بسیاری از کشورها در حال فاصله گرفتن از دلار هستند

ظریف: تحریم‌ها استفاده از ابزارهای زورمدارانه اقتصادی است

گروه ایران|

با نزدیک شدن به موعد رسمی اعلام‌شده از سوی ایران برای برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات برجامی و در شرایطی که امریکا آخرین تیرهای در ترکش خود را نیز برای فشار اقتصادی به کشورمان استفاده کرده است؛ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان از ضرورت تداوم سیاست تنش‌زدایی سخن می‌گوید و با مخاطب قرار دادن افکار عمومی بر لزوم چندجانبه‌گرایی تاکید می‌کند. ظریف با استفاده از زبان تمثیل و با مورد اشاره قرار دادن روش امریکایی برای مواجهه با واقعیت بیرونی به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از کشورها از جمله هم‌پیمانان امریکا به دنبال فاصله گرفتن از دلار و استفاده از ارزهای جایگزین هستند؛ موضوعی که بر اثر عدم اطمینان به راهبردهای یکجانبه امریکا ایجاد شده و در ادامه نیز دامنه وسیع‌تری از کشورها را در برخواهد گرفت.  وزیر امور خارجه کشورمان خاطرنشان می‌کند: چند جانبه گرایی بیش از هر زمانی دیگر به ضرورت در جامعه بین‌المللی تبدیل شده است. محمدجواد ظریف طی سخنانی در نخستین کنفرانس بین‌المللی یکجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل در دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: امروز دولت‌ها نمی‌توانند یکجانبه برای جهان تصمیم بگیرند چون دولت‌ها انحصار خود را بر تصمیم‌گیری‌های جهانی از دست داده‌اند. ابزار و مراکز قدرت متکثر شده و مرکز قدرت از غرب تغییر کرده است. فردی با یک موبایل کوچک پیام‌هایی را در دنیا مخابره می‌کند که دنیا را حرکت می‌دهد اگر همه دولت‌های دنیا دورهم جمع شوند باز هم بدون حضور سایر ذی‌نفعان نمی‌توانند تصمیم بگیرند.

وی در ادامه به حادثه 11 سپتامبر اشاره کرد و افزود: دولت امریکا بعد از 11 سپتامبر که این دولت را قدر قدرت می‌داند و هزینه‌های نظامی‌اش به تنهایی 10 برابر 10 کشور است یعنی 600 میلیارد دلار و بعد از آن چین، عربستان سعودی و روسیه هر کدام 60 میلیارد به‌طور متوسط هزینه می‌کنند، نتوانست امنیت مردم خود را تامین کند. وی با بیان اینکه بازی با حاصل جمع صفر امروز در دنیا غیرممکن است، اظهار کرد: براساس آن یعنی باید بتوانیم با هزینه دیگران برای خود منفعت خریداری کنیم حتی در صفرترین بازی که جنگ باشد پیروز و شکست خورده نداریم.

   استیفای منافع ملی

وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه فارغ از خوب یا بد بودن به نظر می‌رسد برخی بازیگران قدرتمند در عرصه بین‌المللی لااقل در برخی سطوح حاکمیتی خود یکجانبه‌گرایی را به عنوان رویکردی برای افزایش منافع ملی خود انتخاب کرده‌اند، گفت: در این شرایط واکنش ما به این روند چگونه باید باشد؟ این موج یکجانبه‌گرایی به‌خصوص اگر گذرا نبوده و نیز گسترش یابد، چه بر سر حقوق بین‌المللی که امروز می‌شناسیم خواهد آورد؟ حقوق بین‌الملل نظام خاص و منحصربه فردی است که هدف اولیه و عمده آن تنظیم روابط میان دولت‌ها و تلاش برای قانونمند کردن رفتار دولت‌ها در عرصه بین‌المللی براساس توقعات است. ظریف خاطرنشان کرد: حقوق بین‌الملل مبنای پلیسی ندارد بلکه می‌تواند با تنظیم توقعات بازیگران و کنشگران مختلف رفتار آنها را سازماندهی کند، اما در یکجانبه‌گرایی فرد یا کشوری مبتنی بر قوانین بر موازین تنظیم شده عمل نمی‌کند به قول بولتون که گفته بود حقوق و سازمان‌های بین‌المللی تنها یک ابزار در جعبه ابزار امریکا هستند که هر زمان مفید باشند از آنها استفاده می‌کنند آیا واقعا این‌گونه است؟ آیا امریکا امن‌تر است؟ زندگی بهتری دارد؟ وزیر امور خارجه ادامه داد: امروز یکی از نمونه‌های یکجانبه‌گرایی امریکا خروج از توافقات بین‌المللی و استفاده از ابزارهای قهرآمیز اقتصادی است که اشتباها به آن تحریم می‌گوییم. در واقع تحریم‌ها استفاده از ابزارهای زورمدارانه اقتصادی است. وی یادآور شد: کسانی که به برجام ایراد می‌گرفتند که چرا امریکا از برجام خارج شد الان ببینند که دیگر چیزی نمانده که ترامپ از آن خارج نشده باشد. امریکا از یونسکو، شورای حقوق بشر و... خارج شد. ان‌شاءالله از شورای امنیت هم خارج شود که خیال همه راحت باشد. ظریف ادامه داد: ساده‌لوحانه است که فکر کنیم دولتی که ذاتا تمایل به یکجانبه‌گرایی دارد حقوق بین‌الملل را نادیده می‌گیرد. امریکا بدون توجه به خاصیت حقوق بین‌الملل یکجانبه‌گرایی را در پیش می‌گیرد اما در آینده کسی نمی‌تواند به امضای امریکا اعتماد کند. امریکا از نفتا خارج شد دولت مکزیک توافق جدیدی را به امضا رساند و خیلی از مکزیکی‌ها معتقد هستند که توافق جدید از نفتا بیشتر به نفع مکزیک است نتیجه این شد که نفتای جدید مورد توافق قرار گرفت حتی کانادا هم به آن پیوست و در مقابل ترامپ از سیاست‌های مکزیک در مورد مهاجرت ناراحت شد. مشکل خارج شدن از چارچوب حقوق بین‌الملل، از دست دادن پیش‌بینی‌پذیری رفتار کشورهاست اما عمل‌گرایانه نیست که شما یک توافقی را کنار بگذارید و توافق دیگری را به امضا برسانید در نتیجه کم‌کم دنیا به این نتیجه می‌رسد که با امریکا نمی‌شود توافق کرد. وی ادامه داد: درست است که قدرت و توان مالی امریکا سایر کشورها را تحت تاثیر قرار داده است، اما تعدادی از کشورها یاد گرفته‌اند تا امریکا را از روابط خود حذف کنند گرچه حذف قدرت بزرگ دشوار است و نباید در یک سمینار آکادمیک هم شعار بدهیم اما شاهد هستیم که هند و امارات که از دوستان امریکا هستند از ارزهای ملی استفاده می‌کنند لذا در چنین شرایطی امریکا خود قربانی سیاست‌های خودش می‌شود.

