بزرگ‌ترین اکتشاف نفت و گاز سال 2019 در ایران
گروه انرژی| فرداد احمدی|
روز گذشته رسانه‌ها خبر از کشف یک میدان گازی جدید در جنوب ایران دادند که بررسی‌های «روزنامه تعادل» نشان می‌دهد این میدان گازی به تنهایی ایران را در رتبه نخست اکتشافات نفت و گاز سال 2019 در جهان قرار می‌دهد و 23درصد از اکتشافات امسال به این میدان گازی تعلق می‌گیرد. رسانه‌ها همچنین خبر از اکتشاف یک میدان نفتی در خوزستان هم داد، اما جزییات این کشف به کلی به روزهای آینده موکول شد.
دیروز خبرگزاری ایسنا نوشت: «خبر کشف یک میدان گازی عظیم در ایران از سوی مسوولان نفتی کشور نیز مورد تایید قرار گرفته است تا جایی که سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با اعلام خبر کشف این میدان عظیم گازی، در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرده که این میدان پس از یک سال فعالیت مستمر اکتشافی در جنوب ایران کشف شده است.»
به گزارش «تعادل»، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران سه‌شنبه شب با انتشار چند عکس و ویدئو از مشعل سوزان گاز و تاسیسات مرتبط با گاز در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «میلیون‌ها سال قبل، اینجا دریا بود. با رسوب‌گذاری کف دریا، برخی مواد آلی و موجودات زنده به تله افتادند و در فشار و دمای بالا مثل یک دیگ زودپز، تبدیل به گاز شدند. زندگی دورهمی و آرامی داشتند تا عده‌ای کاشف جسور و پرتلاش، کنجکاوانه به جست‌وجوی آنها پرداختند و بالاخره آنها را در عمق سه هزار و نهصد متری زیر زمین یافتند.»
وی در ادامه کپشن خود در اینستاگرام نوشت: «نمی‌دانم نفیر این گازها هنگام رسیدن به سطح از خوشحالی آزادی است یا از ناراحتی بر هم خوردن آرامش. حس این لحظه که بعد از یک سال تلاش همراه با دلهره و اضطراب نتیجه کار خودت را می‌بینی، حس عجیبی است که قابل وصف نیست. تقدیم به هم‌وطنان و خداقوت و تبریک به همکاران مدیریت اکتشاف. گاز قابل استحصال این میدان، تقریبا مصرف شانزده سال استان تهران پرمصرف را تامین می‌کند. به زودی خبر کشف توسط مدیرعامل محترم شرکت نفت اعلام می‌شود. راستی شما را به خدا در مصرفش مسرف نباشیم.»
به گزارش «تعادل» در واقع خبر اولیه را روزنامه ایران اعلام کرده بود که از قول مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران خبر از کشف یک میدان گازی و یک میدان نفتی داده و نوشته بود: «دو میدان کشف شده مستقل هستند و با کشورهای همجوار مخزن مشترکی ندارند.» وی بیان کرد که میدان گازی کشف شده در جنوب استان فارس قرار دارد و میدان نفتی کشف شده نیز در جنوب غربی کشور یعنی استان خوزستان قرار دارد.
برآوردها نشان می‌دهد که با توجه به مصرف روزانه 62 میلیون مترمکعبی گاز تهرانی‌ها و همچنین توانایی تامین 16 سال مصرف گاز استان تهران توسط میدان گازی تازه کشف شده، این میدان در حدود 362 میلیارد مترمکعب گاز قابل استحصال در خود جای داده است و می‌تواند به مدت 16 سال گاز مصرفی 11 درصد از ایرانیان را تامین کند. اگر این ارقام را به معادل بشکه نفت آن تبدیل کنیم، حجم گاز موجود در مخزن جدید کشف شده معادل 2 میلیارد و 277 میلیون بشکه نفت خواهد شد. مقایسه این ارقام با آمار اکتشاف‌های نفت و گاز سال 2019 در سایر نقاط جهان که دیروز در سایت تحلیلی «ریستاد انرژی» منتشر شد، نکات جالبی را نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش، از ابتدای سال 2019 تاکنون معادل 7 میلیارد و 700 میلیون بشکه نفت، گاز طبیعی و نفت خام در جهان کشف شده است. روسیه با کشف یک میلیارد و 534 میلیون بشکه نفت و گاز بیشترین اکتشافات را در خود جای داده و گویان با یک میلیارد و 180 میلیون بشکه و قبرس با 700 میلیون بشکه کشف نفت و گاز در جایگاه‌ها‌ی بعدی قرار گرفته‌اند.
