صنعت المپیاد، مافیای تازه آموزش
آموزش بیش از هر زمان دیگری به سمت تبدیل شدن به صنعت حرکت می‌کند. کیفیت سطح دانش دیگر نه ملاک خانواده‌های دانش‌آموزان است نه موضوعی است که مدارس آن را دنبال کنند، بلکه آنچه اهمیت دارد مهارت در تست‌زنی و به دست آوردن رتبه عالی در کنکور است اما در سال‌های اخیر غول‌های آموزش فقط به کنکور اکتفا نکرده‌اند و اکنون همانطور که صنعت کنکور در کشور تبدیل به یک صنعت درآمدزا شده که گردش مالی بسیاری هم دارد، با پدیده‌ای به نام صنعت المپیاد رو به رو هستیم، موضوعی که به دنبال چالش‌های نخبه پروری در نظام آموزشی رنگ و لعاب گرفته و ناخواسته دانش‌آموزان را به زرنگ و تنبل تقسیم کرده، ذات یادگیری را زیر سوال می‌برد و بیشتر از هر زمان دیگری عدالت آموزشی را در استان‌های کم برخوردار زیر پا می‌گذارد تا جایی که در حال حاضر سهم شهرستان‌ها از المپیادها به سمت صفر میل می‌کند و ۸ استان کشور هرگز رنگ مدال کشوری به خود ندیده است.
فاطمه مهاجرانی، رییس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و باشگاه دانش پژوهان جوان درباره این موضوع گفت: اینگونه نیست که بگوییم خروجی سمپاد فقط و فقط رتبه اولی کنکور یا المپیادی است.
مهاجرانی با اشاره به اینکه سال ۸۹ دو مرکز سمپاد و باشگاه دانش پژوهان جوان ادغام شدند و افزایش ورودی زیادی رخ داد که اشتباه بود گفت: در حال حاضر تعداد مدارس کم شده و چندسالی است که این روند شروع شده است. قبلا ۴۲ مرکز فرزانگان سمپاد داشتیم که با مجتمع کردن آنها حدود ۳۰ مرکز داریم. یک مقطعی ۱۵۶ هزار جمعیت دانش‌آموزی داشتیم که امسال به ۱۱۴ هزار رسیده است.
وی درباره اینکه آیا اکنون همانند صنعت کنکور، صنعت المپیاد داریم؟ گفت: متاسفانه داریم؛ اما چرا؟ چون سهم شهرستان‌های ما از المپیادها دارد به سمت صفر میل می‌کند. حدود هشت استان داریم که هرگز رنگ مدال کشوری به خود ندیده‌اند. امروز به جای اینکه باشگاه دانش پژوهان جوان کار باشگاهی کند، دارد کار آموزشگاهی می‌کند. باید این نکته اصلاح شود و باشگاه المپیاد داشته باشیم، نه آموزشگاه. موانع زیادی در این مسیر وجود دارد.
رییس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و باشگاه دانش پژوهان جوان با تاکید بر اینکه به دنبا احیای سمپاد و باشگاه دانش پژوهان جوان هستیم اظهار کرد: در تابستان برای اردوهای المپیاد، بچه‌های شهرستان را خوابگاه می‌بریم و می‌گوییم از اینجا بیرون نروید. ولی تهرانی‌ها عصر از اردو بیرون می‌روند و این امکان را دارند در کلاس‌های دیگری هم شرکت کنند. نمی‌توانیم این کار را توسعه دهیم چون پولش را نداریم و به دانشگاه مجری اردوی سال قبل هنوز بدهکاریم. وی درباره اینکه آیا سنجش و آزمون ورودی مدارس سمپاد توسط افراد غیرنخبه و غیرمتخصص انجام شده است؟ گفت: امسال نه، ولی سال پیش بله، توسط غیرمتخصص و غیرنخبه انجام شد. سنجش باید به سمت شیوه غیرعلنی برود. دانش‌آموز شش سال در اختیار دوره ابتدایی است و می‌توانند ۱۰ درصد را معرفی کنند تا از بین آنها آزمون بگیریم. مهاجرانی با بیان اینکه طرح شهاب زمانبر است گفت: شهاب برنامه ملی است و فراموش نکنیم که می‌خواهد یک نیمرخ استعدادی ارایه بدهد و کار سختی است. زود است برای میزان موفقیت طرح شهاب قضاوت کنیم.
وی به راه‌اندازی سمپاد مهارتی اشاره و درباره رتبه‌های برتر کنکور از مدارس غیردولتی اظهار کرد: وقتی سمپاد ضعیف می‌شود حاصل این است که افراد درست برای المپیادها انتخاب نمی‌شوند. باید به قانون احترام گذاشت، غیردولتی‌ها رسمیت قانونی دارند و این اشکال سیستم است نه اشکال مدارس و دانش‌آموزان غیردولتی. به دغدغه معاونت ابتدایی برای حذف آزمون‌های آسیب زننده دوره ابتدایی هم احترام می‌گذارم زیرا که دغدغه درستی بود.
وی درباره تفکیک استعدادهای برتر نیز گفت: تفکیک یک موضوع دیگر است، اما تفکیک حداقلی به رسمیت شناخته شده است. دو درصدافراد جامعه تیزهوش هستند و ما اکنون روی دو درصد جمعیت دانش‌آموزی هستیم. اردوهای علمی جهادی در راستای تلفیق است، سمپاد فراگیر و خانه علوم پایه در راستای تلفیق است و کارهای خوبی دارد در این زمینه انجام می‌شود.
نخبه‌پروری و ظهور صنعت المپیاد در حالی است که در بسیاری از موارد آموزش و پرورش توان حمایت از این دانش‌آموزان را ندارد. تا جایی که امسال پسران المپیادی برای خروج از کشور وثیقه مورد نیاز را خودشان تامین کردند. مهاجرانی درباره این موضوع گفت: امسال در جریان اعزام‌هایی که صورت گرفت چون پسران مشمول خدمت سربازی بودند باید وثیقه‌ای می‌پرداختند. این اتفاق افتاد چون ما در مرکز سمپاد اختیاری نداشتیم و تفاهم نامه‌ای که باید با نظام وظیفه امضا می‌شد، امضاء نشد و پسران خودشان برای خروج از کشور وثیقه گذاشتند. امسال ۲۳ نفر به المپیاد فیزیک اعزام شدند که ۲۲ نفر پسر بودند و مبلغ وثیقه ۱۵ میلیون تومان بود.
