سمپاد به نفع مدارس پولی حذف می‌شود؟
حذف تنوع مدارس کشور که چندی پیش از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، گرچه به نظر می‌رسید گره کور فهرست پرتنوع مدارس را باز کرده و در راستای عدالت آموزشی و همچنین اجرای اصل 30 قانون اساسی مبنی بر آموزش و پرورش رایگان برای همه گام بردارد، به محل تعارضات تازه‌ای در این حوزه تبدیل شده، تا جایی که کارشناسان آموزش بر این موضوع تاکید دارند که اجرای این مصوبه به معنای قدرتمند شدن مدارس غیردولتی بوده و گام بزرگ در راستای آموزش و پرورش خصوصی است. این میان اما و اگرها بر سر حذف مدارس سمپاد (سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) هم به دنبال تصویب این مصوبه بالا گرفته است. مدارسی که از زمان حضور محمد بطحایی در مسند وزارت آموزش و پرورش مورد هجمه قرار گرفتند و حالا بودن و نبودنشان با تصویب مصوبه جدید محل سوال است. در حالی که برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر این موضوع تاکید دارند که مدارس سمپاد هم به دنبال اجرای مصوبه حذف تنوع مدارس، از چرخه آموزش خارج می‌شوند اما رییس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) معتقد است این مدارس زیرمجموعه مدرسه‌های دولتی بوده و حذف نمی‌شود. این وضعیت در حالی است که بر اساس گزارش رسمی منتشرشده از سوی مرکز مطالعات استراتژیک ریاست‌جمهوری در سال 1394، مدارس خاص دولتی به ویژه مدارس سمپاد به عنوان بزرگ‌ترین مانع برسر توسعه مدارس غیردولتی و رونق گرفتن خصوصی‌سازی در آموزش و پرورش ایران، مطرح شدند و حالا کارشناسان آموزش و پرورش معتقدند با توجه به نداشتن کارایی و کیفیت مطلوب در مدارس دولتی در صورت حذف مدارس خاص مانند سمپاد، گروه وسیعی از دانش‌آموزان به مدارس غیردولتی سرریز شده و بازار مدارس پولی بیش از پیش گرم می‌شود.
تعارض مصوبه با اسناد بالادستی
به دنبال تصویب مصوبه حذف تنوع مدارس کشور، جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اعلام کرد با مصوبه روز گذشته مجلس تنوع مدارس در کشور کاهش پیدا می‌کند و براین اساس مدارس نمونه دولتی، هیات امنایی و استعدادهای درخشان (سمپاد) منحل شده و دو نوع مدرسه دولتی و غیردولتی خواهیم داشت و فعالیت هر نوع مدرسه جز آن غیرقانونی است اما این اظهارنظر در حالی مطرح شده است که فاطمه مهاجرانی، رییس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان معتقد است مصوبه قانونی حذف تنوع مدارس اسناد بالادستی تعارض دارد و نمی‌توان نهالی چون سمپاد را که بیش از ۵۰ سال ریشه دارد یک‌باره از جا بکنیم. او روز گذشته درباره این موضوع بیان کرد: اگر انرژی که در این دوسال صرف حذف سمپاد شد صرف تقویت مدارس عادی ابتدایی می‌شد شاهد اتفاقات بهتری بودیم. این مصوبه قانونی تعارضاتی با اسناد بالادستی دارد که سند ملی راهبردی نخبگان از این جمله است. اگر بتوانیم روزی به سمت تلفیق کامل حرکت کنیم حتما نباید مدرسه مجزا داشته باشیم و اگر آن روز برسد خرسند خواهیم بود اما سیاست‌گذاری باید متناسب با شرایط روز باشد. او با بیان اینکه دو درصد جامعه مخاطب ما هستند و معتقدم معاونت ابتدایی باید برای ما تعیین کند که چه دانش‌آموزانی می‌توانند وارد مدارس سمپاد شوند، گفت: امسال آزمون ورودی، آزمون هوش بود. روز شنبه دوهفته گذشته اساسنامه سازمان سمپاد ابلاغ شد و روز یک‌شنبه مصوبه مجلس برای حذف تنوع تصویب شد.
