تمرکز آثار تاریخی ایران در مناطق پرمخاطره

عضو هیات‌مدیره انجمن مخاطره‌شناسی ایران گفت: بسیاری از آثار تاریخی به دلیل قرار گرفتن روی گسل، در معرض خطر زلزله‌اند. پس طرح این موضوع که در آینده شاهد تخریب آنها بر اثر زلزله، سیل، نشست زمین نباشیم، دور از ذهن است.

مهدی زارع، مدرس زلزله‌شناسی دانشگاه تهران در نشست تخصصی «ارزیابی تاب‌آوری در سوانح ایران» با اشاره به این موضوع که کشور ما در معرض خطرهای ناشی از سیل، زلزله، گسل و فرونشست‌های زمین است، گفت: سابقه تاریخی ایران نشان می‌دهد که همیشه در معرض خطرهای ناشی از سوانح طبیعی بوده و هستیم و این موضوع می‌تواند تهدیدی جدی برای آثار باستانی و تاریخی کشور باشد. وی در ادامه با ارایه تعاریفی از خطر، معرضیت، آسیب‌پذیری، ریسک و تاب‌آوری افزود: با توجه به زلزله‌های زیادی که در کشور اتفاق افتاده، بسیاری از آثار ملی ما از دوران مختلف، آسیب دیده یا از بین رفته‌اند و بسیاری از آنها امروزه در مرز خطر قرار دارند. او با بیان اینکه در سال‌های اخیر موضوع خشکسالی و سیل نیز مشکلاتی را برای ایران به همراه داشته است، اضافه کرد: متاسفانه آثار تاریخی کشور در مناطق پر‌مخاطره متمرکز شده‌اند که این اتفاق برای گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند، چالش‌هایی را به وجود آورده است. عضو هیات‌مدیره انجمن مخاطره‌شناسی ایران به زلزله‌های منجیل، بم یا سرپل‌ذهاب اشاره کرد و گفت: بسیاری از آثار تاریخی به دلیل قرار گرفتن روی گسل، در معرض خطر زلزله‌اند. بنابراین طرح این موضوع که در آینده شاهد تخریب آنها بر اثر زلزله، سیل یا نشست زمین نباشیم، دور از ذهن است. حتی تحقیقات زیادی در مناطق مختلف از جمله منطقه ری انجام شده که نشان می‌دهد این مناطق خاک نرمی دارند که این موضوع خطر زلزله و تخریب را به دنبال دارد. این مدرس دانشگاه با بیان اینکه حفاری‌های مختلفی که در کشور انجام می‌شود، ما را با بقایای انسان‌ها و اشیایی مواجه می‌کند که نشان از وقوع زلزله‌های مختلف در طول سال‌ها دارد، گفت: زلزله‌های زیادی در شهرهایی مانند تبریز، شیراز، بم، بویین‌زهرا، قزوین و مشهد نشان‌دهنده زلزله‌خیز بودن مناطقی از ایران است که در سال‌های متمادی در معرض تخریب و ویرانگی قرار داشته‌اند و این موضوع امروز با توزیع جمعیت و تمرکز آنها در مناطق یاد شده، میزان و شدت خطر و آسیب‌های ناشی از آن را دو چندان می‌کند. عضو هیات‌مدیره انجمن ژئوفیزیک ایران به برخی از آثار میراث فرهنگی کشور که خطر زلزله در کمین آنهاست نیز اشاره کرد و افزود: سیل و زلزله از سوانح طبیعی هستند که آثار تخریبی بسیاری را به جا می‌گذارند که می‌توان به آسیب دیدن پل‌های تاریخی در استان لرستان اشاره کرد. حفر چاه‌های عمیق خسارت‌های بسیاری را برای برخی مناطق همچون مرودشت شیراز وارد کرده است که این موضوع به نشست زمین کمک می‌کند. وی به تحقیقات پژوهشی در کشور افغانستان و تخریب آثار تاریخی مانند «مناره جام هرات»، «طاق بست» لشگرگاه استان هلمند، قصر «دارالامان» و آثار تاریخی استان بامیان که دوباره بازسازی شده‌اند، اشاره کرد و بازسازی و حفاظت از آثار تاریخی و ملی کشور را از اولویت‌های اصلی و مهم دست‌اندرکاران این حوزه و حمایت‌های دولت از مجموعه تاریخی و فرهنگی کشور دانست.