بازی برد- برد کشاورز و صادرکننده
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، معاملات آتی پسته در بورس کالا را بازی برد - برد کشاورزان و صادرکنندگان دانست. روز گذشته شاپور محمدی در مراسم افتتاح معاملات آتی پسته در بورس کالای ایران گفت: ممکن است صادرکننده‌ای به خریدار خارجی تعهد داده و به خرید محصول کشاورزی نیاز داشته، اما نقدینگی لازم را در اختیار نداشته باشد؛ ممکن است کشاورزی برای فروش کالای خود دچار مشکل باشد و حتی از قیمت‌های واقعی اطلاع نداشته باشد. در نتیجه بورس کالا و معاملات آتی یک وضعیت برد -برد را هم برای کشاورز و هم برای صادرکننده و سرمایه‌گذار ایجاد می‌کند و همه می‌توانند از مزایای عرضه پسته در بورس استفاده کنند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: امروز در حالی شاهد آغاز معاملات قراردادهای آتی پسته در بورس کالای ایران هستیم که قطعا لازم است در معاملات پسته از نظرات فعالان و دست اندرکاران صنعت، چه برای تعیین ریزساختارهای معاملاتی و چه برای تعیین دستورالعمل‌های معاملاتی و نحوه قیمت‌گذاری‌ها استفاده کنیم.وی افزود: معاملات آتی یکی از ابزارهای مشتقه است که در دنیا برای پوشش ریسک به آن توجه شده است. وقتی یک نفر قرارداد آتی را خریداری کند، قیمت را برای خود تعیین کرده و نسبت به نوسانات آتی ریسک‌ها را پوشش می‌دهد؛ ضمن اینکه معاملات آتی در کشف واقعی قیمت نیز موثر است.به گزارش سنا محمدی گفت: اگر بازار یک کالا از بازار نقدی خوبی برخوردار نباشد یا گردش نقدینگی آن بیش از حد باشد، یکی از راهکارها برای ساماندهی این بازار مشتقه‌سازی آن کالا است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: قیمت محصولات تولیدی کشور ما همچون پسته و زعفران چرا باید توسط کشورهای دیگر تعیین شود در حالی که سمت عرضه تنها وابسته به کشور ماست؛ در این زمینه قطعا بورس کالای ایران کمک می‌کند تا دسترنج کشاورزان ایرانی به درستی قیمت‌گذاری شود و به مرجع قیمت دنیا تبدیل شویم. البته بورس‌های کالایی دنیا بیش از صد سال قدمت دارند اما امروز شاهد یک تحول و شروع خوب در این زمینه هستیم. محمدی همچنین اظهار کرد: ممکن است صادرکننده‌ای به خرید محصول کشاورزی نیاز داشته، اما نقدینگی لازم را در اختیار نداشته باشد؛ ممکن است کشاورزی برای فروش کالای خود دچار مشکل باشد و حتی از قیمت‌های واقعی اطلاع نداشته باشد. در نتیجه بورس کالا و معاملات آتی یک وضعیت برد -برد را هم برای کشاورز و هم برای صادرکننده و سرمایه‌گذار ایجاد می‌کند و همه می‌توانند از مزایای عرضه پسته در بورس استفاده کنند. امیدواریم معاملات پسته در بورس نقش تعیین‌کننده‌ای در بازارهای جهانی و قیمت‌گذاری جهانی ایفا کند و خرما و کشمش هم در آینده نزدیک در این بازار عرضه شود.
برندسازی پسته ایران در دنیا با بورس کالا
در ادامه این مراسم، محمدرضا پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: ما طی سال‌ها در تولید و عرضه بسیاری از کالاها از جمله پسته در بازارهای جهانی جایگاه بالایی داشتیم اما فعالیت برخی دلالان و رقابت‌های ناسالم به برند پسته ایرانی لطمه زده و آثار منفی آن را همچنان در حوزه صادرات شاهد هستیم.
