برکناری بولتون وگمانهزنی عربی درباره آینده منطقه
تحلیلگران رسانههای عربی معتقدند پس از برکناری بولتون به عنوان بزرگترین عامل تنشآفرینیهای امریکا علیه ایران در صورتی که امریکا از زیادهخواهیهای خود در برابر ایران عقبنشینی کند، احتمال مذاکره میان واشنگتن و تهران وجود دارد.
به گزارش ایرنا، «دونالد ترامپ» با انتشار یک توئیت غیرمنتظره اعلام کرد که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید را برکنار کرده است. ترامپ علت اصلی برکناری بولتون را اختلاف نظرهای شدید با وی بر سر مسائل مختلف سیاست خارجی عنوان کرده است. با توجه به اینکه خمیرمایه فکری بولتون خشونتطلبی و افراطگرایی بوده و همواره بر طبل جنگ میکوبید بسیاری از تحلیلگران برکناری وی را به منزله انتقال کاخ سفید از مرحله سیاستهای جنگ طلبانه به مرحله دیپلماسی ارزیابی کردهاند. این تحلیلگران معتقدند که برکناری بولتون میتواند در راستای کاهش تنش ایران و امریکا تاثیر بسزایی داشته باشد.
روزنامه «القبس» کویت در گزارشی به قلم «محمد امین» نوشت برکناری بولتون بر سیاست خارجی امریکا تاثیرگذار خواهد بود. مسوولان کنونی و سابق امریکا گفتهاند برکناری بولتون میتواند موانع امکان گفتوگوی هستهای میان امریکا و ایران را بردارد. اما احتمال اینکه این گفتوگو نتایج مثبتی به دنبال داشته باشد، اندک است. ترامپ از دیدار با روحانی استقبال میکند اما این دیدار رخ نخواهد داد مگر اینکه برکناری بولتون با تمایل امریکا برای برداشتن تحریمها از صادرات نفت ایران همراه باشد. در این زمینه «فیل جوردون» مسوول سابق وزارت امور خارجه امریکا گفت مشکل در تصور برقراری مذاکره میان دو طرف نیست. بلکه مشکل در تصور انعقاد قراردادی است که دو طرف بطور عملی با آن موافقت کنند. خیلی سخت میتوان تصور کرد که ایرانیها زیر بار شرطهای کنونی امریکا که خواهان پایان دادن به غنیسازی اورانیوم و بازرسی دقیق تاسیسات هستهای و وضع قید و بندهایی بر فعالیتهای موشکی و تغییر فراگیر در سیاست منطقهای ایران است، بروند. از این رو، ترامپ برای رسیدن به توافق باید شرایط خود را بسیار کاهش دهد.
تارنمای شبکه اطلاعاتی «الانباء» عراق در گزارشی به قلم «عبدالامیر رویح» نوشت با خروج بولتون از کاخ سفید گروه هماهنگتری مدیریت پروندههای منطقه خاورمیانه را بر عهده خواهد گرفت و زمینه برای دیدار احتمالی روحانی و ترامپ و تحرک تلاشهای فرانسه در این زمینه فراهمتر خواهد شد.
شبکه اطلاعاتی الانباء در گزارشی از قول «کلیف کاپچان» مقام سابق وزارت خارجه امریکا نوشت: فشارها برای برقراری گفتوگو میان ایران و امریکا رو به افزایش است و اگر گفتوگویی صورت گیرد شاهد کاهش بیشتر بهای نفت خواهیم بود. با خروج بولتون از کاخ سفید بهای نفت خام امریکا کاهش یافت و سرمایهگذاران بر روی احتمال کاهش تحریمهای امریکا علیه ایران و کاهش تنشها حساب باز کردهاند.
به نوشته روزنامه «الشروق» الجزایر، با وجود اینکه هنوز زود است بگوییم کنار گذاشتن بولتون نقطه عطفی در سیاست خارجی ترامپ ایجاد میکند، اما میتوان گفت که کنار رفتن بولتون که دارای روحیه جنگ طلبانه بود بدون تردید در روند تصمیمگیریهای کاخ سفید تاثیر خواهد گذاشت. در این زمینه «رابرت میلی» رییس گروه بحرانهای بینالمللی گفت از آغاز کار ترامپ دو صدا در گوش ترامپ پچپچ میکردند؛ یکی با هشدار نسبت به عواقب جنگ، خواهان به کار بستن گزینه دیپلماسی بود و صدای دیگر خواهان درگیری نظامی بود. با رفتن بولتون بدون تردید یکی از بزرگترین مدافعان گزینه نظامی کنار رفته است و این موضوع میتواند فرصت دیپلماسی تازهای را درباره ایران، افغانستان، کره شمالی و ونزوئلا ایجاد کند و امید آن میرود که ترامپ از این فرصت استفاده کند.
