بورس، یکه‌تاز جذابیت میان بازارهای موازی
گروه بورس|محمد امین خدابخش|
معاملات روز یکشنبه در بورس تهران با رشد هزار و 975 شاخص کل این بازار خاتمه یافت. بازار سرمایه کشور که در امتداد رونق چند ماه اخیر خود از هفته گذشته تاکنون حجم تقریبا خوبی از تقاضا را شاهد بوده است، توانسته در روزهای اخیر ضمن ثبت رکوردهایی جدید در نماگرهای اصلی بورس و فرابورس، شاهد رشد قیمت در نمادهایی باشد که به گفته بسیاری از کارشناسان، وضعیت بنیادی بسیار خوبی دارند. این قضیه اگرچه طبیعی به نظر می‌رسد، از آن جهت قابل توجه است که در یک ماهه میانی تابستان و به واسطه رونق قابل توجهی که در بازار پایه شکل گرفته بود، اصلاحی زمانی را آغاز کردند که منجر به درجا زدن تقریبی قیمت در بسیاری از این نمادها شده بود.
در واقع می‌توان گفت، حد نوسان تقریبا بالای نمادهای بازار پایه که به عاملی تشویقی برای ورود به حاضر در تابلوهای فرعی فرابورس تبدیل شده بود، موجب رویگردانی سرمایه‌گذاران از نمادهایی شده بود که از بعد بنیادی و عقلایی استعداد خوبی برای رشد داشتند. حال اتفاقی که موجب شده تا موج عقلانیت به بازار وارد شود و نمادهای درخور را با افزایش تقاضا مواجه کند چند روزی است که ادامه دارد. مطابق با آنچه مسوولان سازمان بورس اعلام کرده‌اند، میزان افزایش نقدینگی در معاملات بورس تهران طی روزهای گذشته تقریبا به میزان 41 درصد افزایش یافته است.
با نگاهی دقیق‌تر به وضعیت بازارهای موازی می‌توان اینگونه قلمداد کرد که اگرچه بورس تهران از ابتدای سال جاری تاکنون رشد قابل توجهی را شاهد بوده است، با این حال ظرفیت نمادهای مورد معامله در این بازار به حدی بالاست که توجه بسیاری همچنان به آنها جلب می‌شود.
بازار سهام که در آخرین ماه سال گذشته رونق مجدد خود را بر پایه عواملی چون رشد سود شرکت‌ها ناشی از افزایش نرخ ارز، شروع کرده بود از ابتدای سال تحت تاثیر رشد قیمت دلار نیمایی به بالای 11 هزار تومان و همچنین، تداوم تولید و فروش رضایت بخش بسیاری از شرکت‌ها به رشد خود ادامه داد. صعود قیمت‌ها در دوره مورد بحث تا آنجا بود که بسیاری از نمادها را حتی پس از فصل مجامع با افت قابل توجه قیمت رو به رو نکرد.
حال به نظر می‌رسد با اتمام مهلت انتشار گزارش‌های 5 ماهه و نزدیک شدن به موعد گزارش‌های 6 ماه که در نیمه نخست مهر ماه منتشر می‌شوند، موج تازه‌ای از امید به میان تحلیلگران و سرمایه‌گذارانی که بر پایه داده‌های فاندامنتال اقدام به خرید می‌کنند، آمده است. با نگاهی به شرایط اخیر و آنچه در تابلوهای فرعی فرابورس رخ داده است، به نظر می‌رسد که بخشی از نقدینگی وارد شده به تابلوهای اصلی بورس و فرابورس، از بازار پایه به سمت نمادهای بنیادی کوچ کرده باشند. با این حال آنچه از کلیت شرایط حاکم بر اقتصاد مشهود است، حکایت از آن دارد که در شرایط افت قیمت در بازارهایی نظیر دلار، طلا و سکه عملا بازار سهام، تنها جایی است که همچنان می‌توان با خیالی نسبتا آسوده به آن وارد شد و به رویکرد کسب سود مدتی را ازساز و کار آن استفاده کرد.
