ضرورت توسعه روابط دوجانبه بی‌واهمه از تحریم
سفیر کشور هندوستان در ایران و رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در ملاقاتی که در محل اتاق بازرگانی تهران انجام شد، به بررسی وضعیت روابط تجاری دوجانبه، اثرگذاری تحریم‌ها و راه‌های حفظ سطح مبادلات و افزایش آن از طریق بنگاه‌های کوچک و متوسط که دچار مانع بزرگ تحریم نیستند، پرداختند.
گدّام درمندرا و مسعود خوانساری در این ملاقات، مسائل مختلفی چون اثرگذاری تحریم‌ها بر روابط تجاری، فروش نفت خام ایران به هند، سازوکار روپیه-ریال، بندر چابهار و توسعه آن، کریدور شمال به جنوب برای انتقال محموله‌های صادراتی هند به دیگر کشورها و... را بررسی کردند و بر لزوم تلاش دولت و بخش خصوصی هر دو کشور برای تسهیل مبادلات و توسعه روابط تجاری تاکید کردند.
سفیر هند در آغاز این دیدار با ابزار خوشحالی از نخستین حضورش در پارلمان بخش خصوصی پایتخت، به دیدارها و ملاقات‌های رییس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر هند در ایران و هندوستان و همچنین دیدار اخیر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل اشاره کرد و گفت: طی پنج سال گذشته، تصمیمات مهم زیادی در رده‌های بالای حاکمیتی دو کشور گرفته شده است که اجرایی کردن آن بر عهده ماست. بر این باورم که باید آینده‌نگری داشته باشیم و همانطور که روابط دو کشور به سمت توسعه و فزونی است، برنامه‌های بیشتر و بلندمدت‌تری برای توسعه روابط تدوین کنیم و این مرحله‌ای است که اتاق‌های بازرگانی به ویژه اتاق تهران باید در آن نقش‌آفرینی کنند.
گدّام درمندرا با تاکید بر لزوم تمرکز جدی دو طرف بر توسعه روابط و غلبه بر موانع موجود در این راه افزود: روابط دیرینه ایران و هند باعث شده است که دو طرف شناخت خوب و نسبتا کاملی از هم داشته باشند و همین شناخت منجر به تسریع کار در ایجاد و راه‌اندازی سازوکار مالی بین دو طرف شد. با این حال هنوز معتقدم با توجه به مشکلاتی که در نتیجه تحریم پیش آمده و امکان فعالیت را از شرکت‌های بزرگ هندی ساقط کرده است، باید برای آشنایی شرکت‌های کوچک و متوسط دو کشور بیشتر تلاش کنیم و برنامه‌هایی تدارک ببینیم.
او با اشاره به برخی مشکلاتی که بابت محدود شدن خرید نفت خام از ایران برای هند ایجاد شده است، گفت: سخت شدن خرید نفت خام از ایران باعث شده است دو پالایشگاه بزرگ هند در حال حاضر با ظرفیتی بسیار کمتر از ظرفیت اسمی خود فعالیت کنند و این مشکلی است که دو طرف باید برای حل آن تلاش داشته باشند. از طرفی برای توسعه روابط غیرنفتی نیز می‌توان سبد معاملاتی که اکنون بین دو کشور تعریف شده است را بزرگ‌تر کرد و کالاهای بیشتر و متنو‌ع‌تری به آن وارد کرد. برای من بسیار جالب بود که گزارش‌هایی خواندم که عنوان کرده بود صادرکنندگان ایرانی تجارت خود را متنوع کرده و افزایش داده‌اند.
درمندرا همچنین به بندر چابهار به عنوان یکی از مراکز سرمایه‌گذاری هند در ایران اشاره کرد و ادامه داد: بندر چابهار و کریدور شمال به جنوب برای ما بسیار اهمیت دارد. من ملاقات‌ها و دیدارهای متعددی با سفرای کشورهای مختلف داشته‌ام که برای تبادل اطلاعات صورت گرفته است تا بتوانیم مبادله کالا از طریق این کریدور را شروع کنیم. این مسیر می‌تواند ایران را به هاب لجستیک و حمل‌ونقل کالاهای صادراتی کشورهای مختلف تبدیل کند. ما حتی می‌توانیم از همین طریق کالاهای ایرانی را به شرق اروپا صادر کنیم.
سفیر هند همچنین توضیح داد که بعضی از سفرای کشورهای منطقه را نیز به استفاده و بهره‌برداری از بندر چابهار ترغیب و تشویق کرده است که امور تجاری و حمل‌ونقل کالاهای خود را از طریق این بندر و خاک ایران انجام دهند. او افزود: من به عنوان سفیر وظیفه دارم در جهت بهبود و توسعه روابط دو کشور تلاش کنم و نه فقط در حوزه انرژی، بلکه حوزه تجارت غیرنفتی و حمل‌ونقل نیز برای ما اهمیت بالایی دارد. تحریم‌ها اگر چه پذیرفتنی نیست اما به نظر می‌رسد باعث شده ایران نگاهش به سمت شرق برگردد و متوجه کشورهایی چون هند، چین، سنگاپور، مالزی، ژاپن، کره‌جنوبی و .... شود. این کشورها رشد اقتصادی بالایی دارند و خودشان نیز بازارهای مصرفی بزرگی هستند.
