از تصویر ماندگار شهید رجایی و سخنرانی مقام معظم رهبری تا حضور جنجالی احمدی‌نژاد
نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد محلی برای بیان دیدگاه‌های کشورهای عضو است که در ماه‌های سپتامبر و اکتبر (شهریور و مهر) برگزار می‌شود. از ایران تاکنون نخست وزیران و روسای جمهوری مانند محمدعلی رجایی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی در این نشست شرکت کرده‌اند.
به‌گزارش الف هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد از ۲۶ شهریور آغاز به کار کرده است. حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران اسلامی روز دوشنبه به نیویورک سفر کرد و قرار است تا روز پنج شنبه در امریکا باشد. روحانی قرار است روز سوم مهرماه طبق روال سال‌های اخیر در هفتاد و چهارمین دوره مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند.
سازمان ملل در بیانیه‌ای اعلام کرد هدف اجلاس امسال صلح جهانی، سلامت، رشد پایدار و تغییرات اقلیمی است. گفتنی است سازمان ملل متحد دارای ۶ رکن است که یکی از ارکان آن مجمع عمومی است. دیگر ارکان سازمان ملل متشکل از شورای امنیت، دبیرخانه، شورای اقتصادی- اجتماعی و دیوان بین‌الملل دادگستری است. رکن اجرایی سازمان ملل، شورای امنیت است و می‌توان گفت مجمع بیشتر مکانی برای بحث و تبادل نظر سران کشورهای عضو است. در مجمع عمومی کلیه کشورهای عضو سازمان ملل حضور دارند و هر کدام از کشورها یک حق رای دارند. مجمع، سالانه یک اجلاس در سپتامبر و اکتبر برگزار می‌کند که سران کشورها در آن به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود می‌پردازند. مقامات ایران بعد از انقلاب اسلامی حضور فعالی در جلسات مجمع عمومی سازمان داشته‌اند. اولین مقامی که بعد از انقلاب اسلامی در جلسات مجمع شرکت کرد شهید محمدعلی رجایی بود و بعد از وی، آیت‌الله خامنه‌ای، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی هم در جلسات مجمع عمومی سخنرانی کرده‌اند. هاشمی‌رفسنجانی هیچگاه در جلسات مجمع شرکت نکرد و در زمان وی، وزیر امور خارجه در سازمان ملل حضور می‌یافت.
اولین حضور؛ شهید رجایی
اولین حضور ایران بعد از انقلاب اسلامی در سازمان ملل به شرکت محمدعلی رجایی در قامت نخست‌وزیر و به مهر سال ۱۳۵۹ باز می‌گردد. شهید رجایی در نشست مجمع سخنرانی خود را با آیه «لایحب‌الله الجهر بالسوء من القول الامن ظلم: خداوند دوست ندارد کسی سخن درشت را فریاد بکشد مگر وقتی که مورد ستم قرار گرفته باشد»، از جایگاه هیات ایرانی آغاز کرد و از نظام حاکم بر کشورهای جهان سخن گفت و به موضوعاتی مانند جنگ سرد، درگیری‌های امریکا و شوروی، حمله عراق به ایران و انفعال نهادهای بین‌المللی پرداخت. محمدعلی رجایی عنوان کرد کشورهای غربی با حمایت از صدام حسین در پی از بین بردن انقلاب اسلامی هستند. تصویری که از آن زمان به یادگار مانده و همان موقع سر و صدای فراوانی ایجاد کرد نشان دادن کف پا توسط شهید رجایی بود که آثار شکنجه ساواک بر آن مشهود بود. این عکس بعدها به یکی از ماندگارترین تصاویر حضور هیات‌های ایرانی در مجمع عمومی سازمان ملل تبدیل شد.
آیت‌الله خامنه‌ای و تشبیه صدام به هیتلر
بعد از شهید رجایی، علی‌اکبر ولایتی به مدت ۷ سال و به عنوان وزیر امور خارجه در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل شرکت می‌کرد. این دوران مصادف با جنگ تحمیلی بود و به همین دلیل نیز موضوع اصلی سخنرانی‌های ولایتی، به دفاع مقدس و کمک کشورهای غربی به صدام حسین بر می‌گشت. در ۳۰ شهریور ۱۳۶۶ آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رییس‌جمهور ایران اسلامی در چهل و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کرد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی خود با اشاره به جنگ تحمیلی اعلام داشتند که ملت ایران در پی تنبیه متجاوز است. ایشان همچنین از کمک کشورهای غربی به رژیم صدام حسین انتقاد کرد و وی را با هیتلر مقایسه کرد و در ادامه از رویکرد تبعیض‌آمیز سازمان ملل سخن گفت. رییس‌جمهور آن روز ایران اسلامی نسبت به حق وتو و عضویت دایم برخی کشورهای در شورای امنیت هم انتقاد کردند و صراحتاً عنوان شد این سازمان‌ها نسبت به تخلفات کشورهای غربی از مقررات بین‌المللی واکنشی نشان نمی‌دهند.
در دوران ریاست‌جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، علی اکبر ولایتی، وزیر امور خارجه به نمایندگی از ایران در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل شرکت می‌کرد.