در گزارش «ریستاد انرژی» آمار اکتشافات نفت و گاز ایران منعکس نشده است و در صورت وارد شدن این آمار به اکتشافات سال 2019، کشف جدید میدان گازی در استان فارس به تنهایی می‌تواند ایران را در جایگاه نخست حجم اکتشافات نفت و گاز در جهان قرار دهد. در آن صورت، حجم کل اکتشافات جهان به معادل 10 میلیارد بشکه نفت رسیده و مخزن گازی تازه کشف شده به تنهایی 23 درصد از کل اکتشافات نفت و گاز جهان در سال 2019 را به خود اختصاص خواهد داد. این در حالی است که خبر یک اکتشاف نفتی قابل توجه در خوزستان نیز قرار است به زودی انتشار یابد.
با وجود همه این توضیحات، اکتشاف مخازن گازی با چنین حجمی در ایران سابقه داشته است. اخبار گذشته حجم اکتشافات گازی نیز می‌تواند ابزار مقایسه‌ای مناسبی برای برآورد جایگاه میدان گازی تازه کشف شده از نظر حجم را در اختیار قرار دهد. در سال 1390، احمد قلعه‌بانی، مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که میدان گازی «مدار» به تازگی در جنوب کشور مورد اکتشاف قرار گرفته که معادل 495 میلیارد مترمکعب ذخیره گازی دارد و 80 درصد آن قابل استحصال است. یعنی می‌شود 396 میلیارد مترمکعب گاز قابل استحصال و معادل 2 میلیارد و 490 میلیون بشکه نفت خام.
به گفته قلعه‌بانی، میدان مدار دارای طولی معادل 28کیلومتر و عرض شش کیلومتر و گاز موجود در آن معادل 2 فاز پارس جنوبی است.
سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در قسمت نظرات پست اینستاگرامی‌اش در پاسخ به پرسش «خبرنگار تعادل» تصدیق کرد که استفاده از صفت «عظیم» برای توصیف این میدان خیلی درست نیست. مهدی یوسفی، کارشناس موسسه مطالعات انرژی نیز در گفت‌وگو با «تعادل» اعلام کرد که نمی‌توان از واژه «عظیم» برای مخزن گازی مذکور استفاده کرد، به خصوص زمانی که این مخزن با ذخایر گازی قابل استحصال پارس جنوبی که بیش از 100 برابر آن است، مقایسه شود.
قرارداد اکتشاف با ایرانی‌ها
شرکت اکتشاف نفت شرکت ملی نفت ایران همچنین قصد دارد روز یک‌شنبه هفته آینده با دو شرکت ایرانی قرارداد برداشت و پردازش داده‌های لرزه‌نگاری امضا کند و ظاهرا قرار است جزییات اکتشاف میدان گازی جدید نیز در جلسه این قرارداد اعلام شود. طبق اعلام روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، اطلاعات دقیق‌تر درباره این میدان روز یک‌شنبه هفته آینده، توسط مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام خواهد شد. با این حال مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در این رابطه به روزنامه ایران گفته بود که «وزارت نفت به دنبال آن بود که ریسک و هزینه اکتشاف را به شرکت‌های بین‌المللی واگذار کند. اما اکنون شرایط فرق کرده و در صورتی که شرکت‌های داخلی سرمایه کافی برای اکتشاف را داشته باشند، حاضریم که این کار مهم را با شرکت‌های داخلی جلو ببریم. تاکنون دو شرکت داخلی اعلام آمادگی کرده‌اند و هفته آینده قراردادهایی را با آنها امضا خواهیم کرد. شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی نیز برای بررسی و اکتشاف در خلیج فارس اعلام آمادگی کرده که به زودی قراردادی با آنها امضا خواهیم کرد.» به‌گفته هندی جزییات میدان گازی کشف شده در استان فارس هفته آینده و میدان نفتی جدید در خوزستان نیز به زودی اعلام خواهد شد.
