محصولات حلال جایگزین مناسب برای درآمدهای نفتی

گروه بنگاه‌ها|

«تولید محصولات حلال» اکنون به عنوان تجارتی ارزشمند و پرسود در اقتصاد جهانی مطرح است و حجم فزآینده تقاضای آن در سراسر جهان نشان می‌دهد که ایران و کشورهای مسلمان باید نقش فعال‌تری در این زمینه ایفا کنند، چرا که محور اصلی این تجارت پرسود بین‌المللی را «کشورهای اسلامی» تشکیل می‌دهند. سازمان خواربار و کشاورزی جهانی و سازمان بهداشت جهانی؛ نخستین‌بار در سال 1997 در کمیته مشترک FAO/WHO، تعریف رسمی از غذای «حلال» ارایه کرد. در این تعریف نه تنها تولید و فرآوری مشمول قوانین و مقررات برند حلال است بلکه حمل و نقل، ذخیره‌سازی یا هر وسیله و ابزاری که به نوعی در این فرآیند دخیل باشد را شامل می‌شود.

 بر اساس اعلام انجمن جهانی حلال در حال حاضر تجارت محصول حلال در دنیا 2 هزار میلیارد دلار ارزش دارد. ظرفیتی که هر چند شاید در بدو امر به نظر برسد که بخش اعظم آن در اختیار کشورهای مسلمان قرار می‌گیرد؛ اما واقعیت آن است که به دلیل غفلتی که در زمینه سرمایه‌گذاری در این حوزه صورت گرفته؛ بخش اعظم ظرفیت چند هزار میلیارد دلاری این صنعت نه در جیب مسلمانان بلکه به دست کشورهایی می‌رسد که زودتر اقدام به نیازسنجی در این حوزه کرده‌اند . سهم ایران از این تجارت بزرگ و وسیع سالانه کمتر از 1میلیارد دلار است که برای ارتقای آن باید سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در این حوزه انجام شود. اما اهمیت تجارت حلال در شرایط فعلی اقتصاد جهانی چیست؟ واقعیت آن است که هر فعال اقتصادی و هر ساختار تجاری در دنیا به دنبال بازارهای مطلوب‌تری برای فروش محصولات خود است؛ در حال حاضر بیش از 1.8میلیارد نفر مسلمان در سطح دنیا زندگی می‌کنند؛ جمعیتی که اکثریت قریب به اتفاق آنها نیازمند مصرف محصولاتی هستند که با هنجارهای عقیدتی و دینی آنها مطابقت داشته باشد.

همزمان با برنامه‌ریزی‌های اجرایی برای گرامیداشت روز استاندارد معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد، بابیان اینکه نخستین استاندارد حلال در بین کشورهای اسلامی تدوین‌شده است، گفت: ایران پیشنهاد این طرح را داده است.

وحید مرندی مقدم دیروز در نشست شورای استاندارد استان سمنان، ضمن بیان اینکه نخستین استاندارد حلال در بین کشورهای اسلامی از سوی سازمان استاندارد ایران اسلامی پیشنهاد و موردتوافق همه مذاهب اسلامی قرارگرفته است، ابراز کرد: ان‌شاء الله

به زودی شاهد ابلاغ این استاندارد خواهیم بود. وی مفهوم و رکن اصلی استاندارد بین‌المللی اسلامی را ارتقای روند تجارت حلال دانست و ابراز کرد: این نوع استاندارد بین‌المللی به‌مثابه گامی مهم در بسترسازی و افزایش سهم ایران از تجارت حلال در دنیا محسوب می‌شود.

معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد تدوین این استاندارد از سوی کمیته استاندارد موسسه کشورهای اسلامی را یک گام مهم و موثر در عرصه بین‌المللی دانست و ابراز کرد: این کشورها ذیل سازمان کنفرانس اسلامی فعالیت می‌کنند و لذا تدوین طرح استانداردسازی بین‌المللی از سوی ایران اسلامی قطعاً به گسترش مناسبات نیز خواهد انجامید.

معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد درباره اهمیت تدوین استاندارد بین‌المللی حلال توضیح داد: گردش مالی صنعت حلال در دنیا افزون بر دو هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار است لذا اگر ایران اسلامی بتواند فقط و فقط پنج درصد از این بازار را داشته باشد قطعاً شاهد تحولات خوبی در ایران اسلامی خواهیم بود.

مرندی مقدم بابیان اینکه سازمان استاندارد در عرصه بین‌المللی دستاوردهای خوبی داشته که ارتقای رتبه جهانی در زمره این دستاوردهای محسوب می‌شود، تأکید کرد: ایران اسلامی در سال ۲۰۱۹ با یک پله ارتقا به رتبه بیست و یکم دنیا رسیده و این در حالی است که در سال‌های گذشته ما حتی رتبه ۴۲ جهان را نیز تجربه کرده بودیم.

وی درباره ارتقای سازمان استاندارد در سطح کشورهای منطقه و آسیا نیز توضیح داد: در قاره آسیا نیز استاندارد ایران بعد از چین و ژاپن همراه با کره جنوبی به طور مشترک حایز رتبه سوم است.