دیگر دلیلی که می‌توان برای رشد قیمت‌ها در بازار سرمایه مطرح کرد، فروکش کردن هیجاناتی است که به واسطه افزایش ریسک‌های سیاسی و تحریم‌های امریکا بر بازار یاد شده سایه افکنده بود. فعالان بازار که درابتدای آغاز تحریم‌ها در سال گذشته با نگاهی بر ابهام به آینده فروش شرکت‌ها نگاه می‌کردند و به واسطه رشد قیمت دلار و سودای تغییرات قیمت ناشی از افزایش ارزش جایگزینی شرکت‌ها اقدام به خریداری سهام می‌کردند، حالا پس از گذشت یک سال با خیالی آسوده در یافته‌اند که نه تنها، جریان فروش شرکت‌ها دچار خلل نشده بلکه تحریم‌ها نیز آنگونه که در ابتدا بیم آن می‌رفت، اثرگذار نبوده است.
با نگاهی به تمامی عوامل یاد شده، آنچه حالا به سوال اصلی بدل شده این است که رشد مورد اشاره تا کجا می‌تواند تداوم یابد. در این باره بسیاری از تحلیلگران و فعالان بازار برای کشف حرکت‌های آتی سهام به شاخص کل بورس چشم دوخته‌اند و تبیین بهتر تغییرات پیش رو از آن کمک می‌گیرند. در همین راستا و برای روشن‌تر شدن صحت تحلیلهای یاد شده، روزنامه «تعادل» به گفت‌وگو با نیما آزادی تحلیلگر تکنیکال پرداخت و از او در مورد حرکت‌های پیش روی بازار پرسید.
تحلیل صنایع ارجح بر شاخص کل
این تحلیلگر بازار سهام ضمن اشاره به شرایط بازار و جا ماندن نمادهای بنیادی نظیر گروه فلزی- معدنی، پالایشی‌ها و شیمیایی گفت: به نظر می‌رسد رفته رفته عطش گرفتن سود از نمادهای کوچک بازار کم شود و سرمایه‌گذاران به نمادهای دارای پشتوانه بنیادی بیشتر نقل مکان کنند.
آزادی در خصوص تحلیل‌هایی که بر روی شاخص کل بورس تهران صورت می‌گیرد، افزود: از آنجایی که شاخص کل بورس تهران، نمودار قیمت یک دارایی یا مجموعه‌ای از سهام همگن نیست، نمی‌توان تحلیل جدی بر آن ارائه داد. وی دلیل این امر را تغییرات پیوسته‌ای عنوان کرد که در طول سال‌های محاسبه نماگر اصلی بازار در آن اعمال شده است. به گفته آزادی اگرچه مبنای ریاضی محاسبه در این فرمول تغییر نداشته است، با این حال میزان و ارزش شرکت‌هایی که مقدار و سطح شاخص را معین می‌کنند دایما در حال تغییر بوده و نمی‌توان آن را به عنوان گواهی معتبر برای جهت‌گیری آتی بازار قلمداد کرد.
این کارشناس بازار سرمایه یکی از دلایل این ادعا را تعداد و طول مدت توقف نمادهایی دانست که تاثیر جدی بر تغییرات شاخص دارند. برای مثال هنگامی نمادی مانند «وبملت» مدت چند ماه است که متوقف شده و تاثیر بر شاخص نمی‌گذارد، نمی‌توان انتظار داشت که از سرگیری معاملات آن و تاثیر محتمل این اتفاق را امری معمول در جهت تحلیل شاخص در نظر گرفت.
این کارشناس بازار سهام افزود: برای آنکه بتوانیم مسیر آتی بازار را برای هفته‌های پیش رو تبیین کنیم بهتر است به جای شاخص کل بورس یا شاخص هموزن به تحلیل شاخص صنایع بپردازیم. در صورتی که صنایع از شرایط مناسبی برای رشد برخوردار یاشند آنگاه می‌توان نمادهای مهم هر صنعت را بطور جداگانه مورد بررسی قرار داد.
