گره 15 میلیارد دلاری برجام

شرایط ایران برای پذیرش پیشنهاد ۱۵میلیارد دلاری اروپایی‌ها

گروه ایران|

با گذشت بیش از یک ماه بعد از ارایه پیشنهاد اروپا در خصوص تزریق 15میلیارد دلار اعتبار به اینستکس و تلاش در جهت احیای برجام به نظر می‌رسد جزییاتی از پیشنهادات اروپاییان در خصوص این خط اعتباری در حال نمایان شدن است؛ دیروز رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم و معاون اقتصادی وزیر خارجه در گفت‌وگوهای جداگانه‌ای در خصوص جزییات این پیشنهاد و رویکردی که ایران در مواجهه با آن در پیش خواهد گرفت، اظهاراتی را مطرح کردند که مبتنی بر آن می‌توان تصویری از احتمالات آینده در این زمینه به دست آورد.

 برای نخستین‌بار در روزهای ابتدایی مرداد ماه بود که رسانه‌ها از بسته پیشنهادی اروپاییان برای احیای برجام و مجاب کردن ایران به ادامه پایبندی به این سند بین‌المللی خبر دادند. بسته‌ای که هرچند موضوعات مختلفی در بطن آن مطرح شده بود؛ اما مهم‌ترین بخش از محتوای آن ایجاد یک خط اعتباری 15میلیارد دلاری بود؛  خبری که المانیتور از پیشنهاد امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه به حسن روحانی، همتای ایرانی‌اش برای برقراری یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری داد. در آن زمان اعلام شد این خط اعتباری به ابتکار فرانسه و مشارکت چند کشور دیگر اروپایی راه‌اندازی می‌شود تا ایران انگیزه کافی برای اجرای تعهداتش در برجام و ادامه مذاکرات را داشته باشد.

براساس اخبارمنتشره، امانوئل مکرون رییس‌جمهوری فرانسه در چهارمین مکالمه خود با حسن روحانی، به رییس‌جمهوری ایران پیشنهاد داده که ۱۵ میلیارد یورو به اینستکس تزریق شود که از این مقدار ۵ میلیارد یورو را خود فرانسه تزریق می‌کند و مابقی را سایر اعضای باقی‌مانده در برجام تزریق خواهند کرد.

رییس‌جمهوری کشورمان اما، دو روز بعد از پیشنهاد مکرون پنج‌شنبه ۱۰ مردادماه در جریان سفرش به تبریز ودر جلسه شورای اداری استان آذربایجان شرقی، از امکان رسیدن به نتایج مثبتی در مذاکرات با اروپا در هفته‌های آینده خبرداد تا گمانه زنی‌های تازه‌ای در خصوص احیای برجام و ادامه روند گفت‌وگو شکل بگیرد. هرچند که روحانی در آن سخنان این نکته را نیز مطرح کرد که «با برخی از کشورها در حال مذاکره هستیم و آنها پیشنهادهایی ارایه کردند که متوازن نمی‌دانیم، بنابراین آن پیشنهادها را نپذیرفتیم.» ایده‌ای که از منظر رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس به نظر می‌رسد بعد از اصلاح پیشنهادات اولیه و قرار دادن مطالبات ایران در بطن آن در مسیر عملیاتی شده قرار گرفته است.

   دورنمای طرح اروپا

چراغ اول اظهارنظرهای رسانه‌ای در این خصوص را ذوالنور رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم روشن کرد؛ او که در نشست اداری استان قم صحبت می‌کرد با اشاره به دورنمای این طرح پیشنهادی می‌گوید: با اقدامات انجام شده و مذاکرات صورت گرفته، بنا شد که اروپایی‌ها ۱۵میلیارد دلار در 3 قسط ۵ میلیارد دلاری به صندوق اینستکس واریز ‌کنند و این مبلغ به عنوان مبلغ پیش فروش نفت ایران است تا شرایط فروش نفت ایران فراهم شود، البته این موضوع برای ایران قابل پذیرش نیست. به گزارش ایسنا مجتبی ذوالنور در ادامه عنوان کرد: مقام معظم رهبری به دفعات تاکید کردند که دل به مذاکره با اروپایی‌ها نبندید و امور را موکول به مذاکره نکنید ولی مذاکره را ادامه بدهید.

