ساخت رایانه کوانتومی مبتنی بر فناوری ابررسانا

مجری پروژه «مطالعه ابعاد فنی رایانش کوانتومی و امکان‌سنجی بومی‌سازی آن» از وجود آزمایشگاه‌های مجهز و پتانسیل مناسب برای ساخت رایانه‌های کوانتومی مبتنی بر فناوری ابررسانا خبر داد. به گزارش پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، محمدهادی بکایی با بیان اینکه پروژه «مطالعه ابعاد فنی رایانش کوانتومی و امکان‌سنجی بومی‌سازی آن» یکی از چهار پروژه مربوط به تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی است، اظهار کرد: «اخیرا موضوع فناوری‌های کوانتومی در بسیاری از کشورهای پیشرو مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و در ایران هم نهادهای مختلفی از جمله سازمان انرژی اتمی، دانشگاه عالی دفاع ملی و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به این موضوع ورود کرده‌اند.» وی با بیان اینکه هر مجموعه و نهادی از دیدگاه و ابعاد کاربردی خود، فناوری‌های کوانتومی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌دهد، گفت: پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به اهمیت و نیاز کشور در آینده به این فناوری به عنوان یک فناوری توانمندساز در بسیاری از حوزه‌ها، موضوع مطالعه ابعاد مختلف فناوری کوانتومی و تدوین نقشه راه در این حوزه را در فهرست اولویت‌ها قرار داده است.» بکایی با استناد به یکی از گزارش‌های موسسه هادسون امریکا، رقابت بین ابرقدرت‌ها برای رسیدن به این فناوری را معادل رقابت کشورها در جنگ جهانی دوم برای دستیابی به بمب اتمی دانست، تا جایی که دارنده این فناوری‌ می‌تواند مسلط به کشورها شده و از دیگر کشورها در جهت منافع خود بهره‌‌برداری کند.

مجری پروژه «مطالعه ابعاد فنی رایانش کوانتومی و امکان‌سنجی بومی‌سازی آن» امتیاز بارز کامپیوترهای کوانتومی را نسبت به کامپیوترهای کلاسیک، قدرت بالای پردازش آنها عنوان کرد و گفت: «با توجه به پیشرفت‌های اخیر در حوزه رایانش کوانتومی، رسیدن به زمان برتری کامپیوترهای کوانتومی بسیار نزدیک بوده و کارشناسان آن را کمتر از پنج سال دیگر پیش‌بینی می‌کنند.» به گفته وی، دوره برتری کامپیوترهای کوانتومی زمانی است که این کامپیوترها قادر خواهند بود مسائلی را حل کنند که کامپیوترهای کلاسیک قادر به حل آن‌ها در زمان معقول نیستند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به یکی از حوزه‌هایی اشاره کرد که در آینده بسیار وابسته به فناوری رایانش کوانتومی خواهد بود و گفت: «مدل‌ها و الگوریتم‌‌هایی که در حال حاضر در حوزه یادگیری ماشین استفاده می‌شود، به قدری پیچیده شده‌اند که دیگر نمی‌توان از طریق کامپیوترهای معمولی، آن‌ها را پوشش داد و نتیجه دلخواه را در زمان مناسب به دست آورد.» وی در پاسخ به یکی از سوالات رایج بین عموم مبنی بر اینکه آیا کامپیوتر کلاسیک در داخل کشور ساخته شده که اقدام به برنامه‌‌ریزی برای ساخت کامپیوترهای کوانتومی کرده‌اید؟ گفت: «طراحی، تولید و استفاده از هر تکنولوژی، توجیه و منطق خود را دارد. ما دانش فنی و تئوری ساخت کامپیوتر کلاسیک را داریم اما در حال حاضر توجیه اقتصادی برای انجام این کار وجود ندارد. چرا که تمام قطعات و تجهیزات مرتبط با هزینه‌های معقول قابل خریداری و استفاده است. در عوض ساخت رایانه‌های کوانتومی در جهان در اول راه بوده و با ورود ایران به این حوزه می‌توان انتظار داشت علاوه بر استفاده از این پتانسیل برای حل مسائل داخلی، به بازار مالی این حوزه ورود کرده و از منافع آن در سطح منطقه و حتی جهان استفاده کرد.»

عضو پژوهشکده فناوری اطلاعات گفت: «در حال حاضر در بسیاری از کشورها روی ساخت رایانه‌های کوانتومی مبتنی بر فناوری ابررسانا کار شده و نمونه‌های اولیه و کاربردی آن از مرحله آزمایشگاهی عبور کرده و بسیاری از چالش‌ها و مسائل آن حل شده است. ما هم بنای اولیه خود را برای رسیدن به دانش ساخت رایانه‌های کوانتومی با استفاده از فناوری ابررسانا اختصاص داده‌‌ایم، هر چند باید نیم‌‌نگاهی هم به دیگر روش‌های ساخت داشته باشیم تا در صورت لزوم در آینده بتوان از آنها نیز استفاده کنیم.» به گفته بکایی، آزمایشگاه‌های خوبی از ابررسانه‌ها در کشور داریم که می‌توان از پتانسیل آنها در این راه، نهایت استفاده را کرد.

بکایی از وجود آزمایشگاه‌های مجهز و پتانسیل مناسب برای ساخت رایانه‌های کوانتومی مبتنی بر فناوری ابررسانا خبر داد و گفت: «اولویت اول ما در حوزه رایانش کوانتومی ساخت پردازنده کوانتومی در اشل آزمایشگاهی با استفاده از فناوری ابررسانا است. در حال حاضر نسخه اولیه اقدامات لازم برای دستیابی به دانش فنی رایانش کوانتومی تدوین شده که با نهایی‌‌سازی آن و تامین بودجه لازم در آینده ورود عملیاتی به این حوزه را کلید خواهیم زد.»