مرکل، گرفتار میان تجارت و حقوق‌بشر
گروه جهان|
«سیاست ما در برابر پکن یک اصل مهم دارد: اینکه بتوانیم تا جایی که امکان دارد به چین خودروهای بیشتری بفروشیم.» این اظهارنظر معاون وزیر خارجه آلمان درباره روابط برلین ـ پکن است. بلومبرگ با اشاره به این اظهارنظر و سفر جمعه آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، به چین نوشته که «خانم صدراعظم باید مواضع محکمی در برابر چین اتخاذ کند اما این را هم می‌داند که چنین کاری می‌تواند اقتصاد صادرات‌محور آلمان را با خطری جدی مواجه کند.»
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، جمعه در راس هیاتی تجاری به چین سفر کرده و مورد استقبال «لی کی‌کیانگ» نخست‌وزیر این کشور قرار گرفته است. این دوازدهمین سفر مرکل به چین در قامت صدراعظم آلمان است. آلمان بزرگ‌ترین شریک تجاری اروپایی چین است و دو کشور سال گذشته نزدیک به 195 میلیارد دلار معاملات دوجانبه داشته‌اند.
خبرگزاری دولتی چین (شینهوا) این سفر را فرصتی برای تقویت روابط پکن و برلین ارزیابی و تاکید کرده است که «مسائل کلیدی مهمی وجود دارد که دو طرف برای تقویت اقتصاد آزاد جهانی در دستور کار خود قرار دهند.»
سی‌ان‌ان گزارش داده، به جز خبر دیدار مرکل و شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین، جزییات دیگری از برنامه سفر رسمی مرکل منتشر نشده است. با این حال دویچه‌وله در گزارشی با اشاره به دشواریهای پیش‌روی مرکل در این سفر نوشته: برای مرکل شاید هیچ سفری را نتوان سفری آسان تلقی کرد. بی‌تردید سفر به چین در شمار سفرهای چالش‌برانگیز او به شمار می‌آید؛ چرا که او باید برای بیان مسائل مختلف واژه‌های مناسب را بیابد و برای پرسش‌های حساس پاسخ‌های صحیح. مسائل گوناگونی برای مذاکره وجود دارد از جنگ تجاری امریکا و چین و تاثیرات آن بر بازرگانی جهانی گرفته تا تنش‌های منطقه‌ای شرق آسیا و خاورمیانه، و تحولات هنگ‌کنگ.
گفته شده، مسوولان و نمایندگان سیاسی و اقتصادی دو کشور قرار است که ۱۱ قرارداد همکاری امضا کنند. این قراردادها حوزه‌های گوناگونی را شامل می‌شود. گفته شده، دو کشور ابراز تمایل کرده‌اند در عرصه‌های هوانوردی، کشتیرانی، خودروهای برقی، بخش‌های ناظر بر مسائل مالی و بیمه با یکدیگر همکاری کنند. خودروهای خودران و همچنین فعالیت در عرصه امتناع از تولید پس‌ماند و زباله و همچنین بازیافت زباله‌ها نیز از دیگر محورهایی است که قرار است دو کشور در دستور همکاری‌های متقابل خود قرار دهند.
اما چالش‌هایی که بر سفر مرکل به چین سایه انداخته‌اند محدود به امضای چند قرارداد همکاری نمی‌شود. نقض حقوق‌بشر در چین و اوضاع هنگ‌کنگ نیز از جمله مسائلی است که می‌توانند بر کارنامه این سفر سیاسی تاثیر نهند. به عنوان نمونه قرار بر این بود که پس از دیدار مرکل با لی‌کی چیانگ نخست‌وزیر چین، کنفرانسی مطبوعاتی برگزار شود. این در حالی است که چین اجازه حضور به خبرنگاران آلمانی حاضر در پکن به سالن کنفرانس را نداده است.