وی ادامه داد: با اقدامات انجام شده و مذاکرات صورت گرفته، بنا شد که اروپایی‌ها ۱۵میلیارد دلار در سه قسط ۵ میلیارد دلاری به صندوق اینستکس واریز ‌کنند و این مبلغ به عنوان مبلغ پیش فروش نفت ایران است تا شرایط فروش نفت ایران فراهم شود. البته این موضوع برای ایران قابل پذیرش نیست و ما برای این موضوع برجام را امضا نکردیم و بنا بود که تمام شرایط عادی‌سازی شود و تحریم‌ها رفع شود و اگر این موضوع را قبول کنیم، یعنی به آن بسنده کردیم ولی در تلاش هستیم تا حق ایران را دریافت کنیم. نماینده مردم قم در مجلس دهم بیان کرد: بعد از خروج ترامپ از برجام، ایران یک سال مدارا کرد و تذکر داد و بعد از حدود یک سال کاهش تعهدات برجامی را آغاز کرد و اروپایی‌ها در تلاش هستند تا برجام را با هزینه کم حفظ کنند. اروپایی‌ها به امریکایی‌ها اعلام کردند که شما با مرزهای ایران و منطقه هزاران کیلومتر فاصله دارید ولی ما در تیررس موشک‌های ایران هستیم و باید ملاحظاتی در این خصوص صورت بگیرد و به همین دلیل نقش پلیس خوب و بد را بازی می‌کنند و بر همین اساس اروپایی‌ها به دنبال ادامه برجام با هزینه اندک هستند. ذوالنور تصریح کرد: بعد از اینکه ایران پهپاد امریکایی را ساقط کرد، ترامپ سران نظامی امریکایی را جمع کرد تا پاسخ این اقدام ایران را بدهد و جوانب آن را بررسی کنند بر همین اساس سه نقطه از ایران با هدف کشته شدن ۱۵۰ نفر را مشخص کردند، امریکا به دلیل اینکه پیش بینی رفتار متقابل ایران را می‌کرد و می‌دانستند که اگر این اتفاق رخ دهد، یک جنگ جمع و جور و زودگذر برای آنان نخواهد بود، از پاسخ به ایران منصرف شدند و انصرافشان به دلیل دلسوزی برای مردم ایران نبود، آنها از مقابله با ایران هراس داشتند و از حمله منصرف شدند. رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم اظهار کرد: با اتفاقاتی که در مدت اخیر رخ داده، وضعیت کشور رو به بهبودی است و در آینده جمهوری اسلامی ایران وضعیت بهتری خواهد داشت.

    اینستکس با تزریق ۱۵ میلیارددلار فعال می‌شود

روایت دیگری که دیروز بعد از روایت ذوالنور در خصوص این بسته پیشنهادی روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت، روایتی است که انصاری معاون اقتصادی وزارت خارجه در گفت‌وگو با رسانه‌ها مطرح کرده است. معاون اقتصادی وزیر امورخارجه با اشاره به آغاز به کار این سازو کار مالی گفت: با تزریق ۱۵ میلیارددلار به اینستکس، می‌توان امید داشت که تجارتی بین ایران و اتحادیه اروپا ایجاد شود. غلامرضا انصاری در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران، با اشاره به نتیجه پیشنهاد مکرون مبنی بر تزریق ۱۵ میلیارد دلار اعتبار به سازوکار مالی اتحادیه اروپا با ایران، اظهار کرد: یکی از مشکلات اینستکس برای فعال شدن به بحث منبع مالی آن بازمی‌گردد، در همین راستا هم مذاکراتی بین اتحادیه اروپا و مجموعه هدایت‌کننده نظرات اروپا با مقامات ایرانی برگزار شده است. او افزود: امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه به عنوان هدایت‌کننده اینستکس به صورت ویژه با آقای روحانی و مقامات کشورمان مذاکرات متعددی داشته است و بحث‌ها در این زمینه همچنان ادامه دارد. انصاری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در صورت تزریق ۱۵ میلیارد دلار به اینستکس، این ساز و کار عملیاتی می‌شود، گفت: بله اگر اینستکس توسط این منبع مالی تقویت شود، این امکان وجود دارد که سازوکار مالی ایران و اتحادیه اروپا فعال شده و بتواند تجارتی بین کشورمان و مجموع اتحادیه اروپا را فعال کند. معاون اقتصادی وزیر امورخارجه با اشاره به اینکه تزریق پول توسط اروپا به اینستکس منوط به اجازه امریکا شده است، خاطرنشان کرد: این موضوع که امریکا اجازه دهد یا نه، به اراده اروپا برای اجرا کردن نقطه نظراتشان برمی‌گردد.  او گفت: اروپا اعلام می‌کند که خواهان ادامه برجام بوده و از این توافق بین‌المللی حمایت می‌کند، در چنین شرایطی صحت ادعای آنها به این موضوع بازمی‌گردد که اینستکس فعال شود؛ در هر صورت روابط تجاری بین ایران و اتحادیه اروپا بر اساس تعهداتی که آنها در قبال برجام دارند در حال پیگیری است و ما همچنان در این زمینه امیدوار هستیم. معاون اقتصادی وزیر امورخارجه تصریح کرد: باتوجه به اینکه مذاکرات ایران و اروپا همچنان ادامه دارد عملیاتی کردن آن به اراده سیاسی اتحادیه اروپا بازمی‌گردد زیرا بار‌ها مواضع خود در حمایت از برجام را اعلام کرده‌اند. انصاری با اشاره به اینکه ایران و روسیه به دنبال جایگزینی برای سوییفت هستند، گفت: ما ارتباطات بانکی بسیاری با کشورهای مختلف داریم، همچنین شیوه‌های مختلفی برای ارتباط گرفتن با این مجموعه در دست مذاکره است؛ البته این تعامل تهران با مسکو ربطی به اینستکس نداشته و به صورت مستقل دنبال می‌شود. با عبور از این اظهارنظرهای رسانه‌ای به نظر می‌رسد که ایران و اروپا در یک موضوع مشخص به یک مسیر مشترک برای احیای برجام رسیده اند؛ مسیری که ایران معتقد است اروپا بدون توجه به عوامل حاشیه‌ای باید بر اساس تعهدات پذیرفته شده خود در برجام دنبال کند.