شاخص هموزن در صدر بازدهی
گفته‌های این مدرس تحلیل نموداری سبب شد تا برای بررسی بهتر شرایط بازار، گفت‌وگوی دیگری با علیرضا تاجبر، کارشناس بازار سرمایه داشته باشیم و نظر وی را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
تاجبر در خصوص تغییرات شاخص‌های بازار از ابتدای سال تاکنون گفت: شاخص هموزن از ابتدای سال در حدود 150 درصد و شاخص کل در حدود 60 درصد بازدهی داشته است. این نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه متناسب با شرکت‌های کوچک رشد نکرده‌اند و عملا از نمادهای کوچ بازار، جا مانده‌اند. وی دلیل این امر را توجه بیش از حد بازار به نمادهای بازار پایه عنوان کرده بود موجب بی‌توجهی به ارزندگی شرکت‌ها شده بود. این کارشناس بازار سهام ابزار امیدواری کرد که با نزدیک شدن به موعد گزارش‌های 6 ماهه شاهد تقویت بیش از پیش رویکرد سرمایه‌گذاران به این سهم‌ها باشیم. وی اضافه کرد: آنچه در این میان حائز اهمیت است لزوم تسلیم نشدن اذهان عمومی به افت قیمت دلار در بازار آزاد است. او دلیل گفته خود را افزایش قیمت ارز در سامانه نیما دانست و گفت اگرچه قیمت واحد پولی همچون دلار امریکا از ابتدای سال تاکنون نزدیک به 4 هزار تومان در بازار آزاد کاهش پیدا کرده است، با این وجود آنچه شرکت‌ها اثر مستقیم از آن می‌پذیرند، رشد قیمت همین ارز در سامانه یاد شده است که به 11 هزار تومان رسیده است. از این رو نباید پنداشت که رکود بازار ارز و افت قیمت‌ها اثری با اهمیت بر صورت‌های مالی شرکت‌ها دارد. تاجبر خاطرنشان کرد: در حال حاظر هیچ یک از بازارهای موازی از جذابیت بورس برخوردار نیستند. از این رو انتظار می‌رود که در هفته‌های پیش رو با وجود وجود احتمالی روزهای منفی، کلیت معاملات در جهت رونق بازار باشد.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: بزرگ‌ترین دارایی بازار سرمایه اعتبار آن است. شرایطی که در بازار پایه به وجود آمده بود داشت به اعتبار این بازار ضربه وارد می‌کرد. در واقع آنچه در تابلوهای فرعی فرابورس اتفاق می‌افتاد، حکایت از آن داشت که شرایط به وجود آمده در جهت‌دهی سرمایه‌های خرد و تسهیل تامین مالی از طریق بازار سهام که هدف اصلی شکل‌گیری این بازارهاست، ضعیف عمل می‌کرده است. بنا براین آنچه در غالب تعیین دستور العمل جدید در این تابلوها اتفاق افتاده گامی مهم در جهت تامین سلامت معاملات و عقلانیت آن است که به نوبه خود اقدام بسیار خوبی است.
وی در ادامه تصریح کرد: در صورتی که بتوان مردم عادی را به گونه‌ای با بازار سهام آشنا کرد که از طریق تامین سرمایه‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری کنند، می‌توان جریانی با ثبات از نقدینگی را به بازارهای مالی کشور گسیل کرد که در نهایت به معادله‌ای برد- برد برای کشور بدل خواهد شد. در صورتی که استقبال از ابزارهای اینچنینی را در شرایط فعلی شاهد بودیم ممکن بود بازار از رونق بسیار بیشتری نسبت به روزهای جاری برخوردار باشد.
این کارشناس در پایان زمزمه‌های تشکیل بازار برتر و افزایش سقف نوسان در آن را امری بسیار خوب ارزیابی کرد که ضمن پاسخگویی به نیاز سهامداران ریسک پذیر‌تر بازار می‌تواند نقشی مهم در استقبال از نمادهای سنگین وزن بازار داشته باشد. چراکه شرایط بنیادی این نمادها در کنار استقبال کمتر از آنها در سال‌های اخیر موجب شده تا بسیاری از فعالان بازار خوشبینی چندانی در خصوص کسب مناسب سود در این نمادها نداشته باشند که با راه‌اندازی تابلوی برتر این شرایط می‌تواند به کلی تغییر کند.