استدلال مقامات چینی، محدود بودن جا برای حضور گسترده خبرنگاران بوده است. تنها چند تن از خبرنگارانی که همراه مرکل به چین سفر کرده‌اند، اجازه حضور در کنفرانس مطبوعاتی را یافته‌اند. افزون بر آن گفته شده است که هر خبرنگاری تنها حق طرح یک پرسش را دارد. بسیاری بر این باورند که دولت چین با پیش‌بینی چنین محدودیت‌هایی بر آن بوده تا مانع از طرح پرسش‌های حساس از سوی خبرنگاران شود.
سی‌ان‌ان جمعه در گزارشی با اشاره به این چالش صدراعظم آلمان نوشته: «چین در بحبوحه جنگ تجاری با امریکا تلاش خواهد کرد تا روابط خوب خود را با برلین برجسته کند. اما چیزی که می‌تواند برنامه‌های پکن را تاحدودی به هم بریزد توجه بیش از حد رسانه‌ها به مسائل حقوق‌بشری و تحولات هنک‌کنگ است. لی‌که کیانگ نخست‌وزیر چین، گفته پکن بزودی برای خاتمه دادن به ناآرامی‌های هنگ‌کنگ اقدام خواهد کرد. نخست‌وزیر چین گفته دولت این کشور بزودی در چارچوب قوانین موجود به هرج و مرج حاکم در هنگ‌کنگ پایان خواهد داد. روشن نیست که منظور لی‌که کیانگ از طرح این موضوع دقیقا چیست. چین نیروهای زیادی را در شهر مرزی شنژن مستقر کرده است. جاشوا وونگ فعال مدنی هنگ‌کنگی در نامه‌ای به مرکل با اشاره به اینکه صدراعظم آلمان خود چند دهه در المان‌شرقی کمونیستی زندگی کرده، از او خواسته تا در دیدار با مقام‌های چینی نسبت به شرایط این منطقه ابراز نگرانی کند. وضعیت مسلمانان اویغور هم هست. کنگره جهانی اویغور درست در آستانه سفر مرکل در نامه‌ای سرگشاده از مرکل خواسته تا از رهبران چین بخواهد که صدها هزار اویغوری که در غرب چین در بازداشت هستند را آزاد کنند.»
بلومبرگ نیز با اشاره به سفر مرکل نوشته: «بیشتر دولت‌ها از ژاپن گرفته تا کانادا و استرالیا همسو با جنگ تجار ترامپ علیه چین، موضع خود را در برابر چین سخت‌تر کرده‌اند. چین نیز تقریبا همین رویه را در پیش گرفته است از جمله در سرمایه‌گذاری یا مالکیت معنوی. اما واقعیت این است که این استراتژی برای آلمانی که اقتصادش به صادرات وابسته است ریسک بالایی دارد. آن در شرایطی که سایه رکود اقتصادی سنگین‌تر از هر زمان دیگری احساس می‌شود. تحولات سیاسی هنگ‌کنگ نیز شرایط را دشوارتر کرده است. تا جایی که یک مقام ارشد آلمانی گفته: «در برابر چین شرایط پیچیده‌ای داریم. از یک طرف چین یکی از شرکای بزرگ تجاری ماست و از طرف دیگر، مجبوریم که با چین به عنوان یک رقیب برخورد کنیم. متاسفانه ما مجبوریم بپذیریم که هنوز در چین محدودیت‌های تجاری گسترده‌ای داریم و نمی‌توانیم انتظار معجزه داشته باشیم.»
انتقاد مقام المانی در شرایطی است که وزارت بازرگانی چین همزمان با سفر مرکل اعلام کرده سرمایه‌گذاری آلمان در چین در ۷ماهه سال جاری به یک میلیارد و ۱۷۰میلیون دلار رسیده و سطح تجارت دو جانبه هم با 4‚2درصد رشد به ۱۰۷میلیارد دلار افزایش یافته است. در همین حال چین نیز در این مدت یک میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار در آلمان سرمایه‌گذاری کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۷.۶درصد افزایش داشته است.
