درختان چیتگر تشنه توجه مسوولان

گروه راه و شهرسازی|

پارک جنگلی چیتگر که به تنفس گاه تهران شهرت دارد، چند سال است که حالش خوب نیست و آن طور که برخی اعضای شهر می‌گویند در معرض تخریب قرار دارد و اگر مسوولان مربوطه دست نجنبانند نابودی، سرنوشت این پارک زیبای جنگلی است.پارک چیتگر سال 1340 احداث شد. مساحت این پارک ابتدا یک هزار و ۲۰۰ هکتار بوده و امروز به ۸۴۰ هکتار کاهش یافته و با این وجود، از بزرگ‌ترین بوستان‌های جنگلی استان تهران به شمار می‌رود. پارک جنگلی چیتگر از شمال به دریاچه چیتگر، از جنوب به آزادراه تهران-کرج از غرب به شهرک سروآزاد و پیکان‌شهر و از شرق به منطقه خرگوش‌دره محدود می‌شود. تهرانی‌ها به‌خصوص اهالی غرب تهران از این پارک و امکانات آن از قبیل پیست دوچرخه سواری و پیست اسب‌سواری استفاده می‌کنند و محل مناسبی است تا آخر هفته خود را در کنار اعضای خانواده در آن سر کنند.

به گزارش «تعادل»، روند تخریب پارک چیتگر از سال 92 با قطع آب این بوستان توسط شرکت آب و فاضلاب رقم خورد. هر چند این قطعی موقتی بود اما به گفته احسان صفایی، معاون خدمات شهری منطقه ۲۲ از سال 96 به‌طور کامل آب این بوستان جنگلی قطع شد و چندی پیش توانستند بعد از دو سال چیتگر را آبیاری کنند. منطقه ۲۲ شهرداری به سازمان آب ۱۴۰ میلیارد تومان بدهی دارد که ۳۰ میلیارد تومان به دلیل تأمین آب‌بها و مابقی به دلیل انشعابات است. موضوع ناراحت‌کننده اینجاست که 140 میلیارد تومان برای شهرداری تهران رقم قابل توجهی نیست که از پس آن بر نیاید و چرا باید یک بوستان بزرگ که طی 58 سال تنفس‌گاه تهران بوده و ریه‌های شهر محسوب می‌شود را بر سر یک اختلاف مالی به نابودی بکشاند. تهران در سال‌های اخیر همواره با معضل بزرگ آلودگی هوا مواجه بوده و شهرداران همواره اذعان داشته‌اند که باید فضای سبز شهر تهران افزایش یابد، اما در عمل شاهد اتفاقات دیگری بودیم . از یک سو باغ‌های شهر تهران با تصویب مصوبه برج –باغ‌ها یکی پس از دیگری از بین رفتند و به گفته یکی از اعضای شورا بیش از 4 هزار هکتار از باغ‌های شهر تهران تبدیل به برج شد و از سوی دیگر شاهدیم که همین فضای اندک باقی مانده مانند پارک چیتگر که یک تفرجگاه عمومی است قربانی لجبازی و اختلافات مالی دو نهاد شهری می‌شود.

واقعیت این است که بسیاری از درختان چیتگر طی سال‌های اخیر به دلیل کم آبی خشک شده‌اند و تعداد زیادی نیز دچار آفت‌های گوناگون شده و احتمال سرایت این آفات به دیگر درختان نیز وجود دارد.

به گفته مجید فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهرتهران اکنون 3 هزار درخت آفت‌زده در چیتگر وجود دارد که باید هر چه زودتر تعیین تکلیف شوند.

    آفت به جان جنگل چیتگر

 با توجه به اهمیت پارک چیتگر روز گذشته محسن هاشمی، رییس شورا به همراه مجید فراهانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهرتهران و جمعی از مسوولان شهری منطقه 22 از این بوستان بازدید کردند. احسان صفایی معاون خدمات شهری منطقه ۲۲ در نشستی که به همین منظور برگزار شد، از صرف سالانه 7 میلیارد تومان برای نگهداری پارک چیتگر خبر داد و اعلام کرد که به دلیل قطع آب خام، درختان چیتگر دچار شیوع آفت شده‌اند. به گفته او مشکل کم آبی باعث شد، آفات بیشتر شیوع یابد .هر چند توانستیم کانون شیوع آفات را شناسایی کنیم اما دقت داشته باشید که وقتی چیتگر احداث شد اقلیم تهران متفاوت بود و به دلیل برف و باران‌ها اصلا روی آبیاری این بوستان حساب نکرده بودند اما حالا به دلیل مشکلات و تغییر اقلیم باید فکری به حال چیتگر کرد.