سیدمحمد خاتمی و گفت‌وگوی تمدن ها
سیدمحمد خاتمی، رییس‌جمهور ایران در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ دو بار در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرد. خاتمی در اولین حضور خود و در شهریور ۱۳۷۷ در سخنرانی که ایراد کرد ایده گفت‌وگوی تمدن‌ها را مطرح کرد که مورد استقبال گرفت و سال ۲۰۰۱ به نام سال گفت‌وگوی تمدن‌ها نام‌گذاری شد. این سخنرانی مصادف با دوران بیل کلینتون در امریکا بود و از این زمان بود که زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال دیدار روسای جمهوری امریکا و ایران توسط رسانه‌ها مطرح شد. سیدمحمد خاتمی در سال ۱۳۷۹ نیز در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرد و از ایده گفت‌وگوی تمدن‌های خود دفاع کرد اما با سر کار آمدن جورج بوش پسر توجهی به چنین ایده‌هایی نمی‌شد و در سال ۲۰۰۱ با حمله به برج‌های دوقلوی تجارت جهانی، نومحافظه کاران امریکا به افغانستان و عراق لشکرکشی کردند.
محمود احمدی‌نژاد و حضور هر ساله در نیویورک
محمود احمدی‌نژاد در دوره هشت ساله ریاست‌جمهوری هر سال به نیویورک رفت و در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی پرداخت. اما اولین و آخرین حضورهای وی بسیار جنجالی و پرسروصدا شد. در اولین باری که محمود احمدی‌نژاد به سازمان ملل رفت بعد از بازگشت عنوان کرد که هنگام سخنرانی هاله‌ای از نور در اطراف او وجود داشته و حاضرین جلسه نیز آن قدر مشتاق سخنان وی بوده‌اند که پلک نزده‌اند. در سال ۱۳۹۰ نیز تعداد هیات ایرانی شرکت‌کننده در سازمان ملل جنجال برانگیز شده بود. این سفر بیشتر از آنکه سفر یک هئیت دیپلماتیک باشد به سفری خانوادگی تشبیه شد. احمدی‌نژاد در هشت سالی که در سازمان ملل شرکت کرد از هولوکاست، ساختار نامناسب نهادهای بین‌المللی، حق وتو، حق ایران در برنامه هسته‌ای، لزوم تشکیل کمیته حقیقت یاب پیرامون ۱۱ سپتامبر و ... سخن گفت.
حسن روحانی و حضوری پررنگ مانند احمدی‌نژاد
حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز تا کنون در شش دوره اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرده است. اولین بار حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ و در اجلاس شصت و هشتم به نیویورک رفت. رییس‌جمهور ایران در آن سال به ارایه طرح« جهان علیه خشونت و افراطی گری» و «ائتلاف برای صلح پایدار» پرداخت. روحانی همچنین در سخنرانی خود به تحریم‌های غیرعادلانه علیه ایران، نفی خشونت و تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل اشاره داشت. حسن روحانی در سال ۱۳۹۳ و در اجلاس شصت و نهم مجمع سازمان ملل به افراطی‌گری و خشونت، اسلام‌هراسی و تروریسم در منطقه جنوب غرب آسیا پرداخت. روحانی همچنین از فرصت تاریخی برای دست یابی به توافق هسته‌ای از طریق مذاکره و تعامل با همسایگان سخن گفت. حسن روحانی در سال ۱۳۹۴ به توضیح فاجعه منا و سهل‌انگار عربستان سعودی اشاره کرد و به جنگ سوریه، عراق، یمن و خسارت‌های تروریسم در منطقه پرداخت. رییس‌جمهور ایران همچنین از برجام سخن گفت و اینکه ایران آمادگی لازم برای تحقق توسعه در سایه تعامل اقتصادی را دارد. روحانی در هفتاد و یکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۳۹۵ به پدیده تروریسم بدون مرز اشاره کرد و خواستار عدم حمایت از گروه‌های تروریستی، پرهیز از فرقه‌گرایی و دامن زدن به اختلافات مذهبی شد. روحانی امضای برجام را بازی برد-برد دانست و بر دوری از افراط‌گرایی و خشونت و تاکید بر صلح‌طلبی پافشاری کرد.
منبع: الف
حسن روحانی با پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری دور دوم، در سال ۱۳۹۶ به نیویورک رفت تا در هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کند. روحانی در این سخنرانی از منشور حقوق شهروندی و صلح‌طلبی ایرانیان گفت. روحانی توافق هسته‌ای را به عنوان یک ابزار نو در مناسبات جهانی معرفی کرد و صراحتاً اعلام کرد ایران به برجام پایبند است ولی در مواجهه با نقض آن عکس‌العمل قاطع نشان خواهد داد. حسن روحانی سال گذشته و در هفتادو سومین نشست مجمع عمومی سازمان نیز حضور داشت و در سخنرانی خود از خروج امریکا از برجام انتقاد کرد و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای را دال بر پایبندی کامل ایران به تعهداتش دانست.
روحانی همچنین از بی‌توجهی به نهادها و اصول بین‌المللی انتقاد کرد و آن را خطری جدی برای صلح جهانی معرفی کرد. روحانی خواستار بازگشت امریکا به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد شد. امسال نیز حسن روحانی به نیویورک رفته تا در هفتاد و چهارمین نشست مجمع شرکت کند. قبل از سفر مشکلاتی برای ویزای سفر هیات ایرانی به وجود آمده بود و زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال لغو سفر شنیده می‌شد. انتظار می‌رود روحانی در سخنرانی خود از سیاست تهاجمی امریکا در اعمال تحریم‌ها و جنگ‌افروزی در خلیج فارس سخن بگوید و همچنین از اروپایی‌ها بخواهد به تعهدات خودشان در برجام پایبند باشند و آنها را اجرایی کنند.
