موگابه: قهرمانی که دیکتاتور شد
گروه جهان|
رابرت موگابه رییس‌جمهوری سابق زیمبابوه، جمعه در سن ۹۵سالگی در بیمارستانی در سنگاپور درگذشت. او که از چهره‌های شاخص زیمبابوه در مبارزه با استعمار و آپارتاید بود پس از به قدرت رسیدن نزدیک به چهار دهه مخالفانش را سرکوب کرد. اقتصاد ویران و تبعات دامنه‌دار سال‌ها زمامداری در قالب یک حکومت دیکتاتوری، بزرگ‌ترین میراث او محسوب می‌شود.
رابرت موگابه روزگاری قهرمان مبارزه با استعمار و آپارتاید بود. او در جوانی به مدت 10سال به دلایل سیاسی در حبس بود و به محض آزادی به مبارزه مسلحانه پیوست. موگابه در سال ۱۹۷۹ یکی از امضاءکنندگان موافقتنامه موسوم به «لنکستر هاوس» بود که به جنگ داخلی کشور پایان داد.
اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی شهروندان سفیدپوست زیمبابوه که تنها یک درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دادند هنوز بیش از 70درصد زمین‌های قابل کشت را در اختیار داشتند. موگابه به عنوان یک ملی‌گرای سوسیالیست آفریقایی این زمین‌های کشاورزی را در میان حامیانش که با سفیدپوستان عداوت داشتند اما لزوما کشاورزان خوبی نبودند، تقسیم کرد. به همین دلیل اصلاحات ارضی‌اش چندان موفق نبود.
همچنین زیمبابوه برای اخذ وام از بانک جهانی باید برنامه‌های ریاضتی دشواری را به اجرا می‌گذاشت. اما اعانات نقدی دولت به نهادهای عام‌المنفعه، اقتصاد را نابود کرد و مردم به‌گونه‌ای فزاینده به کمک‌های دولتی محتاج شدند.
با این حال در دوران اولیه زمامداری او، مرگ و میر و سوءتغذیه در میان کودکان بطور چشمگیری کاهش یافت و متوسط عمر مردم بالارفت. زیمبابوه موفق‌ترین نظام آموزشی را در منطقه داشت و هنوز هم در قرن بیست‌ویکم بالاترین تعداد باسواد را در آفریقا دارد. امرسون منانگاگوا رییس‌جمهوری کنونی، از موگابه به عنوان پدر و بنیانگذار زیمبابوه یاد کرده است. منانگاگوا در توییتر خود نوشته: «سهم او در تاریخ ملت و قاره ما، هرگز فراموش نخواهد شد.»
سال‌های افول
رابرت موگابه که از زمان استقلال کشورش از بریتانیا در سال ۱۹۸۰ میلادی در مجموع نزدیک به چهار دهه بر کشور حکومت کرد، سرانجام در پی کودتای ارتش قدرت را از دست داد. یورونیوز نوشته: او در تمام این سال‌ها به لطف انتخابات فرمایشی در قدرت بود و هر دور از این انتخابات فرمایشی نیز با موج گسترده‌ای از خشونت‌های نیروهای دولتی و دستگیری مخالفان توأم بود. او بهدلیل سرکوب شدید مخالفانش، همواره هدف انتقادات جامعه جهانی قرار می‌گرفت و حتی این اواخر جامعه اقتصادی آفریقای‌جنوبی (SADC) که معمولا در برابر موگابه انعطاف‌پذیری بالایی داشت نیز به او هشدار می‌داد.
تنها پس از دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۰۸ میلادی که به پیروزی مورگان تسوانگیری رهبر اپوزیسیون این کشور انجامید، موگابه با سرکوبی خونین نزدیک به 200 تن از مخالفانش را کشت. درنهایت نیز تسوانگیری که بین دو دور انتخابات بارها دستگیر شده بود، تصمیم گرفت تا از رقابت‌های انتخاباتی کنار بکشد.
اما رابرت موگابه که قصد داشت راه را برای ریاست‌جمهوری همسرش گریس موگابه هموار کند، از سال ۲۰۱۰ میلادی با دو مدعی جدید قدرت روبرو شد: جویس موجورو معاون رییس‌جمهور و امرسون منانگاگوا معاون پییشن رییس‌جمهور و رییس پیشین ارتش و رییس سرویس مخفی کشور.
اگرچه هر دوی این افراد توسط موگابه از مقام خود برکنار شدند، اما این کار نتوانست آنان را به عقب‌نشینی وادار کند. در شب ۱۵ نوامبر سال ۲۰۱۷ میلادی یعنی هشت روز پس از اخراج امرسون منانگاگوا، ارتش دست به کودتا زد و نزدیکان موگابه را دستگیر کرد. شخص رابرت موگابه نیز در کاخ خود در انزوا نگه داشته شد.
رابرت موگابه برای چند روز مقاومت کرد اما صدها هزار زیمبابوه‌ای به خیابان‌ها آمدند و خواستار برکناری او شدند. همزمان حزب حاکم «اتحاد ملی آفریقایی زیمبابوه-جبهه میهنپرستان» (زانو پیاف) که توسط موگابه بنیان نهاده شده بود نیز بر او فشار آورد تا استعفا دهد. به این ترتیب در ۲۱ نوامبر، دو روز پس از برگزاری قیامی بزرگ و کم‌سابقه در زیمبابوه، موگابه نامه استعفای خود را منتشر کرد.
موگابه در ۳۷ سال زندگی سیاسی، از یک چهره میهنی و ضداستعماری به سیاستمداری مستبد و فاسد تبدیل شد که با اعلام خبر استعفایش مردم در خیابان‌های هراره با بوق زدن و ابراز شادمانی، استعفایش را جشن گرفتند. او در سال‌های پایانی عمرش بهدلیل بیماری سرطان تحت درمان بود.