او مشکل اصلی این بوستان را قطع آب خام، شیوع آفت و عدم وجود چارت سازمانی، عدم تأمین اعتبارات مورد نیاز و عدم تعیین تکلیف بهره‌برداری اراضی بالای ۱۴۰۰ متر مربع دانست.

    آغاز مشکلات آبی از اواخر 92

او درباره مشکل قطع آب بوستان توضیحاتی ارایه کرد و گفت: از اواخر سال ۹۲ با کاهش دبی آب مشکلات آغاز شد، در این زمینه مشکلاتی با سازمان آب و فاضلاب وجود داشت و از سال ۹۴ تا ۹۶ نیز آب به دفعات قطع شد تا اینکه نهایتا در سال ۹۶ به‌طور کامل آب را قطع کردند. از 4 چاه موجود در پارک، 3 چاه خشک شدند و این در حالی بود که قبلا ۳۰ درصد آب مورد نیاز چیتگر توسط چاه‌ها تأمین می‌شد و تا الان نیز 3 چاه خشک شده است. او با بیان اینکه در شهریورماه سال گذشته با تصفیه‌خانه موجود در منطقه تفاهم کردیم که پساب به چیتگر منتقل شود، گفت: ۲۴۰ مترمکعب از تیرماه پساب داخل چیتگر آمده و آبیاری به شیوه ثقلی شروع شده است .اگر بخواهیم تا آخرین نقطه را آبیاری کنیم، یک ماه طول می‌کشد .در حال حاضر یک دوره چیتگر به صورت کامل آبیاری شده و به نظر می‌رسد در آینده نزدیک دور دوم نیز تکمیل شود و بعد از دو سال چیتگر را آبیاری کردیم. صفایی اظهار کرد: سال گذشته به دلیل کاهش آب، سرویس‌های بهداشتی یکی در میان فعالیت می‌کردند اما الان توانستیم با احیای برخی چاه‌ها مشکل را حل کنیم.

    عدم پرداخت آب‌بها سوء‌مدیریت است

محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران در بازدید از پارک جنگلی چیتگر با بیان اینکه به نظر می‌رسد هزینه نگهداشت پیدا و پنهان این پارک جنگلی 10 میلیارد تومان باشد و پرداخت 300 تا 500 میلیون تومان به عنوان آب‌بها هزینه‌ای نیست، افزود: عدم پرداخت این هزینه به هر دلیلی، سوء مدیریت محسوب می‌شود. همه پرسنل در این محدوده برای این مساله حضور دارند که آب را به پای درختان برسانند، بنابراین اولویت اصلی باید هزینه برای آب باشد حتی اگر در برهه‌ای از زمان، لجبازی و آب قطع شده باشد، باید تلاش شود که دوباره آب به چیتگر برگردد.

او پیگیری این موضوع را در تماسی با رییس آب و فاضلاب تهران مطرح کرد و گفت: درختان چیتگر تشنه هستند و باید تلاش کنیم سطح آب را در چیتگر افزایش دهیم حتی باید زمین خیس باشد که آتش‌سوزی ایجاد نشود. در دنیا و حتی کشورهای پر باران برای آبیاری فضاهای سبز به سمت سیستم آبیاری تحت فشار و کم‌مصرف رفته‌اند، کلا فضای سبز تهران دچار خلأ آبیاری تحت فشار است و باید حرکت جهادی در این زمینه انجام شود. هاشمی پیشنهاد کرد که منطقه ۲۲ با قسط‌بندی بدهی خود را به آبفای تهران پرداخت کند.

رییس شورای شهر تهران تأکید کرد: شهرداری یا شورا باید طرح یا لایحه‌ای در خصوص تغییر سبک آبیاری فضای سبز شهرداری ارایه کنند. او مشکل دیگر فضای سبز تهران را کاشت گونه‌های گیاهی دانست که تناسبی با اقلیم فعلی پایتخت ندارد و گفت: باید هنگام کاشت درختان به گونه‌های آن توجه شود و نباید همان رویه گذشته را دنبال کنیم.