به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، برکناری بولتون نشان داده است که دیگر کالایی به نام بولتون نزد دولت امریکا مرغوب نیست. دولت امریکا با برکناری بولتون نشان داد که به ماجراجویی نظامی که به آرمانهای انتخاباتی وی ضربه میزند، تمایلی ندارد. در چنین شرایطی به نظر میرسد ایران در بهترین جایگاه راهبردی به سر میبرد. تحریمهای پیوسته به آخر خط رسیدهاند و شکست این تحریمها نشان دادهاند که کشوری مانند ایران میتواند در همه زمینهها به خود کفایی برسد.
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نوشت: برکناری بولتون، سیلی محکمی به صورت جنگطلبان در امریکا، اسراییل و برخی کشورهای عربی بود که روی جنگ امریکا علیه ایران حساب باز کرده بودند. برکناری بولتون نشان داد که امریکا در حل مسائل اساسی ناتوان است. برکناری وی بیانگر مانور و سرپوش نهادن بر شکستهای مداوم امریکا است. امریکا و همپیمانان آن با ارسال کشتیها، ناوشکنها و جنگندهها به منطقه خلیج فارس و درخواست از دیگر کشورها برای حضور در منطقه خلیج فارس متحمل هزینهها بسیاری شدند و این هزینهها شکست آنان را به اوج رساند. جمهوری اسلامی ایران در نتیجه این ماجراجوییها به مذاکره تن نداد و هنوز هم مقاومت میکند. امریکا از ورود به جنگ میترسد و نگران این است که جنگ علیه آن تحمیل شود. از این رو، این کشور اکنون برکناری اشخاصی را که جنگ را تنها ابزار برای هیمنه امریکا در جهان میدانستند، برگزیده است.
روزنامه العربی الجدید در گزارشی دیگر نوشت در حالی که خروج بولتون از کاخ سفید سبب کاهش لحن تند مقامهای امریکا و ایران شد و تنش نظامی را کاهش داد در این میان شانس فرانسه برای مهار تنش میان ایران و امریکا در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل افزایش یافت.
به نوشته نشریه «الجریده» کویت، «هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان ابراز امیدواری کرد که برکناری بولتون در موفقیت تلاشها برای حل موضوع ایران نقش داشته باشد.
روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی به قلم «یحیی دبوق» نوشت: رژیم اسراییل نگرانی خود را از برکناری بولتون پنهان نکرد. بلکه این رژیم نگران آن است که برکناری بولتون مقدمهای برای تحول در سیاست خارجی امریکا درباره ایران باشد. آشکار است برکناری بولتون فقط به خاطر مواضع جنگ طلبانه او علیه ایران و تلاشهای مداوم وی برای درگیری نظامی با ایران رخ نداده است. بلکه برکناری بولتون نتیجه بسیاری از سیاستهای شکست خورده بولتون و دولت امریکا درباره ونزوئلا، چین، افغانستان، سوریه، عراق، یمن و ایران است. از این رو، کنار رفتن بولتون شکستی برای اسراییل و نتانیاهو است. همچنین برکناری بولتون عاملی است که زمینه مذاکره بدون شرط ترامپ با ایرانیها را فراهم میکند. این موضوع با راهبرد تل آویو برای مقابله با ایران که خواهان تنگ کردن حلقه تحریم اقتصادی و تسلیمسازی ایران بود مخالف است. این تصمیم ترامپ نشان داد که امریکا تنها در شرایطی با اسراییل همسو است که منافع امریکا در آن تضمین شود. پس از آنکه نتانیاهو به تازگی ادعا کرد که ایران بار دیگر توافق هستهای را نادیده گرفته است و خواهان افزایش فشار علیه ایران شد بازهم ترامپ آمادگی خود را برای دیدار با روحانی اعلام کرد. بیتوجهی ترامپ به نتانیاهو در این زمینه و برکناری بولتون و آمادگی پمپئو برای مذاکره بدون پیش شرط با ایران شاخصهای کابوس واری برای نتانیاهو است. موضوع قابل توجه این است نرمش ترامپ به دنبال شکست بولتون رخ نداده است. بلکه پایداریهای ایران طرحهای بولتون را با شکست روبرو کرده است و این زیان راهبردی برای راهبرد اسراییل علیه ایران است. در نتیجه این شکست اعتماد به نفس ایرانیها برای مقابله با فشارها افزایش یافت و این موضوع آنان را در هر گونه مذاکرهای درباره توافق هستهای در آینده قاطعتر خواهد کرد. طبقه حاکم امریکا هم به این نتیجه رسیده است که فشارها ایران را تسلیم نخواهد کرد و این موضوع در هرگونه مذاکرهای در نظر گرفته خواهد شد.