وی به لزوم توسعه ابزارهای مالی به خصوص در حوزه کشاورزی اشاره کرد و گفت: معاملات قراردادهای آتی در دنیا به بهبود فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف از جمله تولید کمک می‌کند که از این منظر در بخش تولید کشورمان نیازمند بازنگری در روش‌ها هستیم که راه‌اندازی معاملات آتی و گواهی سپرده کالایی محصولات کشاورزی در بورس در بهبود فرآیندها
اثرگذار خواهد بود. همچنین در حوزه محصولات کشاورزی معمولا سندیکاها حضور دارند که یکی از این سندیکاها اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران است و امروز اعضای این اتحادیه در این اتفاق مبارک حضور دارند. پورابراهیمی اظهار داشت: اگر ما بتوانیم قیمت‌گذاری واقعی را برای همه محصولات و در سراسر کشور شکل دهیم قطعا تولیدکنندگان و ذی نفعان بازار حمایت خواهند شد. البته حمایت از تولید ابعاد مختلفی دارد از جمله تامین مالی که باز هم این ابزارها می‌تواند در حوزه تضامین برای تولید به کار گرفته شود.عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: ما طی سال‌ها در تولید و عرضه بسیاری از کالاها از جمله پسته در بازارهای جهانی جایگاه بالایی داشتیم اما فعالیت برخی دلالان و رقابت‌های ناسالم به برند پسته ایرانی لطمه زده و آثار منفی آن را همچنان در حوزه صادرات شاهد هستیم. در این میان بورس کالا و ابزارهای معاملاتی آن، اساس استانداردسازی پسته و برندسازی آن در جهان را با ارتقای سطح کیفی محصول فراهم می‌کند.وی افزود: حجم معاملات گواهی سپرده زعفران در سال گذشته ۳۵ میلیارد تومان بود که در ۶ ماهه امسال به ۲۰ میلیارد تومان رسیده است. حجم قرارداد آتی زعفران نیز در سال گذشته ۱۵ هزار میلیارد تومان بود که این رقم از ابتدای سال تاکنون به ۶ هزار میلیارد تومان رسیده است.این اعداد نشان‌دهنده اتفاقات بی‌نظیری بوده که به کمک بورس کالای ایران رقم خورده است و در حوزه تصمیم‌سازی می‌تواند به حوزه اقتصادی کشور کمک کند.
راه‌اندازی معاملات آتی پسته برای نخستین‌بار در دنیا
همچنین حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران در آیین راهبرد بورس کالا در حوزه محصولات کشاورزی اوراق بهادار‌سازی و توسعه اوراق مشتقه گفت: ایجاد و به کارگیری ابزارهای تامین مالی و معاملاتی متنوع، گسترش اندازه و عمق بازار در کالاهای منتخب جهت مرجعیت کشف قیمت بازار و توسعه فعالیت جهت ارتقای تجارت کشور با بازارهای بین‌المللی از راهبردهای بورس کالا در حوزه کشاورزی است.
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به ارزش ۱۲۵۰۰ میلیارد تومانی معاملات قراردادهای آتی محصولات کشاورزی از ابتدای سال تاکنون افزود: تلاش در جهت استفاده از ابزارهای نوین بازرگانی محصولات کشاورزی براساس الگوهای جهانی به منظور کشف قیمت عادلانه، تامین مالی کشاورزان، ایجاد امکان برنامه‌ریزی برای تولید و پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمتی در دستور کار بورس کالای ایران است که راه‌اندازی قراردادهای آتی گام بلندی برای تحقق این اهداف به شمار می‌رود.
وی پوشش ریسک را از مهم‌ترین مزایای قراردادهای آتی عنوان کرد و افزود: کشف قیمت عادلانه، نقدشوندگی بالای معاملات، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای، اهرم مالی و هزینه اندک معاملات از دیگر نکات مثبت انجام این معاملات است. بر همین اساس در سال ۹۷ معاملات آتی زعفران نگین و پوشال معمولی راه‌اندازی شد و در تیر ماه امسال نیز زیره سبز به این جرگه پیوست و امروز نیز معاملات آتی پسته راه‌اندازی شد.
سلطانی‌نژاد با بیان اینکه محصول پسته به دلیل مزیت تولید، استانداردپذیری، ارزآوری، صادرات محور بودن، تقاضای مستمر و تولید انبوه برای این معاملات در نظر گرفته شده است، به سابقه معاملات پسته در بورس کالای ایران اشاره و تصریح کرد: معاملات گواهی سپرده کالایی پسته در سال ۹۶ به مقدار ۱۲۳ تن و در سال ۹۷ به مقدار ۵۷ تن انجام شد و در سال ۹۸ نیز معاملات گواهی سپرده پسته از روز ۹ مهر ماه آغاز و تاکنون حدود ۲۵ تن از این محصول معامله شده است.
وی در ادامه به تجربه جهانی راه‌اندازی قراردادهای مشتقه روی محصولات کشاورزی اشاره کرد و با بیان اینکه قرارداد آتی زیره سبز در بورس هند راه‌اندازی شده است، اظهار کرد: در هیچ بورس کالایی در دنیا قرارداد آتی پسته وجود ندارد و امروز نخستین بازار آتی پسته دنیا در ایران راه‌اندازی شد که دلیل عدم وجود بازارهای آتی برای محصولاتی همچون پسته و زعفران در دنیا، مزیت تولید این دو محصول است که در اختیار کشور ماست؛ لذا با راه‌اندازی ابزارهای نوین معاملاتی، ایران می‌تواند به عنوان مرجعیت قیمتی این محصول در جهان مطرح شود.
