خداحافظی با فک‌های خزری در ایران
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان گلستان با اظهار بی‌اطلاعی از رای دادگاه مبنی بر توقف و رد طرح آشوراده گفت: ابلاغیه رسمی از سوی وزارت دادگستری به این سازمان در خصوص توقف و رد این طرح هنوز صادر شده است.
جزیره آشوراده، تنها جزیره ایرانی در دریای خزر است که زیستگاه فک خزری در آنجا قرار دارد و این در حالی است که به گفته فعالان محیط‌زیست اجرای طرح گردشگری آشوراده در مساحت ۲۲ هکتاری از این جزیره باعث از بین رفتن زیستگاه این‌گونه جانوری می‌شود. امیر صیاد شیرازی، مسوول مرکز درمانی و تحقیقاتی فک خزری، درباره طرح آشوراده و تاثیراتی که ممکن است، این طرح بر زیستگاه فک خزری در منطقه میانکاله داشته باشد، گفت: در ایران زیستگاه ساحلی فک‌خزری کم است و سواحل ما نسبت به سواحل دیگر کشورهای حاشیه خزر بیشتر از دست رفته و تحت تاثیر تغییرات قرار گرفته‌اند و تنها زیستگاه دست‌نخورده فک خزری آشوراده و میانکاله است و دیگری هم در سمت گیلان به نام بوجار است که البته در آنجا تردد فک‌های خزری گزارش نشده است.
او با بیان اینکه در حدود ده سال است که مشغول فعالیت‌هایی در خصوص حفاظت از فک خزری هستیم، ادامه داد: بیشترین آمار ما درخصوص تردد فک‌خزری در جزایر آشوراده و میانکاله بوده، چراکه در نزدیکی مرز ترکمنستان است و فک‌های خزری در آنجا تردد بیشتری دارند. مسوول مرکز درمانی و تحقیقاتی فک خزری به ایلنا گفت: چنانچه قرار باشد در جایی که در گذشته بکر بوده، پیست اسب سواری، دوچرخه سواری و تردد بیش از حد توریست مانند دیگر مناطق ایران اتفاق بیفتد، قطعا این اقدامات بر حضور فک‌های خزری تاثیرگذار خواهد، چراکه فک‌های خزری موجودات گوشه‌گیر و خجالتی هستند که تمایل دارند از انسان دوری کنند، بنابراین این سواحل تنها جا و مأمنی است که این حیوانات دارند.
صیادشیرازی اظهار کرد: معتقدم طرح گردشگری آشوراده می‌تواند، تاثیر بسیار منفی بر حیات این حیوانات داشته باشد و با از بین رفتن این سواحل نیز متاسفانه باید با فک‌های خزری خداحافظی کنیم، درسال گذشته گزارشاتی داشتیم، مبنی بر اینکه با توجه به اینکه سواحل شمالی که محل زادآوری فک‌ها است برای این‌گونه جانوری ناامن شده است.ما مشاهده کردیم که در دو مورد فک‌های خزری در ایران بچه‌هایشان را به دنیا آورده‌اند. بنابراین لازم است از سواحل‌مان حفاظت بیشتری کنیم، چراکه اگر مسیر مهاجرتی فک‌ها بخواهد تغییر کند، باید جایی را برای آنها داشته باشیم، اما متاسفانه با اجرای طرح‌های گردشگری آشوراده باعث تخریب بیشتر می‌شویم و همین نقاط کوچکی را که داریم از دست می‌دهیم.
صیاد شیرازی با بیان اینکه بیش از ده سال است که نام فک خزری در لیست قرمز iucn قرار گرفته و در معرض خطر انقراض است، اظهار کرد: یکی، دوسال پیش به پیشنهاد سازمان محیط‌زیست ایران مساله حفاظت از حیوانات مهاجر مطرح شده و فک خزری هم در این میان قرار گرفته و کشورها متعهد شدند تا از این‌گونه حفاظت کرده و جلوی هرگونه ضرر به قلمرو و تخریب قلمرو این حیوان گرفته شود، چراکه این مسائل به این‌گونه صدمه می‌زند.
او یادآور شد: مردم بومی منطقه به اجرای این طرح راضی هستند، چراکه مثل همیشه به آنها وعده داده شده است که برای آنها کار ایجاد می‌شود، اما متاسفانه تجربیات گذشته مانند طرح پرورش میگو در گمیشان که مردم ترکمن فقط دو ماه در سال در مزارع پرورش میگو کار می‌کنند و حداقل دستمزد را دریافت می‌کنند، نشان می‌دهد که گردشگری آشوراده همچنین وضعیتی خواهد داشت و متأسفانه غیر از تخریب در آینده چیزی برای ما نمی‌گذارد.
تهدید زیستگاه‌های فک خزری
رییس اداره محیط‌زیست دریایی استان گلستان نیز معتقد است؛ زیستگاه اصلی فک که در آنجا زاد و ولد هم صورت می‌گیرد، در مناطق شمالی همچنان وجود دارد، اما در آنجا بحث‌های دیگری مانند شکار مطرح است که حیات این‌گونه جانوری را به خطر انداخته است، در کشور ما مجوز شکار این حیوان صادر نمی‌شود، اما در واقع ممکن است با گردشگری بی‌ضابطه و از بین بردن مناطق استراحت این حیوان تاثیرات منفی ایجاد کنیم.
وحید خیرآبادی درباره اینکه آیا با اجرای طرح گردشگری در آشوراده زیستگاه فک خزری تخریب خواهد شد یا خیر؟ گفت: موضوع درباره آشوراده کمی به اشتباه مسیر خود را سپری می‌کند، مجوزی که سازمان صادر کرده و طرحی که قرار است در این منطقه اجرا شود، تحت عنوان طرح طبیعت‌گردی است و همان‌طور که می‌دانید گردشگری در زمین‌های مختلف می‌تواند انجام شود، اما طبیعت‌گردی به نوعی نزدیک‌ترین هدف گردشگری مبتنی بر حفظ طبیعت است و ملاک‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز این است که بارگذاری سنگین در جزیره آشوراده انجام نشود. او با اشاره به فعالیت‌های طرح طبیعت‌گردی آشوراده گفت: این طرح شامل پرنده‌نگری، ورزش‌های ساحلی مانند ورزش‌های آبی است و این موضوعات همگام با طبیعت است، اما اگر قرار باشد در جزیره آشوراده سازه سنگین بارگذاری کنیم و طبیعت را دست‌کاری کنیم، این طرح دیگر طبیعت‌گردی و گردشگری پایدار نیست.
رییس اداره محیط‌زیست دریایی استان گلستان اظهار کرد: جزیره آشوراده از مناطقی است که حضور فک‌های خزری بیشتر ثبت شده است و حتی چندین بار فک‌ها گرفتار دام‌های صیادان ماهیان خاویاری در این منطقه شده‌اند البته خوشبختانه با آموزش‌هایی که این صیادان دیده‌اند، توانسته‌ایم فک خزری را رهاسازی کنیم. به دلیل حضور فک‌ها در این منطقه باید دقت کنیم اقدامات‌مان باعث نشود این‌گونه که تنها پستاندار دریای خزر و متاسفانه در حال انقراض نیز است با مشکل مواجه شود و یکی از زیستگاه‌های اصلی خود را که همین حوزه جنوب شرقی دریای خزر است از دست بدهد.
