ایران و فناوری خودروهای خودران

یک پژوهشگر شبکه‌های ارتباطی درباره فناوری خودروهای خودران اظهار کرد: «توسعه حمل‌ونقل و دگرگونی فناوری خودروها یکی از رویدادهای بزرگ در آینده به شمار می‌رود؛ از جمله این دگرگونی‌ها می‌توان به مسائلی مانند تغییر در ساختار فعلی فروش خودروها، توسعه گسترده خودروهای اشتراکی، تحولات بزرگ‌تر در حوزه فناوری وسائل نقلیه و در کل تغییر سبک زندگی با محوریت حمل‌ونقل اشاره کرد.» معصومه خوشبختیان در یادداشتی منتشرشده در ایرنا نوشت: «با گسترش روزافزون فناوری‌ها ما شاهد افزایش هر چه بیشتر هوشمندی در صنایع مختلف از جمله صنایع خودرویی هستیم. با توجه به وجود صنعت خودروسازی در کشور به جهت حفظ اشتغال در این صنعت و صنایع وابسته و همچنین استفاده از دیگر مزایای حاصل از این تحول دیجیتال، لازم است که همگام با تحولات پیش رو اقدامات اساسی در حوزه پژوهش صورت گیرد. بطور کلی سه روند آینده صنعت خودرو شامل «اتصال‌پذیری»، «خودرانی» و «اشتراک‌گذاری» همراه با توسعه کسب‌وکارهای نوین، با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت خودرو مرتبط است و فناوری اطلاعات و ارتباطات، اساسی‌ترین نقش را در تحولات آینده این صنعت بر عهده خواهد داشت. در این راستا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در پیام اخیر خود با توجه به نیاز کشور، پیشرو بودن وزارت متبوع و نیز فعالیت‌های پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در رصد فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا، داده‌های کلان، 5G و هوش مصنوعی، ورود به عرصه فناوری خودروهای خودران را در جهت بهبود وضعیت حمل و نقل کشور و توسعه کسب‌وکار در این حوزه مورد تاکید قرار داد؛ موضوعی که شاید در نگاه اول غیرممکن به نظر برسد، اما به مدد رشد تصاعدی در عرصه فاوا نه تنها غیرممکن نبوده بلکه می‌توان کاملا امیدوار بود در سال‌های آینده این اتفاق رخ دهد.»

وی در ادامه توضیح داد: «توسعه حمل و نقل و دگرگونی فناوری خودروها یکی از رویدادهای بزرگ در آینده به شمار می‌رود؛ از جمله این دگرگونی‌ها می‌توان به مسائلی مانند تغییر در ساختار فعلی فروش خودروها، توسعه گسترده خودروهای اشتراکی، تحولات بزرگ‌تر در حوزه فناوری وسائل نقلیه و در کل تغییر سبک زندگی با محوریت حمل ونقل اشاره کرد. به عنوان مثال در چشم‌انداز موسسه مکنزی ۲۰۳۰ پیش‌بینی شده که خودروهای هوشمند و بدون راننده، در سطحی وسیع تولید و عرضه شده و در نتیجه سیستم حمل‌ونقل را دگرگون خواهند کرد. همچنین در این چشم‌انداز تاکید شده که در سال‌های بعد از ۲۰۳۰، «خودرو» دیگر به عنوان وسیله‌ای صرفا برای حمل ونقل، به حساب نیامده و مفاهیم دیگری با محوریت زندگی فناورمحور جایگزین خواهند شد. سازندگان خودرو با استفاده از شبکه‌های 5G به عنوان پلتفرم، می‌توانند مدل‌های کسب‌وکار و جریان‌های درآمدی نوینی به وجود آورند. از طرفی، هوشمندسازی صنعت خودرو بر اساس فناوری‌های خودروهای متصل (connected cars) تا خودروهای خودران (Self-driving cars) در آینده، یکی از منابع تولید داده‌های کلان (Big data) بوده و بستر مناسبی جهت ارایه خدمات مبتنی بر محتوا و توسعه اقتصاد دیجیتال خواهد بود. برای نمونه با استفاده از کلان داده‌ها و استخراج اطلاعات مکانی کاربران می‌توان انواع خدمات مکان‌محور مانند تبلیغات، هشدارهای خطر، مسیریابی، زمان رسیدن به مقصد و محل پارکینگ‌های نزدیک را ارایه کرد. امریکا، آلمان و ژاپن از پیشتازان توسعه یک خودروی خودران آماده برای بازار هستند. چین، فرانسه، ایتالیا، سوئد و کره جنوبی نیز به دنبال به کارگیری توانایی خودروسازی خود و برتری نسبی در پژوهش، فناوری یا اندازه بازار برای به دست آوردن نفوذ در این حوزه هستند. انگلستان نیز مزایای رقابتی کافی در بخش‌های کلیدی خودروسازی، فناوری و مالی و صنایع پشتیبان بیمه برای رقابت در این حوزه را دارد.» خوشبختیان با بیان اینکه به دلایل گوناکون در کشور با پدیده نرخ بالای تصادفات خودرویی و تلفات بسیار بالای انسانی و هزینه‌های سنگین مالی ناشی از آن روبرو هستیم، افزود: «طبق آمار پلیس راهور، از سهم عوامل مختلف در بروز تصادفات جادهای (۵۲ درصد برای عامل راننده و ۳۰ درصد برای عامل جاده)، همچنین هزینه سوخت بزرگ‌ترین عنصر هزینه‌ای برای هر شرکت حمل‌ونقل امروزی است، بطوری‌که بخش حمل و نقل بیش از ۲۵ درصد از مصرف سوخت کشور را به خود اختصاص داده که با توجه به مصرف بالای انرژی در ایران نسبت به سایر کشورها، این درصد بالا بسیار معنادار است. با توجه به عوامل فوق و اینکه بخش حمل‌ونقل خودرویی، سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی (GDP) را ارایه می‌کند، با استفاده از حمل‌ونقل بهینه هم از لحاظ روان‌سازی ترافیک و هم از لحاظ محیط زیست برای کشور منفعت اقتصادی قابل توجهی به دست می‌آید و نتایج تجربیات جهانی نیز در طول بیش از یک دهه برای بهبود ایمنی رفت و آمدهای خودرویی، کارشناسان را به این نتیجه رسانده است که استفاده از مزیت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند به بهبود ایمنی حمل‌ونقل منجر شود. از فعالیت‌های انجام‌شده در کشور در زمینه خودروهای متصل و برای خودروهای اورژانس می‌توان به پروژه طراحی و پیاده‌سازی سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی به کارفرمایی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و مجری‌گری جهاد دانشگاهی صنعتی شریف در سال ۱۳۹۰ اشاره کرد. با این حال با وجود اینکه فعالیت‌های گسترده‌ای در کشور چه در بخش خودروسازها، دانشگاه‌ها، اپراتورها در راستای هوشمندسازی در جریان است، مسیر طولانی در راستای دستیابی به آن پیش روست که با برنامه‌ریزی در سطح کلان و سیاست‌گذاری واحد می‌توان هزینه و زمان را کم کرد تا بتوان از فواید بی‌شمار آن بهره‌مند شد. در این راستا مطرح شدن موضوع توسط وزیر ارتباطات به واسطه دامن زدن به مباحث و پررنگ کردن نقش فناوری در حل چالش‌های امروزی ایران، فرصتی است که باید آن را غنیمت شمرد.»