آنکارا راهی جز توقف عملیات نظامی نداشت
گروه جهان|
دولت ترکیه اعلام کرده نیازی نیست عملیاتش علیه نیروهای کرد در شمال سوریه از سر گرفته شود، زیرا آنها از مناطق مرزی عقب‌نشینی کرده‌اند. القدسالعربی با اشاره به استقرار نیروهای ارتش سوریه در شهرهایی چون کوبانی و منبج نوشته، به‌دلیل احتمال برخورد نظامی با نیروهای دولتی سوریه، آنکارا راهی جز توقف عملیات نظامی خود نداشته است. چون آخرین چیزی که می‌خواهد تقابل با دمشق یا مسکو است؛ آن هم در شرایطی که تقریبا تمام متحدان این کشور از اروپا و امریکا گرفته و حتی ایران، از اقدام نظامی ترکیه در شمال سوریه انتقاد کرده‌اند.
وزارت دفاع ترکیه با انتشار بیانیه‌ای در مورد ادامه حمله نظامی در شمال سوریه بعد از پایان مهلت آتش‌بس اعلام کرد: «در این وهله نیازی به انجام عملیات جدید نیست.» خبرگزاری فرانسه نوشته، مظلوم عبدی فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، در نامه‌ای خطاب به مایک پنس از عقب‌نشینی کامل این نیروها از منطقه تعیین شده خبر داده است. ناظران اما احتمال بروز درگیری‌های جدید در شمال سوریه را منتفی نمی‌دانند.
ارتش ترکیه نهم اکتبر حمله‌ای را با نام «چشمه صلح» علیه شبه نظامیان کرد در شمال سوریه آغاز کرد. هدف از این عملیات که همزمان به صورت زمینی و هوایی انجام شد عقب راندن نیروهای متحد پ‌ک‌ک که ترکیه آنها را تروریست می‌خواند، از مناطق مرزی اعلام شده بود. ترکیه خواهان ایجاد منطقه امن مرزی تا عمق دستکم ۳۰ کیلومتری در خاک سوریه است.
پس از سفر مایک پنس معاون رییس‌جمهوری امریکا، به آنکارا و در پایان دیدار او با اردوغان، آنکارا پیشنهاد آتش‌بس پنج روزه امریکا را به سختی پذیرفت. این مهلت در ساعت ۷ شب سه‌شنبه به وقت گرینویچ پایان یافت. توافقنامه توقف عملیات ترکیه، حاوی یک بند مبنی بر تشکیل منطقه امن مرزی در عمق ۳۲ کیلومتری خاک سوریه است. در بیانیه وزارت دفاع ترکیه آمده: «در پایان مهلت ۱۲۰ساعته امریکا اعلام کرد که نیروهای کرد از منطقه خارج شده‌اند.»
خبرگزاری فرانسه به نقل از یک منبع دیپلماتیک ترک نوشته، مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا، در مکالمه تلفنی با همتای ترکیه‌ای‌اش، مولود چاوش‌اوغلو خبر عقب‌نشینی کردها را تأیید کرده است. خبرگزاری ترکیه‌ای آناتولی نیز به نقل از بیانیه وزارت دفاع ترکیه نوشته: «آوارگان سوری می‌توانند با اطمینان و بطور داوطلبانه به سوریه بازگردند.» همین خبرگزاری در گزارش جداگانه‌ای به اظهارات دونالد ترامپ در ارتباط با عملیات چشمه صلح اشاره کرده و گفته ترامپ از تحولات اخیر استقبال کرده و آن را خبرهای خوبی خوانده است. اشاره آناتولی به توقف عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه است. روزنامه حریت نیز به نقل از اردوغان نوشته، این کشور پس از پایان مهلت تعیین شده در توافق ترکیه با امریکا نتایج مربوط به عقب‌نشینی کردها را بررسی خواهد کرد و هرگاه عقب‌نشینی کامل صورت نگرفته باشد، عملیات نظامی ترکیه مجددا آغاز خواهد شد.