مهاجرانی در پاسخ به اینکه اگر این مصوبه در شورای نگهبان تصویب شد چه باید کرد؟ گفت: ما مطیع قانون هستیم و باید آن وقت راهکاری پیدا کنیم که چه طور می‌توان موضوع را مدیریت کرد. وی درباره شهریه مدارس سمپاد گفت: بخشی از مدارس سمپاد در مناطق محروم است و بسیاری از دانش‌آموزان هیچ گونه شهریه‌ای پرداخت نمی‌کنند. امسال در مدرسه شماره یک تیزهوشان در ورودی پایه هفتم ۱۰دانش‌آموز رایگان ثبت نام شدند. شهریه سمپاد یک دوم شهریه مصوب مدرسه غیردولتی است. اظهارات روز گذشته مهاجرانی پیش از این درباره سرنوشت مدارس سمپاد بعد از تصویب مصوبه حذف تنوع مدارس گفته بود: مدارس سمپاد امروز به عنوان یک ضرورت مطرح هستند از طرفی دیگر این مدارس در گروه مدارس دولتی قرار می‌گیرند و از نظر تنوع مدارس طی مصوبه همان دو نوع مدارس دولتی و غیردولتی را داریم.
دلایل مخالفت مرکز پژوهش‌های مجلس
استدلال مهاجرانی درباره قرار گرفتن مدارس سمپاد در زیرمجموعه مدارس دولتی و استناد به این موضوع برای رد حذف این مدارس بعد از اجرای مصوبه حدف تنوع مدارس در حالی است که هفته گذشته، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی که پیرامون این مصوبه منتشر کرد به این موضوع اشاره کرد. در بخشی از این گزارش با عنوان مغایرت با سیاست‌های کلان شورای عالی انقلاب فرهنگی درخصوص حمایت از نخبگان نوشته شده: «طبق ماده 2 اساسنامه سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، هدف از تأسیس سازمان عبارت است از تعیین خط مشی، برنامه‌ریزی، پشتیبانی و نظارت بر شناسایی، هدایت و تربیت استعدادهای برتر کشور در دوره تربیت رسمی و عمومی.افزون بر این، ممانعت شورای عالی انقلاب فرهنگی از اجرای مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش درخصوص حذف مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی نیز دال بر سیاست و رویکرد مثبت این شورا نسبت به مدارس تیزهوشان است.»
همچنین در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس این مصوبه در مغایرت با مطالبات رهبری درخصوص مدارس سمپاد و جریان نخبه پروری عنوان و آمده است: مقام معظم رهبری بارها بر حمایت از -نخبگان تأکید داشته‌اند و تقویت مدارس تیزهوشان را مورد تأکید قرار داده‌اند و از این حیث علاوه بر اینکه مغایر اصل پنجاه وهفتم قانون اساسی است با اولویت‌های قانون‌گذار مقرر در بند 15سیاست‌های نظام قانونگ‌ذاری در تضاد است.»
حذف مدارس سمپاد؛ سرریز دانش‌آموزان به مدارس غیردولتی
مصوبه حذف تنوع مدارس در حالی است که کارشناسان آموزش بر این موضوع تاکید دارند که مشکل آموزش و پرورش ایران تنوع مدارس نیست بلکه در این موضوع است که برای افراد بر اساس نیازهای آموزشی ویژه تدبیر ویژه دیده نشده است و باید طرحی برای ارتقای کیفیت مدارس خاص دولتی داشته باشیم، نه برای مدارس اقلیتی، علی اصغر کاکوجویباری، استاد دانشگاه وکارشناس آموزش درباره حذف مدارس سمپاد به «تعادل» گفت: مدارس شاهد، تیزهوشان، مدارس افاغنه و اتباع، مدارس ماندگار، مدارس عشایری، شبانه روزی و... را مگر می‌شود جمع کرد، آن هم تا شهریور ۹۹؟ معتقدم این مصوبه مبهم است. مدارس سمپاد را نمی‌توان حذف کرد، اما با این شکلی که دارد اداره می‌شود مشکلاتی ایجاد کرده است که راه‌حل آن هم حذف نیست.