    دستگیری ۱۰ تن در حادثه حریق

آتش سوزی‌های پی در پی یکی دیگر از مشکلات بوستان چیتگر است. گاهی شهروندانی که برای استفاده از فضای بوستان می‌روند با سهل‌انگاری باعث آتش‌سوزی می‌شوند اما اخیرا آتش سوزی‌های عمدی نیز دراین منطقه افزایش یافته است. البته نمی‌توان گفت این آتش سوزی‌ها سازمان یافته هستند، اما زهرا صدر اعظم نوری، رییس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر تهران از احتمال آتش سوزی توسط نیروهای تعدیل شده شهرداری خبر داد و گفت: در این خصوص احتمال وجود برخی شیطنت‌ها وجود دارد چرا که بنده موضوعی را شنیده‌ام که البته هنوز آن را صحت‌سنجی نکردم اما اعلام شده تعدادی از نیروهایی که مامور گشت‌زنی در پارک چیتگر بوده‌اند تعدیل شده‌اند و ممکن است از سوی برخی از آنها اقداماتی برای آسیب رساندن به درختان صورت گرفته باشد.

علی نوذرپور، شهردار منطقه 22 یکی از دلایل آتش‌سوزی‌های اخیر را بارندگی‌های بهار دانست که باعث رشد علف‌های منطقه شده‌اند و با یک غفلت آتش‌سوزی رخ می‌دهد. او ضمن تایید آتش‌سوزی‌های عمدی گفت: ممکن است برخی‌ تعمدی درختان را آتش بزنند و ما نمی‌توانیم با حکم قطعی این را بگوییم، دراین خصوص در سال جاری ۱۰ مورد دستگیری داشتیم و برای آنکه بتوانیم بر حریق غالب شویم در بالای تپه‌ها دیدبان گذاشته و اکیپ موتوری را به کپسول آتش‌نشانی مجهز و این اکیپ را تقویت کردیم. البته موردی داشتیم که یک پدر و پسر تعمدی اقدام به آتش زدن منطقه‌ای در این محدوده کردند تا مشخص شود کدام یک محدوده آتش‌سوزی‌شان بیشتر است که این دو نفر دستگیر شدند. برخی آتش‌سوزی‌ها نیز به دلیل بی‌احتیاطی‌های مراجعه‌کنندگان است. آخرین آتش‌سوزی گسترده در روز انتخابات شورایاری‌ها اتفاق افتاد که به دلیل سرعت بالای خودروی آتش‌نشانی، خودرو چپ کرد .

علی نوذرپور با بیان اینکه در سال ۹۴ سند آسیب‌شناسی فضای سبز کشور با محوریت آب، زمین و منابع طبیعی به تصویب رسید که تکالیفی را بر عهده سازمان‌های مختلف گذاشت، گفت: وزارت نیرو باید فاضلاب را به صورت رایگان در اختیار تصفیه‌خانه‌ها قرار دهد تا نسبت به تصفیه آن اقدام شود که این مساله مغفول مانده است اما الان رایزنی‌هایی انجام شده و در مرحله نهایی هستیم تا چهار محل تصفیه‌خانه فاضلاب در نظر بگیریم.

او در مورد آب فضای سبز شهری نیز با بیان اینکه آنچه برای وزارت نیرو در قانون هوای پاک مشخص شده این است تا ۱۵ مترمربع سرانه رایگان به شهرداری‌ها بدهد، گفت: از سال ۹۲ که مشکل کم آبی و قطع مقطعی آب شروع شد و به‌طور کلی به مدت چند سال آب قطع شد، پیگیر مشکلات هستیم به گونه‌ای که شهرداری مجبور شد از بخش خصوصی آب بگیرد و آب مورد نیاز خود را تأمین کند.

او با بیان اینکه شرکت آب منطقه‌ای، آب را قطع کرده و لازم است بین شهرداری و وزارت نیرو تفاهم‌نامه‌ای امضا شود، گفت: چیتگر در سال ۶۲ به بنیاد اقتصادی کوثر داده شده و بعد از آن نیز این بوستان در مقطعی اول به منطقه ۵ و بعد به منطقه ۱۵ داده شد اما در مورد تعیین تکلیف این جنگل و تعیین حدود اختیارات آن کاری نشده است.