  مقابله با تحریم‌ها

وزیر امور خارجه در ادامه با اشاره به وضعیت اینستکس اروپایی‌ها هم گفت: اینستکس اروپایی‌ها هم ممکن است ارزش چندانی برای ما نداشته باشد اما آنچه مهم است این است که متحدین نزدیک ام ریکا یک سال است با روش‌های کند غیرقابل خودشان سازوکاری را ایجاد می‌کنند که از مهم‌ترین متحد خودشان فرار کنند و این به خاطر این است که دیرتر یا زودتر کنشگران بین‌المللی نمی‌پذیرند که تحت اشراف کشوری باشند که رفتارش مبتنی بر یکجانبه‌گرایی است و این نتیجه‌اش برهم خوردن نظم جهانی است.  ظریف یادآور شد: ممکن است ما در کوتاه‌مدت تحت فشار قرار‌گیریم و حتما مردم ما تحت فشار هستند اما به واقع این اقدام در درازمدت امکان ادامه حیات ندارد. وی با تاکید بر اینکه امریکا معتاد به تحریم است، گفت: در هر دوره‌ای تحریم‌های امریکا علیه کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست از دهه 1990 زمانی نبوده که کمتر از 50 کشور به نوعی تحت تحریم‌های امریکا نباشند. اما چرا می‌گوییم از کلمه تحریم استفاده نکنیم زیرا تحریم ابزاری است که کشوری یا فردی استفاده می‌کند برای اینکه اجرای مقررات را به دیگری تحمیل کند. اقداماتی که امریکا انجام می‌دهد تحریم نیست اقدامات زورمدارانه اقتصادی است که بتواند سیاست‌های خودش را تحمیل کند. عده‌ای معتقدند که تحریم از جنگ بهتر است اما تحریم همان جنگ است اما علیه افراد غیرنظامی و آنها را وادار می‌کند که رفتار دولت‌هایشان را تغییر دهند. به عنوان مثال پمپئو می‌گوید اگر دولت ایران می‌خواهد مردمانش غذا بخورند باید سیاست‌شان را تغییر دهد. بنابراین اقدامات امریکا هدفش جلوگیری از اعمال قانون است. وی خاطرنشان کرد: امریکا به کسانی که می‌خواهند قطعنامه 2231 را اجرا کنند فشار می‌آورد اما باید مراقب باشیم که امریکا دوباره نتواند یکجانبه‌گرایی خودش را پوشش چندجانبه دهد. اشتباهات باعث شده که امریکا بتواند با سیاست یکجانبه خودش شش قطعنامه را پوشش چند جانبه بدهد. ما نباید چشم‌مان به خارج باشد باید بر اقتصاد مقاومتی، خودباوری و داخل کشور متمرکز باشیم، اما نباید مجدد به امریکا اجازه دهیم سیاست یکجانبه   خودش را پوشش چند جانبه بدهد اگر چند جانبه به خود بگیرد اجرایش راحت‌تر می‌شود.