وی ادامه داد: این مصوبه باعث سرریزشدن دانش‌آموزان مدارس خاص به سمت مدارس غیردولتی می‌شود. امید است این طرح به علت مشکلات از شورای نگهبان عودت داده شود. پیشنهادم این است که طرح ارتقای مدارس دولتی را تدوین کنند. مدارس دولتی ما کانون ستم اجتماعی هستند. دانش‌آموزان این مدارس احساس تبعیض می‌کنند که در آینده زمینه ساز آسیب اجتماعی می‌شود. اظهارات کاکوجویباری در حالی است که محمدتقی رجبی کارشناس مسائل آموزش هم در تشریح حذف مدارس سمپاد با طرح این سوال که شورای عالی آموزش و پرورش بر چه اساسی ادعا می‌کند که تنوع مدارس دولتی به ضرر آموزش و پرورش است به تعادل گفت: این شورا اساسنامه مدارس استعدادهای درخشان را در سال ۹۶ مصوبه کرد و در این مصوبه مدارس استعدادهای درخشان در مقاطع متوسطه اول و متوسطه دوم را به رسمیت شناخت اما با این وجود این شورا پس از روی کار آمدن آقای بطحایی وزیر وقت آموزش و پرورش و پس از گذشت ۶ ماه مصوبه حذف مدارس استعدادهای درخشان را مصوب کرد.
با این وجود سوال این است که چرا باید پس از ۶ ماه چنین چرخشی داشته باشند. معتقدم عملکرد زیکزاگی شورای عالی آموزش و پرورش باعث می‌شود کسی روی این شورا حساب باز نکند و این شورا اعتبار خود را از دست دهد. او با بیان اینکه طبق مصوبه حذف تنوع مدارس دولتی، دولت موظف است که حداکثر تا سال تحصیلی ۹9 - ۹8 تمامی مدارس را به صورت دولتی و غیردولتی اداره کند که این بخش از مصوبه نکته جدیدی ندارد چرا که نوع سومی از مدارس در کشور نداریم، افزود: طبق این مصوبه غیر از مدارس استثنایی نباید تنوع مدارس در کشور وجود داشته باشد با این وجود سوال این است که آیا مدارس غیر دولتی وابسته به سازمان‌ها مانند مدارس سازمان انرژی اتمی که جزو مدارس غیر دولتی برند محسوب می‌شوند نیز حذف خواهند شد؟
این کارشناس مسائل آموزشی بیان کرد: ۱۴ درصد از رتبه‌های برتر کنکور در مدارس نیمه دولتی و ۷۳ درصد در مدارس استعدادهای درخشان تحصیل کرده‌اند و سهم مدارس دولتی در بین نفرات برتر صفر است و این اصلا موضوع عجیب و غریبی نیست چون باید از ابتدا جداسازی از طریق مدارس استعدادهای درخشان صورت نمی‌گرفت، مدارس غیر دولتی راندمانی بیش از حد موجود ندارند اما تبلیغات عجیب و غریبی دارند که جای سوال است.
وی با اشاره به اینکه در تهران بخش غیردولتی موفق‌تر از مدارس سمپاد و مدارس دولتی بوده که این نیز نگران‌کننده است، افزود: در صورت حذف مدارس نمونه دولتی و سمپاد احتمالا ۴۰ تا ۵۰ درصد دانش‌آموزان به مدارس غیردولتی و مابقی به مدارس دولتی بروند.