او با بیان اینکه حتی برای چیتگر مطالعات گسترده‌ای انجام شد که آماده است و۱.۵ سال پیش آن را به اداره کل منابع طبیعی ارسال کردیم، افزود: حالا تصویب آن را منوط به تفاهم‌نامه کرده‌اند چرا که در آن تفاهم‌نامه نحوه محاسبه بهره مالکانه آمده است و تصویب سند چیتگر را منوط به تفاهم‌نامه کرده‌اند.

او با بیان اینکه آبفا ۲۰ میلیارد تومان از بعد از انقلاب تاکنون پول انشعاب را محاسبه کرده و ۳۰ میلیارد تومان نیز هزینه آب‌بهاست، گفت: آبفا وصل آب را منوط به پرداخت بدهی‌ها کرده است.

نوذرپور با بیان اینکه نمی‌توانیم درختی را بدون هماهنگی اداره کل منابع طبیعی قطع کنیم، گفت: چندی پیش باخبر شدیم که اداره کل منابع طبیعی برای قطع ۱۳ درخت از شهرداری شکایت کرده و حتی بازپرس حکم جلب مرا نیز داده بود، اما بعدا مشخص شد که این ۱۳ درخت بیمار بوده و خود اداره کل منابع طبیعی گفته بود که به دلیل بیماری این درختان را قطع کنید و حتی 5 نوبت با اداره کل منابع طبیعی مکاتبه کردیم که یک نماینده دایمی مستقر در چیتگر اعلام کنند که معرفی این فرد را نیز منوط به تفاهم ‌نامه کردند.

اما مجید فراهانی رییس کمیته برنامه و بودجه شورای شهر تهران نظر متفاوتی درباره حریق‌های پارک چیتگر دارد و معتقد است، 80 درصد حریق‌های چیتگر عمدی هستند. مخصوصا آتش‌سوزی ۲۰ هکتار که در تاریخ چیتگر بی‌سابقه است و باید فکری اساسی به حال آن کرد. فراهانی در جریان بازدید از پارک چیتگر و بررسی مشکلات آن با بیان اینکه مشکلات پارک چیتگر مربوط به دهه‌های اخیر است، گفت: افزایش ناگهانی ساخت و ساز به خصوص در غرب تهران باعث تغییر اقلیم و شرایط آبی شد و میزان آب موجود، پاسخگوی سیراب کردن درختان بوستان چیتگر در دو بخش شرقی و غربی نیست.

رییس کمیته برنامه و بودجه شورای شهر تهران با بیان اینکه شهرداری به آبفا کمک‌های زیادی کرده و حتی در صحن شورا تسهیلاتی برای انشعابات و اشتراکات آبفا دادیم، گفت: با توجه به لابی سنگین آبفا برای دریافت تسهیلات، می‌توانستیم حداقل امتیازاتی از آنها بگیریم که یکی از آنها وصل مجدد آب چیتگر باشد.منطقه 4 برای آبیاری پارک لویزان ابتکار عمل داشته و قرارداد 3 گانه‌ای را امضا کرده است، در منطقه ۴ به ازای امتیاز حفاری آبفا، آبیاری انجام می‌شود که می‌توان از این مدل اقتصادی استفاده کرد.

او با بیان اینکه پارک چیتگر بزرگ‌تر از یک ناحیه شهرداری است، اما چارت سازمانی مشخصی ندارد، گفت: این موضوع در حوزه خودمان است و معاونت برنامه‌ریزی می‌تواند پیشنهاداتش را به شورا بدهد و مشکلی در این زمینه نیست و باید این مشکل قبل‌تر حل می‌شد.طبق اخبار واصله ۴۰ درصد آب جاه‌های چیتگر در انحصار پارک، باشگاه‌های سوارکاری و... است و چرا باید این در اختیار انحصاری دیگران باشد و اجازه ندهند که استفاده شود. در حالی که این مجموعه‌ها برای شهرداری درآمدی ندارند و آنها نیز نه‌تنها پولی نمی‌دهند بلکه آب مجانی نیز دریافت می‌کنند و این جای سوال دارد.

شهردار منطقه 22 اما در پاسخ به این ادعای فراهانی گفت: چنین چیزی نیست که ۴۰ درصد آب به مجموعه‌های تجاری و باشگاه سوارکاری داده شده باشد چرا که این مجموعه‌ها طبق قرارداد مشارکتی بین شهرداری و مجموعه‌های خصوصی فعال هستند که مربوط به این دوره نیست.