معاون سازمان استاندارد بابیان اینکه بیش از ۳۳ هزار و ۵۰۰ استاندارد در کشورمان تدوین‌شده است، گفت: تدوین استانداردها پیش‌از این عمدتا در بخش‌های تولید و خدمات بود که خوشبختانه امروز به بخش‌های جدیدی چون نانو نیز ورود کرده‌ایم که نشان از توانمندی‌های متخصصان داخلی دارد.

  تجارتی پرسود با ورود به بازار حلال

از سوی دیگر ژیلا یزدانی مدیرکل استاندارد کردستان نیز با اشاره به اینکه ایران بین سازمان‌های بین‌المللی استاندارد رتبه ۲۲ را دارد، اظهار کرد: در منطقه آسیا بعد از چین و ژاپن کشور ایران رتبه سوم را کسب کرده و همچنین بین کشورهای اسلامی در رتبه اول قرار دارد.

وی افزود: با عضویت ایران در موسسه استاندارد و اندازه‌شناسی کشورهای اسلامی، قدم بزرگی برای تدوین استانداردهای حلال برداشته‌شده است، بازار غذاهای حلال جزو حوزه‌های درآمدزاِ برای کشورهای مختلف است و اگر ایران بتواند پنج درصد از بازار را به خود اختصاص دهد می‌تواند ۲.۵ برابر درآمد نفتی را از حوزه حلال کسب درآمد کند.

مدیرکل استاندارد کردستان بیان کرد: سازمان ملی استاندارد مطابق قانون تقویت و توسعه، تنها مرجعی است که می‌تواند اعطای نشان حلال را در کشور انجام بدهد و در این راستا، استان کردستان تاکنون برای دو کشتارگاه طیور توانسته استاندارد حلال صادر کند.

یزدانی عنوان کرد: در حال حاضر در استان کردستان تعداد ۳۸ آزمایشگاه همکار، دو شرکت بازرسی کالایی استانی، چهار شرکت بازرسی فنی، هفت شرکت آموزشی و یک شرکت تدوین استاندارد فعالیت دارند و تمامی آنها مطابق با ضوابط و الزامات استانداردهای ملی تعیین صلاحیت شده‌اند.

وی افزود: در بخش تولید و خدمات ۳۵۹ واحد تولیدی در استان فعال و تحت پوشش استاندارد قرار دارند که از این تعداد ۷۳۴ فرآورده تولیدشده و در حال حاضر برای ۵۴۴ فرآورده پروانه استاندارد صادرشده و ۱۵۴ فرآورده دیگر نیز در دست بررسی است. یزدانی با اشاره به اینکه تولیدات استان مطابق با قوانین و ضوابط مربوطه مبتنی بر استاندارد حلال است، تصریح کرد: در شش ماه نخست سال جاری ۷۰۱ مورد بازرسی از واحدهای تولیدی صورت گرفته که طی آن پروانه بهره‌برداری ۴۳ واحدتولیدی ابطال و ۲۲ پروانه بهره‌برداری نیز به حالت تعلیق درآمده است.

  مزیت‌های صادراتی تجارت حلال

«رضا بافنده» صاحب نظر صنعت غذای حلال نیز با تشریح مزیت‌های صادراتی این صنعت برای کشور می‌گوید: ظرفیت بسیار قابل توجهی برای حضور موثر در بازار جهانی صنعت غذای حلال وجود دارد اما این امر نیازمند برند‌سازی و بازاریابی است.

وی تنوع بخشی به بسته‌بندی محصولات غذایی را لازمه توسعه بازارهای صادراتی دانست و افزود: نشان حلال یک استاندارد برای مواد غذایی و نشان‌دهنده ‌سلامت، امنیت کالا و خدمات است‎ و ما می‌توانیم صادرکننده بزرگ غذای حلال دنیا باشیم و محصولات غذایی می‌توانند بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی کشور را در اختیار داشته باشند. وی با اشاره به نقش «برند» غذای حلال و نقش اقتصادی برندها در فروش محصولات و ایجاد حس اعتماد و اطمینان در مشتریان گفت: تولیدکنندگان ایرانی باید بیش از پیش به این موضوع توجه کنند و ‌توانایی ‌ایران به عنوان کشوری که تمام محصولات آن حلال است، می‌تواند زمینه مساعدی ‌برای صادرات با اتکا به برند حلال باشد‎.

از این رو به نظر می‌رسد؛ با توجه به اهمیت توسعه استانداردهای حلال جهانی، باید به توضیح و تبیین انگاره‌های حلال در دنیای امروز و آخرین رهاوردهای حلال جهانی در حوزه غذا، دارو، گردشگری، امور مالی و خدمات، امور ورزشی و رسانه‌ای پرداخت.

ایران نیز با وجود تحریم‌های اقتصادی در سال‌های گذشته توانست حدود چهار میلیارد و 200 میلیون دلار صادرات غذایی حلال داشته باشد. ایران به عنوان کشوری که همه تولیدات غذایی آن حلال است، ظرفیت و امکانات خوبی در زمینه تولید و فرآوری غذایی دارد؛ ظرفیت‌هایی که چشم‌انداز حضور ایران در این تجارت پرسود را روشن‌تر از قبل نمایان می‌کند.