سیاست نرخ بهره منفی چگونه کار می‌کند

گروه جهان| بسیاری از بانک‌های مرکزی جهان در مواجهه با شرایط فعلی مجبور شده‌اند نرخ بهره را بیش از پیش کاهش دهند. به‌گزارش رویترز، بانک مرکزی اروپا چند روز پیش تصمیم گرفت نرخ بهره را به منفی ۰.۵درصد کاهش دهد که این نرخ، کمترین سطح نرخ بهره در منطقه یورو از ابتدای زمان تشکیل این منطقه پولی تاکنون بوده است. علاوه بر بانک مرکزی اروپا، بانک‌های مرکزی ژاپن و سویس نیز نرخ بهره منفی را اتخاذ کرده‌اند و احتمال رسیدن نرخ بهره به سطح منفی در استرالیا و برخی نقاط دیگر جهان نیز وجود دارد. سال ۲۰۰۸ و پس از ورشکستگی نهاد «برادران لمان» که یکی از بزرگ‌ترین تامین‌مالی‌کنندگان جهان بود، دومینوی سقوط نظام بانکی در بسیاری از نقاط جهان آغاز شد که همین مساله باعث ورود جدی بانک‌های مرکزی مختلف به میدان شد. نرخ بهره در بسیاری از کشورها در آن زمان به مانند اکنون وارد محدوده صفر یا منفی شد. اما نرخ بهره منفی چگونه کار می‌کند؟ هنگامی که نرخ بهره منفی است، نهادهای مالی برای نگهداری حساب‌های خود نزد بانک مرکزی باید به بانک مرکزی بهره پرداخت کنند. با توجه به اینکه سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی بر حسب میزان سپرده‌های نزد این بانک‌ها تعیین می‌شود، بانک‌ها برای پرداخت بهره کمتر به بانک مرکزی تشویق می‌شوند که بیشتر وام بدهند و سپرده‌های کمتری از مشتریان را نزد خود نگه دارند. در نتیجه این سیاست، جریان نقدی بزرگی به اقتصاد تزریق می‌شود که می‌تواند در صورت هدایت درست این جریان به تقویت رشد اقتصادی منجر شود. البته این سیاست یک سیاست کاملا مثبت نیست چرا که با کاهش هزینه‌های استقراض، انگیزه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد و در بلندمدت می‌تواند تبعاتی برای اقتصاد داشته باشد. از سوی دیگر نرخ بهره منفی معمولا به کاهش ارزش پول ملی آن کشور منجر می‌شود چرا که آن را به مقصدی با جذابیت کمتر برای سرمایه‌گذاری مبدل می‌کند. در خصوص تصمیم اخیر بانک مرکزی اروپا پیش‌بینی می‌شود نظام بانکی این منطقه با زیان سه میلیارد یورویی مواجه شود. در بین کشورهای اروپایی، هلند یکی از مخالفان سرسخت کاهش بیشتر نرخ بهره بود تا جایی که برخی نمایندگان مجلس این کشور با ارسال نامه‌ای به ماریو دراگی رییس بانک مرکزی اروپا، خواهان منصرف شدن بانک مرکزی از این تصمیم شده بودند.