا که از ابتدای زمامداری ترامپ بر قوه مجریه امریکا، همواره بر طبل واگرایی اقتصادی با قدرت‌هایی نظیر چین کوبیده است با وجود آنکه در سال‌های اخیر آمار بسیار خوبی از تولید و اشتغال را در تمامی بخش‌های اقتصاد خود به ثبت رسانده، حالا با پیچیده‌تر شدن مناسبات تجاری خود با دومین اقتصاد بزرگ آسیا یعنی چین، به رکود نزدیک‌تر می‌شود. همین امر سبب شد تا در دو روز ابتدایی هفته پیش شاهد ضعف جدی در معاملات وال استریت باشیم. با این وجود خبرهای مثبت واصله از چین در روزهای بعدی این هفته سبب شد شاهد بهبود کلی روند معاملات در این بازارها باشیم.

داستان از این قرار است که با جدی‌تر شدن عواقب اعمال تعرفه‌ها در چین و امریکا و اثرات مخرب تولید بر بنگاه‌های اقتصادی هر دو طرف، مقامات دو کشور اندکی از میزان فشار بر یکدیگر کاسته‌اند و چینی‌ها که بیشترین نفع را از صادرات کالا و خدمات به ایالات متحده می‌بردند، از علاقه خود به منظور رفع مشکلات پیش آمده با ابزار دیپلماسی سخن گفته‌اند.

    بورس‌های عمده جهان در انتظار تسهیل تجارت

به دنبال همین امر بود که در روزهای پایانی هفته گذشته شاهد بهبود روند معاملات در بازار سهام نیویورک بودیم. امریکایی‌ها که اغلب روزهای ماه آگوست را تحت تاثیر آثار منفی اعمال تعرفه‌ها و تغییرات ناخوشایند بازده اوراق دو و ده ساله خزانه بودند، روزهای پایانی این ماه را با اندکی امید به پایان می‌برند. با این حال امیدواری آنها نتواسته است جلوی همه مشکلات پیش روی بازارها را بگیرد. چرا که با وجود رشد شاخص‌های سهام، تقاضا برای خرید اوراق قرضه بلندمدت در ایالات متحده ادامه دارد و خرید این اوراق تا آنجا ادامه داشته است که برای بار چندم در یک ماه گذشته نرخ بازدهی اوراق بلندمدت امریکا از اوراق دوساله کمتر شد و زنگ خطر تداوم حرکت اقتصاد امریکا را به سوی رکود بار دیگر به صدا درآورد. وقوع این اتفاق همواره به عنوان داده‌ای پیش نگر برای شروع رکود در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان شناخته می‌شود. این کاهش که نرخ اوراق خزانه امریکا را برای اولین‌بار به پایین‌ترین سطح از سال 2007 موجب شد تا واهمه‌ها از افزایش ریسک معاملات اوراق بهادار مانند سهام افزایش پیدا کند. با این حال شاخص‌های این بازارها در امریکا به دلیل آنکه یک ماه گذشته اغلب با افت مواجه بودند در حال حاضر به دلیل جذب کامل اثرات منفی اعمال تعرفه‌ها و خوشبینی به سود‌سازی شرکت‌ها در حد مشابه سال گذشته، با افزایشی کند روبه‌رو هستند.

 در بازارهای اروپایی نیز وضعیت تا حدودی به بازارهای امریکا شباهت دارد. در آخرین روز هفته تقریبا تمامی شاخص‌ها در قاره سبز حرکتی مثبت و رو به جلو داشتند. به گفته بسیاری از کارشناسان دلیل عمده این رشد بهبود افق پیش رو در روابط چین و امریکاست که تاثیر شگرفی بر ذهنیت خریداران در بازارهای اروپایی گذاشته است. اروپا که به احتمال زیاد در هفته‌های پیش رو خروج بدون توافق بریتانیا از این قاره را نظاره‌گر خواهد بود، حتی تعلیق مجلس عوام این کشور را هم در معاملات خود لحاظ نکرده است. به نظر می‌رسد بازارهای این قاره حداقل پس از انتخاب بوریس جانسون به نخست‌وزیری بریتانیا، شرایط را از انچه هست بدتر فرض نمی‌کنند و اخبار این کشور را به مانند قبل در نظر نمی‌گیرند. همین امر سبب شد تا در آخرین روز هفته، تمامی شاخص‌های اروپایی نوسان‌های مثبتی را به ثبت برسانند و همگی تقریبا بین 0.8 تا 1 درصد رشد را شاهد باشند.

سایر بورس‌های مطرح جهان که در آسیا واقع شدند نیز به دلایلی مشابه آنچه برای اروپا و امریکا شرح داده شد روز جمعه را با رشد پشت سر گذاشتند. با این حال بر خلاف شاخص‌های بورس سئول و توکیو، شاخص‌‌های شانگهای و شنزن با افتی اندک رو به رو شدند.

    خیز پلاتین، استراحت طلا

در بازار جهانی فلزات گرانبها رونق با شدت و ضعف متفاوتی در میان کالاهای این گروه تداوم داشت. این بازار که همواره همراه با بازار اوراق قرضه یکی از بهترین نماگرهای میزان ریسک در بازارهای جهانی است، در هفته گذشته تغییرات مهمی را شاهد بود. طلا که در هفته‌های اخیر به واسطه بیشتر شدن نگرانی‌ها نسبت به آینده اقتصادجهانی، رشد قیمتی قابل توجهی را پشت سر گذاشته بود در یک هفته گذشته و همراه با افزایش خوشبینی‌ها به مذاکرات تجاری، از شیب رشدش کاسته شد و صعودی کندتر را تجربه کرد. بطوریکه قیمت هر اونس طلا در بازارهای بین‌المللی در آخرین روز هفته به حدود 1527 دلار رسید.

