شبکه‌های مجازی سهامی از نمای نزدیک

گروه بورس|

سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه برای تصمیم‌گیری در خصوص سرمایه‌گذاری، عوامل زیادی را مدنظر قرار می‌دهند. امروزه یکی از منابع مهم در فرآیند تصمیم‌گیری آنها اخبار و اطلاعات منتشر شده از طریق شبکه‌های اجتماعی است. شبکه‌های اجتماعی فعال در بازار سرمایه به یک بستر برای تبادل تحلیل‌های مالی و اقتصادی تبدیل شده‌اند. شناسایی تأثیر این شبکه‌های اجتماعی در تصمیم‌گیری افراد می‌تواند زمینه لازم را برای ارایه خدمات مطلوب به سرمایه‌گذاران فراهم آورده و همچنین راهنمای مقررات‌گذاری از طرف نهادهای ناظر در بازار سرمایه باشد. در این راستا گروه آمار و تحلیل ریسک مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی پژوهشی در خصوص تجارب سایر کشورها و مطالعات صورت گرفته در حوزه تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر بازار سرمایه انجام داده که خلاصه‌ای از آن در ادامه بیان شده است. سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه برای تصمیم‌گیری در خصوص سرمایه‌گذاری، عوامل زیادی را مدنظر قرار می‌دهند. امروزه یکی از منابع مهم در فرآیند تصمیم‌گیری آنها اخبار و اطلاعات منتشر شده از طریق شبکه‌های اجتماعی است. شبکه‌های اجتماعی فعال در بازار سرمایه به یک بستر برای تبادل تحلیل‌های مالی و اقتصادی تبدیل شده‌اند. لذا شناسایی تأثیر این شبکه‌های اجتماعی در تصمیم‌گیری افراد می‌تواند زمینه لازم را برای ارایه خدمات مطلوب به سرمایه‌گذاران فراهم آورده و همچنین راهنمای مقررات‌گذاری از طرف نهادهای ناظر در بازار سرمایه باشد. البته نگاهی به جامعه ایران و فعالیت سهامداران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این موارد در شبکه اجتماعی تلگرام حضور دارد و با وجود آنکه شبکه‌های اجتماعی تخصصی در این حوزه هم راه‌اندازی شد، اما نتوانست جای خود را باز کند و در نهایت همان فعالیت‌های مبتنی بر داده‌های شبکه اجتماعی تلگرام انجام می‌شود که تشخیص درست و غلط آن بسیار دشوار است.

  تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر بازار سرمایه

طی سالیان اخیر بحث شناسایی تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر بازار سرمایه و تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران به یکی از موضوعات جذاب و مورد توجه در حوزه مالی رفتاری تبدیل شده است. در ادبیات مالی رفتاری بررسی اثرات شبکه‌های اجتماعی بر بازار سهام موضوع نسبتاً جدیدی است. با این حال برخی محققان رابطه بین بازار سهام و شبکه‌های اجتماعی را بررسی کرده‌اند. از طرفی برخی محققان به دنبال مطالعه رابطه بین تمایل سهامداران به دادوستد ناشی از مطالعه پیام‌های منتشره در میکروبلاگینگ‌ها و بازار سهام هستند. در بسیاری از مطالعات انجام شده، اثر تجربه و احساس افراد، به عنوان دو متغیر اصلی در توضیح تغییرات قیمت سهام بیان شده است.

  توئیت سهام در امریکا

یکی از نمونه‌های شبکه‌های اجتماعی تخصصی در حوزه بازار سرمایه، شبکه اجتماعی بازار سهام ایالات متحده با نام توئیت سهام است که در سال ۲۰۰۸ راه‌اندازی شده است. این شبکه، زیرساختی جداگانه از توئیتر دارد و فقط پست‌های مرتبط با بازار سهام را انتشار می‌دهد. در محیط این شبکه، افراد بر اساس نماد شرکت‌ها نظرات، تحلیل‌ها و خبرهای خود را منتشر می‌کنند. این شبکه اجتماعی با پلتفرم سایر شبکه‌های اجتماعی هماهنگ است و کاربران سایر شبکه‌های اجتماعی نیز به محتوای مطالب آن دسترسی دارند. در امریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار مشخصاً تعیین کرده است که شرکت‌ها از طریق شبکه‌های اجتماعی مختلف از قبیل فیسبوک، توئیتر، وبلاگ‌ها، لینکداین و فلیکر می‌توانند با سرمایه‌گذاران و سهامداران خود ارتباط برقرار کنند، مشروط به اینکه به سرمایه‌گذاران اطلاع داده شود کدام پلتفرم مشخص برای شرکت، جهت اطلاع‌رسانی انتخاب شده است.از طرفی بر اساس مقررات افشای عادلانه اطلاعات، تعیین کردن فردی که مسوولیت افشای اطلاعات در رسانه‌های اجتماعی را بر عهده دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است، چرا که کسانی که در شرکت‌ها مسوول ارتباطات رسانه‌های اجتماعی هستند، نمی‌توانند مدیران ارشد شرکت باشند و باید فردی انتخاب شده باشد که معمولا با سرمایه‌گذاران شرکت یا متخصصان بازار ارتباط دارد. همچنین دفتر آموزش و حمایت از سرمایه‌گذاران کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده، راهنمایی را برای سرمایه‌گذاران بازار سهام برای افزایش آگاهی آنها از شیوه‌ها و اخبار جعلی منتشرشده در بازار سرمایه، طراحی کرده است. این کمیسیون جهت افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران در قسمت آموزش سایت خود اقدام به افزایش اطلاعات و آگاهی سرمایه‌گذاران از طریق انتشار نکات کلیدی و نشان دادن نمونه‌های اخبار جعلی و سوءاستفاده از سرمایه‌گذاران توسط سودجویان کرده است.

  ارتباط نخبگان انگلستانی

از طرف دیگر در کشور استرالیا، قانون گذار در بازار سهام این کشور (ASX) در راهنمای شماره ۸ بورس، قانونی وضع کرده است که شرکت‌های بورسی موظف هستند شبکه‌های اجتماعی و بطور کلی هر اخباری را که در مورد سهام آنها پخش می‌شود رصد کنند و اطلاعات درست مرتبط با شرکت خود را افشا کنند.

در انگلستان یک شبکه اجتماعی به نام ارتباط نخبگان، برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ایجاد شده است که اطلاعات اشتراکی در رابطه با بازار سرمایه و منتشر شده در فیسبوک، توئیتر و لینکداین را با هم ترکیب کرده و از طریق این پلتفرم سرمایه‌گذاران و مشاوران ارتباط آنلاین برقرار می‌کنند. استفاده‌کنندگان از این پلتفرم ضمن ایجاد پروفایل کاربری خود می‌توانند در تالارهای گفت‌وگوی این شبکه و همچنین سرویس ارسال پیام‌های شخصی مشارکت کنند و به جهت اینکه پروفایل کاربری همه کاربران در این پلتفرم از قبل مورد بررسی قرار گرفته است، می‌توان درستی اطلاعات منتشر شده در این صفحات را تایید کرد.

در مجموع با توجه به مطالعات انجام شده و یافته‌های این تحقیق پیشنهاد شده است با بهره‌گیری از تجربیات سایر کشورها و با در نظرگرفتن فضای بازار سرمایه کشور، زیرساخت‌های فنی و مقرراتی به گونه‌ای فراهم شود تا بتوان بیش از پیش از شبکه‌های اجتماعی مجازی در جهت افزایش شفافیت، بهبود کارایی و آموزش هدفمند سرمایه‌گذاران بهره برد.