پاشنه آشیل توسعه پایدار
گروه بنگاه‌ها|
«مهاجرت بی‌رویه پاشنه آشیل مدیریت شهرها است و در مباحث مربوط به پدافند غیرعامل باید مورد توجه قرار گیرد.» این عباراتی است که معاون وزیر کشور از آنها برای تشریح مشکلاتی استفاده می‌کند که بر اثر مهاجرت افسارگسیخته به شهرها و کلان‌شهرها در فضای عمومی کشور ایجاد شده است؛ مشکلاتی که جمالی نژاد معتقد است چنانچه هر چه سریع‌تر برای مقابله با آن فکری نشود، آسیب‌های فراوانی را بر پیکره توسعه پایدار کشور وارد می‌کند.
مهدی جمالی‌نژاد دیروز در همایش ملی مصون‌سازی زیرساخت‌ها و صیانت از مردم که با حضور شهردار تهران و رییس سازمان پدافند غیرظعامل و جمعی از شهرداران و اعضای شوراها در وزارت کشور برگزار شد، افزود: موضوع پدافند غیرعامل موضوعی است که همه مدیران اعم از شهرداران، دهیاران، مدیران استانی و ملی درگیر آن هستند و باید به آن توجه ویژه کنند.
وی ادامه داد: باید در بحث پدافند غیرعامل توجه ویژه‌ای به مهاجرت شود. مهاجرت بحث مهمی است. افزایش بی‌رویه مهاجرت و عدم کنترل جریان‌های مهاجرتی منجر به تغییر ساختارهای اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی می‌شود و در نهایت بذر آسیب‌های اجتماعی یعنی حاشیه نشینی و کاهش امنیت اجتماعی را منتشر می‌کند.
جمالی‌نژاد با تاکید بر اینکه مانایی جمعیت ثبات و پخش منظم جمعیت در کشور به خصوص مرزها مهم‌ترین بحث در پدافند غیرعامل است، گفت: مرزهای خشکی، دریایی و رودخانه‌ای در کشور ۸۵۷۴ کیلومتر است در حالی که کمتر از ۱۳۰ کیلومتر آن دیوار مرزی دارد. اما چیزی که کمربند امنیتی کشور را محکم می‌کند، مرزنشینان هستند.
وی گفت: در روستاها، شهرها و استان‌های مرزی تصمیمات مدیران مرزی نقش مهمی در مرزداری دارد. حدود ۴۶ درصد از جمعیت کشور در ۱۶ استان مرزی است. حدود ۱۸۹ شهر مرزی وجود دارد و ۱۴ هزار و ۳۷۷ روستای بالای ۲۰ خانوار مرزی داریم. استان سیستان و بلوچستان با ۳۳ شهر و ۴۰۴۸ روستای بالای ۲۰ خانوار بیشترین سهم را در این زمینه دارد. جمالی‌نژاد اظهار داشت: اگر به مرزنشینان توجه داشته باشیم و موقعیت مناسبی برای آنها ایجاد کنیم، یقینا پدیده‌هایی مانند مرز گریزی و قاچاق کالا را شاهد نخواهیم بود. مرزنشینان ما مرزداران اصلی و عامل اعمال حاکمیت ما هستند. جمالی‌نژاد گفت: در سال ۹۵ برای اولین‌بار آمارگیری در خصوص مهاجرت انجام شد اما چرا مدیران شهری به آن توجه نمی‌کنند؟ چرا شهرداران شهرهای میانی بزرگ و کوچک به این موضوع توجهی ندارند؟ اگر به عنوان شهردار شهرهای بزرگ و کوچک و میانی به این آمارها توجه می‌کردیم که از شهرهای ما به چه شهرهایی مهاجرت می‌شود و اگر در آن شهرهای مبدا مهاجرت خدمات و امکانات مناسبی ارایه می‌دادیم، می‌توانستیم در مانایی جمعیت موثر باشیم. این آمارهای مهاجرتی برای
تک تک شهرها احصا شده است. وی با اشاره به اینکه مصادیق پدافند غیرعامل شامل تربیت و توسعه سرمایه‌های اجتماعی و عمومی توسعه متوازن جمعیت است، گفت: اگر روستاهای مرزی خالی از سکنه شوند، اگر شهرهای مرزی خالی از سکنه شوند، با ده‌ها برابر تجهیزات و لجستیک هم نمی‌توانیم کشور را به امنیت پایدار برسانیم. رییس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها افزود: وقتی توسعه پایدار می‌خواهیم باید در حوزه توزیع اعتبارات توجه ویژه‌ای به شهرهای محروم و کمتر برخوردار داشته باشیم. اگر به شهرهای کوچک و کمتر برخوردار و محروم توجه کنیم، بازی برد- برد خواهیم داشت و کشور متوازن خواهد شد.
وی ادامه داد: در حقیقت دو مساله در پدافند غیرعامل یعنی جمعیت و نقاط مرزی اهمیت بسیاری دارد. توجه به شهرهای مرزی، آبی و خشکی بازی برد- برد است و جابه‌جایی جمعیت اگر کنترل شده نباشد، می‌تواند معضلات بسیاری را در پی داشته باشد.
معاون عمرانی وزیر کشور تصریح کرد: ۱۱۶ شهرستان با جمعیتی بالغ بر ۱۸ میلیون نفر در مرزها وجود دارد. بیشترین شهرستان‌های مرزی در سیستان و بلوچستان، مازندران، آذربایجان غربی وجود دارند. ۱۹۸ شهر معادل ۱۵ درصد کل شهرهای کشور در مرز هستند. همچنین وضعیت مهاجرت از روستاهای مرزی نشان می‌دهد که خوزستان بیشترین میزان مهاجرت را دارد. جمالی نژاد گفت: بنابراین باید مدیران و شهرداران به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند. از طرفی وضعیت بیکاری در استان کرمانشاه قابل توجه است. تمام مدیران کشور و دولتمردان و تصمیم‌گیران باید این تحلیل‌های مربوط به مهاجرت‌ها را داشته باشد.
وی افزود: این آمارها برای نخستین‌بار در سال ۹۵ با استفاده از تکنولوژی‌های نوین گردآوری اطلاعات مربوط به جابه‌جایی جمعیت جمع‌آوری شد اما چه کسی از آن استفاده کرد؟ آیا شهرداری از آن استفاده کرده است؟ این آمارها به شهرداران کمک می‌کند. رویکردها نشان می‌دهد در ماتریس مهاجرتی مدل مهاجرت در دهه هفتاد از روستا به شهر بود اما امروزه مدل مهاجرت متفاوت و از شهر به شهر شده است. جمالی نژاد در بخش دیگری از سخنانش به آمارهای دیگر مهاجرتی اشاره کرد و گفت: یک سوم مراکز استان‌ها مهاجرت منفی دارند. شهرهای تبریز، اصفهان، قزوین، خرم آباد، اراک، اهواز، زاهدان، تهران، ساری و بجنورد دارای خالص مهاجرت منفی هستند. این یعنی اینکه در این شهرها اقداماتی انجام شده است.