گدّام درمندرا با اشاره به روابط تجاری هند با کشورهای آسیای شرقی گفت: در حال حاضر روابط تجاری هند و چین، بدون احتساب خدمات، به 90 میلیارد دلار و با ژاپن به 80 میلیارد دلار می‌رسد. تاکید کنم که این ارقام صرفا مربوط به تجارت کالایی است و خدمات در آن لحاظ نشده است. ایران نیز می‌تواند سهم بالایی در تجارت با این کشورها داشته باشد.
او با بیان این توضیح که اقتصاد هند مبتنی بر فعالیت بخش خصوصی، بنگاه‌های داخلی و شرکت‌های چند ملیتی است، گفت: فشار و تاثیر دولت روی بخش خصوصی و تصمیمات آنها اندک است. ممکن است شرکت‌های بزرگی که سرمایه‌های چند میلیاردی دارند و سهام‌دار بنگاه‌های بزرگی در اروپا و امریکا هستند، برای دوری از ریسک تجاری، فعلا وارد رابطه آشکار تجاری با ایران نشوند اما دولت هم‌چنان باید برای تسهیل روابط تلاش کند. ما تماس‌های متعددی با سفیر ایران در هند داریم تا بتوانیم روابطی مصون از تحریم‌ها ایجاد کنیم.
کلید توسعه روابط، ایجاد روابط بانکی است
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران نیز با خوشامدگویی به سفیر هند برای حضور در اتاق تهران به صعودی بودن روابط دوجانبه ایران و هند تا قبل از تحریم‌ها اشاره داشت و گفت: پیش‌تر سطح روابط تجاری نفتی و غیرنفتی دو کشور به حدود 15 میلیارد دلار هم رسیده بود که با اثرگذاری تحریم این میزان به‌شدت کاهش یافته است. تجارت نفت خام و روابط بانکی بین دو کشور برای مبادلات غیرنفتی در اثر تحریم‌های سخت و ناعادلانه دچار محدودیت شده است اما اگر بتوان برای روابط مالی بین دو کشور، راه مناسبی پیدا کرد، سطح مبادلات می‌تواند مجدد افزایش و حتی جهش پیدا کند.
مسعود خوانساری نیز با تایید شناخت نسبتا کامل طرفین از یکدیگر عنوان کرد که اتاق تهران آمادگی لازم برای برگزاری برنامه‌های مختلف در جهت آشنایی بخش خصوصی و تشکل‌های اقتصادی دو کشور دارد.
او گفت: سال گذشته بود که برنامه‌ای با حضور سفیر هند و تجار ایرانی و هندی در اتاق تهران برگزار شد که طی آن موانع موجود در تجارت بین دو کشور مطرح و بررسی شد و این امکان وجود دارد که این قبیل برنامه‌ها هر شش ماه یک‌بار برگزار شود تا موانع عملیاتی موجود در راه مبادلات تجاری شناسایی و برای رفع آن تلاش شود.
او افزود: اتاق همچنین این آمادگی را دارد تا با نهادهای دولتی ایران برای تسریع در حل مشکلات و برطرف کردن موانعی که برای تجار و بازرگانان هندی وجود دارد، وارد گفت‌وگو و تعامل شود.
رییس اتاق تهران همچنین با اشاره به بندر چابهار عنوان کرد که به نظر می‌رسد روند توسعه این بندر هم‌چنان کند پیش می‌رود و تعداد محموله‌هایی که تاکنون از این طریق جابه‌جا شده بسیار اندک است.
او افزود: ایران همواره به شرق و کشورهایی که ظرفیت بالایی برای همکاری تجاری دارند، توجه زیادی داشته است. درست است که اخیراً تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران به‌شدت افزایش یافته است اما اقتصاد ایران حداقل دو دهه است که تحت تحریم فعالیت می‌کند و با این حال توانسته رشد و توسعه داشته باشد. به‌طور قطع اگر تحریم‌ها دسترسی اقتصاد ایران به بازارهای بین‌المللی را محدود نمی‌کرد و هزینه مبادله را افزایش نمی‌داد، ایران بین 10 تا 15 اقتصاد بزرگ دنیا بود.
مسعود خوانساری افزود: اقتصاد ایران به عنوان کشوری که مدت‌های زیادی تحت تحریم بوده قابل مقایسه با دیگر کشورهایی که آزادانه روابط تجاری داشته و سرمایه خارجی جذب کرده‌اند، نیست. اکنون هم معتقدیم کشورهایی چون هند و اقتصادهای بزرگ شرق آسیا باید محافظه‌کاری را کنار بگذارند و یک شریک خوب و با ظرفیت بالا مانند ایران را از دست ندهند.
درست است که حجم بالای روابط شرکت‌های بزرگ هندی با امریکا ریسک همکاری با شرکت‌های ایرانی را برایشان بالا برده است اما هم می‌توان مکانیسم‌هایی برای حفظ همکاری‌های موجود ایجاد کرد و هم بنگاه‌های کوچک و متوسط دو کشور را فعال‌تر کرد.
مسعود خوانساری ادامه داد: ایران تحت شدیدترین تحریم‌ها بوده اما هم‌چنان به روند خودش ادامه می‌دهد. تجارت خارجی بسیار سخت شده اما فعالان اقتصادی راه خودشان را پیدا می‌کنند. ایران یک‌تنه در برابر زیاده‌خواهی امریکا ایستاده است در حالی که می‌بینیم حتی اقتصادهای بزرگی چون هند نیز پالایشگاه‌هایش از خرید نفت خام برای انجام فعالیت خود ناتوان شده‌اند. همانطور که امریکا با چین دچار مشکل شد، با رشد روزافزون هند، به زودی ایالات متحده برای هند نیز تعرفه و محدودیت وضع می‌کند.