مطابق با آنچه که کارشناسان در خصوص طلا می‌گویند، تغییرات قیمت این فلز زرد رنگ در یک هفته اخیر حکایت از آن دارد که، بازار طلا بیش از آنکه آماده بازگشت قیمت‌ها باشد به چگونگی تداوم مناقشات تجاری چشم دوخته است. مطابق با آنچه این کارشناسان اظهار می‌کنند در صورتی که با نزدیک شدن به انتخابات امریکا، میل ترامپ به افزایش فشار بر چین بیشتر شود و مذاکراتی سازنده با طرف چینی را شاهد نباشیم، ثبات قیمت‌ها در هفته گذشته و کاهش احتمالی در هفته پیش رو تنها استراحتی برای رشد بیشتر خواهد بود. گفتنی است، هم‌اکنون آخرین رکورد قیمت طلا در بازارهای جهانی در حدود 1550 دلار است و تا زمانی که این مقاومت شکسته نشود، نمی‌توان هدف قیمتی ملموسی برای رشد احتمالی آن ارایه داد. با این حال آنچه که قابل توجه است تداوم میل بانک‌های مرکزی به خرید طلا در قیمت‌های فعلی است؛ عاملی که بیش از آنکه دلالت بر تضعیف روند صعودی این کالا داشته باشد مهر تاییدی بر تقویت آن خواهد بود.

 در بازار نقره اما وضعیت از بازار طلا به مراتب بهتر بوده است. این فلز قیمتی که هم‌اکنون اختلاف بسیاری با سقف تاریخی خود در محدوده 50 دلاری دارد، در حالی مقاومت 17 دلاری را به راحتی پشت سر گذاشته است که در محدوده 18.4 دلار داد و ستد می‌شود.

اما بدون شک، پدیده این هفته فلزات گرانبها پلایتنیوم بود که تنها در یک هفته 7 درصد رشد قیمت را به ثبت رساند و تا حوالی 940 دلار در هر اونس رشد کرد. مطابق با آنچه که از بازارهای این محصول به نظر می‌آید سرمایه‌گذاران که سابقه صعود 100 درصدی قیمت این فلز را در خاطره دارند، با کند شدن شیب رشد در طلا و سود خوبی که از نقره کسب کرده‌اند حالا شانس خود را در این معاملات امتحان می‌کنند.

    سنگ‌آهن در انتظار کاهش قیمت

در بازار جهانی فلزات اساسی خبرها حاکی از آن است که قیمت فلزات اساسی اندکی بهبود یافته است و محصولاتی نظیر مس نسبت به دو هفته قبل در قیمت‌های بهتری معامله می‌شوند. با این حال آنچه که توجه بسیاری را به خود جلب کرده اختلاف قیمت سنگ آهن در بنادر چین با قیمت همین کانه فلزی بر روی کشتی‌ها ست.

اختلاف 12 دلاری قیمت سنگ آهن و بالا بدن بهای آن در بنادر نسبت به محموله‌های تجاری، دلالت بر آن دارد که تاجران این کالاها در حال حاضر به دلیل ریسک‌های پیش رو و احتمال تضعیف تقاضا میل به دریافت سنگ آهن برای ماه‌های آتی ندارند. در حالی که قیمت هر تن سنگ آهن در چین به 107 دلار می‌رسد در روز سه‌شنبه اعلام شده قیمت همین ماده با عیار مشابه بر روی کشتی‌ها 95 دلار است. این اختلاف 12 دلاری موجب شده تا کارشناسان احتمال افت بیشتر قیمت سنگ آهن در هفته پیش رو را مطرح کنند.

در بازار مس نیز، کاهش موجودی انبارها شرایط خوبی را برای این رسانای قرمز رنگ فراهم کرده است و به جرات می‌توان گفت که اگر سایه جنگ تجاری نبود، هر متریک تن مس که امروز قیمتی برابر با 5 هزار و 711 دلار دارد، در این قیمت‌ها معامله نمی‌شد و مسلما جایگاهی بالاتر از 6 هزار دلار داشت. مس در یک هفته اخیر تقریبا افزایشی 100 دلار را در قیمت شاهد بوده که اگر آن را در کنار رشد قیمت محصولاتی نظیر روی، سرب و آلومینیوم قرار دهیم، می‌توان گفت که بازار این محصولات فعلا شرایط آرامی را طی می‌کند. از این رو انتظار نمی‌رود تا در هفته پیش رو معاملات بورس تهران از این بابت تهدیدی جدی را شاهد باشد.

    طلای سیاه ناکام در صعود

در بازار جهانی نفت، اما شرایط به خوبی سایر کالاهای اساسی نیست در حالی که این ماده استراتژیک همچنان با کاهش عرضه از سوی اوپک مواجه است نتوانسته رشد محسوسی را در هفته اخیر شاهد باشد. دلیل این امر پیش بینی امریکا از تولید نفت در سال 2020 است که سبب شده تا تقاضا در این بازار بیش از پیش تضعیف شود. بنابر آنچه که اداره اطلاعات انرژی امریکا پیش‌تر اعلام کرده است تولید نفت ایالات متحده در سال میلادی آتی به بیش از 13 میلیون بشکه خواهد رسید. گفتنی است، هر بشکه نفت وست تگزاس در معاملات روز جمعه قیمتی برابر با 56 دلار و 48 سنت داشته و هر بشکه نفت برنت دریای شمال نیز بهایی در حدود 60 دلار و 30 سنت داشته است.