این خبر در آخرین ساعات سه‌شنبه و پس از آن منتشر شد که روسای‌جمهوری ترکیه و روسیه در سوچی روسیه با یکدیگر دیدار کردند. ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در نشست خبری پس از این دیدار از دستیابی به یک توافق تاریخی در پیوند با حضور نیروهایشان در سوریه خبر دادند. بر اساس این توافق، نظامیان روسیه و سوریه در نوار مرزی شمال، یعنی همان جایی که ارتش ترکیه عملیات خود را انجام داد، به گشت‌زنی خواهند پرداخت. دولت روسیه همچنین به یگان‌های مدافع خلق کرد هشدار داده در صورت نقض توافق اخیر سوچی که خواهان عقب‌نشینی کامل کردها از مرزهای شمال شرقی سوریه است، هدف حمله شدید ترکیه قرار خواهند گرفت. در این بیانیه تاکید شده، عقب‌نشینی کامل یگان‌های مدافع خلق تجلی پیروزی اردوغان و عملیات نظامی چشمه صلح است که از ۹ اکتبر آغاز شده است.
ترکیه راهی جز توقف عملیات ندارد
قدسالعربی درباره توافق اخیر ترکیه و روسیه نوشته: عملیات نظامی ترکیه در اطراف دو شهرک تل‌ابیض و راس‌العین متوقف شد که دلیلش حضور نظامی ارتش سوریه و روس‌ها در منبج، کوبانی، تل‌تمر و جاده میانبر m۴ است. دیگر برای طرف ترکیه‌ای امکان توسعهطلبی به مناطق بیشتر و شهرک‌های محوری جدید فراهم نیست. حتی اگر ترکیه بخواهد دوباره دست به اقدام نظامی بزند اوج پیشروی آن در روستاهای مرزی خواهد بود نه بیشتر.
پس از انتشار مواضعی در مخالفت با عملیات نظامی ترکیه از سوی اروپا، امریکا، تهران و اتحادیه عرب به نظر نمی‌رسد آنکارا راه‌حل‌های زیادی جز هماهنگی با مسکو، آخرین هم‌پیمانش در سوریه، داشته باشد. در این میان، مسکو خواهان بازگشت نظام سوریه به مناطق شمالی است، تهران نیز درخصوص افزایش نفوذ ترکیه در خاک سوریه ابراز بی‌تمایلی کرده است از آن طرف ترکیه هم می‌خواهد از نفوذ کردها در مرزهای جنوبی با سوریه بکاهد زیرا خطر بیدار شدن احساسات قومی در نزد کردهای ترکیه را متصور است. با این اوصاف به نظر نمی‌رسد چارچوبی عملی‌تر در شمال سوریه جز دادن اطمینان‌هایی از جانب روسیه به ترکیه درباره بازگشت نظام سوریه به مناطق تحت کنترل کردها وجود داشته باشد؛ این بهترین راه‌حل برای آنکارا است.
با وجود اینکه موسسات مدنی نیروهای دموکراتیک سوریه و برخی چهره‌های خودمختار کردها همچنان به موجودیت خود ادامه می‌دهند اما آنکارا بهتر از این گزینه، گزینه دیگری ندارد. در سایه مخالفت همه از جمله کشورهای صاحب نفوذ در سوریه مثل تهران و مسکو با ادامه عملیات نظامی‌اش در شمال سوریه از این رو آنکارا به مسیر روسیه کشیده شد که نهایتا به دمشق می‌رسد. در همین راستا، وزارت خارجه روسیه بار دیگر در جریان سفر اردوغان به روسیه بر توافقنامه آدانا که بین ترکیه و سوریه در سال ۱۹۹۸ امضا شد، تاکید کرده و آن را به عنوان بهترین چارچوب برای حل بحران شمال سوریه با برخی اصلاحات در آن، مطرح کرده است. این یعنی احتمال برگزاری دیدارهایی رو در رو بین نظام سوریه و ترکیه به خصوص در پرونده کردها برای اولین‌بار از زمان بحران سوریه وجود دارد و این هرگز غیرمنتظره نخواهد بود زیرا می‌دانیم مسوولان آشکارا گفته‌اند که تماس‌های محرمانه‌ای آنکارا و دمشق برای ممانعت از برخورد نیروهایشان در شمال سوریه وجود دارد.