سلطانی‌نژاد به اقدامات صورت گرفته بورس کالا در سال ۹۸ روی محصول پسته اشاره کرد و توضیح داد: پذیرش انبارهای شرکت طلای سبز زرند در زرند و شرکت سبزدانه کویر در سیرجان و ایجاد نماد معاملاتی این دو انبار، همچنین مذاکره با سایر انبارهای بخش خصوصی و تعاونی در شهرستان‌های کرمان، رفسنجان، سمنان و خراسان، انجام اقدامات لازم جهت راه‌اندازی قرارداد آتی پسته و برگزاری دوره‌های آموزشی در شهرستان‌های مربوطه و شرکت‌های کارگزاری از اقدامات بورس کالا در این راستا بوده است.مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به تشریح مشخصات قرارداد آتی پرداخت وافزود: نخستین قرارداد آتی پسته فندقی ۳۲-۳۰ برای تحویل آذر ماه ۱۳۹۸ راه‌اندازی می‌شود که اندازه هر قرارداد ۱۰۰ کیلوگرم است. حداکثر حجم هر سفارش نیز تا ۲۵ قرارداد و حد نوسان قیمت روزانه حداکثر مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل در نظر گرفته شده است.وی به نحوه تحویل قرارداد آتی پسته نیز اشاره کرد و خبر داد: مقدار تحویل حداقل برابر با ۵۰۰ کیلوگرم معادل ۵ قرارداد آتی از طریق گواهی سپرده کالایی و پرداخت هزینه انبارداری ۵۰ ریال به ازای هر کیلوگرم در روز است.سلطانی‌نژاد در پایان صحبت‌های خود اعلام کرد: بورس کالا نظرات همه فعالان بازار پسته را می‌شنود و آماده برگزاری نشست‌های تخصصی در این حوزه است.
تجارت خارجی پسته با کمک بورس ۵میلیارد دلاری می‌شود
در ادامه این مراسم علی اکبر مهرفرد، معاون بازرگانی وزیر جهاد کشاورزی گفت: سال گذشته به دلیل موج گرما در کشور صادرات پسته ما به حدود ۵۰ هزار تن رسید. اما ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های پسته در دنیاست و در کنار آن امریکا هم به واسطه رشد تولید خود در دنیا نقش آفرین بوده و کشورهایی همچون ترکیه هم در این حوزه فعال هستند.
علی اکبر مهرفرد افزود: در کشور حدود ۱۳ استان به صورت تجاری پسته تولید می‌کنند و در سایر استان‌ها نیز تولید این محصول به راه افتاده است.
مهرفرد گفت: در صنعت پسته امکان توسعه سطح تولید فراهم است چراکه سالی ۱۴ هزار هکتار ظرفیت جدید ایجاد می‌شود و با ارتقای زیرساخت‌های
نرم‌افزاری و سخت افزاری می‌توان جایگاه ایران در این تجارت را در بازارهای جهانی ارتقا داد. در این شرایط ابزارهای مالی بورس کالا به نوعی کمک‌کننده صادرکننده‌ها، فرآوری‌کننده و تولید‌کننده‌ها خواهد بود که فرهنگ‌سازی در راستای معرفی مزایای ابزارهای مالی در میان فعالان بازار پسته ضرورت دارد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرد: ما در کالاهای اساسی مثل گندم، ذرت و کنجاله سویا به دلیل کمبود آب در کشور نمی‌توانیم چندان در فضای تجاری توسعه داشته باشیم اما در حوزه پسته این ظرفیت به خوبی وجود دارد.
به گفته وی، در حال حاضر تجارت خارجی پسته حدود ۱.۵ میلیارد دلار است که با توجه به فراهم بودن شرایط برای رشد تولید، این رقم طی چند سال آینده می‌تواند به ۴ تا ۵ میلیارد دلار برسد؛ در این شرایط اگر بتوانیم مشکلات بازار را شناسایی کرده و انگیزه‌ها را برای ورود فعالان بازار به بورس افزایش داده و از آنها حمایت کنیم، می‌توانیم تولید پسته را با شیب تند بالا برده و سهم خود در بازارهای جهانی را بالا ببریم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در پایان گفت: بورس کالای ایران می‌تواند با استارتاپ‌ها وارد همکاری شود که این اتفاق در حوزه ارتقای کیفیت محصولات و استانداردسازی اثرگذار خواهد بود.
