استارت ثبت نام مسکن دولتی از امروز

گروه راه و شهرسازی|

سامانه طرح ملی مسکن در شرایطی از امروز برای ثبت نام متقاضیان 10 استان کشور باز می‌شود که پروژه مسکن مهر پس از گذشت 12 سال، همچنان در پیچ و خم وعده‌های مسوولان وزارت راه و شهرسازی مانده و تکمیل آن به سال 99 موکول شده است. متقاضیان تهرانی مسکن دولتی نیز از هفته آینده می‌توانند در سامانه یادشده ثبت نام کنند.

طرح ملی مسکن با هدف خانه‌دار کردن ۶ دهک نخست درآمدی و ساخت 400 هزار واحد مسکونی در کشور از زمستان سال گذشته مطرح شد و طی یکی، دو ماه اخیر به صورت رسمی وارد فاز اجرایی شده و قرار است تا پایان دولت دوازدهم این واحدهای مسکونی به متقاضیان واگذار شود.

این طرح از همان ابتدا با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد، در این میان اگرچه تعدادی از کارشناسان موافق اجرای طرح ملی مسکن بودند اما در مقابل اغلب فعالان و کارشناسان این حوزه مخالف دخالت دولت در بخش مسکن و اجرای یک طرح ناقص و ناتمام دیگر در این بخش بودند.موافقان، عملیاتی شدن طرح ملی مسکن را کمک به خانه دارشدن 6 دهک ابتدایی کشور می‌دانند ضمن اینکه با ساخت و ساز مسکن، 300 صنعت مرتبط با صنعت ساختمان هم جان تازه‌ای می‌گیرد و می‌تواند به کاهش قیمت مسکن هم کمک کند.

از سوی دیگر، مخالفان طرح ملی مسکن که تمام قد از استدلال‌های خود برای بی‌نتیجه ماندن این طرح حمایت می‌کنند، معتقدند که اجرای طرح ملی مسکن اگرچه به صاحبخانه شدن بخش کوچکی از متقاضیان خرید مسکن کمک می‌کند اما تأمین‌کننده نیاز 4 میلیون خانوار نیست، آنها حضور دولت در طرح‌های مسکن را مساوی با شکست خوردن آن طرح دانسته و پایانی شبیه پروژه مسکن مهر را برای طرح ملی مسکن متصورمی شوند؛ به گفته مخالفان، مسوولان وزارت راه و شهرسازی با وجود اعلام چندین باره جزییات این طرح هنوز پاسخ درستی به منتقدان درباره شیوه‌های تأمین مالی آن نداده‌اند، موضوعی که تکمیل 2 ساله این طرح را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

 شباهت‌ها و تفاوت‌های طرح‌های دولتی

مسکن مهر و طرح ملی مسکن دو طرح با متولی دولتی برای خانه‌دار کردن متقاضیان مسکن هستند که یکی از سوی دولت نهم و دیگری توسط دولت دوازدهم مطرح شدند، این دو طرح با وجود هدف تقریبا مشابه یعنی تأمین مسکن متقاضیان خرید و همچنین برچسب کپی کاری از مسکن مهر به مسکن ملی، تفاوت‌های بسیاری در زمان آغاز طرح، تعداد واحدهای ساخته شده، جانمایی، زمان تحویل، ‌تعداد طبقات ساختمان‌ها و ... دارند.

«مسکن مهر» توسط محمد سعیدی کیا، وزیر مسکن و شهرسازی به عنوان طرح اصلی دولت نهم در تأمین نیاز مسکن مردم عنوان شد و قرار بر این بود که سالانه تعداد یک میلیون و 500 هزار واحد مسکونی یا زمین در سطح کشور واگذار شود؛ اما در طرح «اقدام ملی برای مسکن» علاوه بر تکمیل ۵۰۰ هزار واحد ناتمام مسکن مهر و ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی، 400 هزار واحد شهری (۱۰۰ هزار واحد مسکن در بافت‌های فرسوده شهری، ۲۰۰ هزار واحد در شهرهای جدید و ۱۰۰ هزار واحد نیز در شهرهای کوچک و با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر) ساخته خواهد شد.براساس برنامه دولت نهم، پروژه مسکن مهر باید 5 ساله و در سال 90 تکمیل می‌شد اما پایان طرح ملی مسکن براساس اظهارات وزیرراه و شهرسازی دولت دوازدهم در سال 99 خواهد بود.

تفاوت دیگری که این دو طرح دارند در زمان آغاز عملیاتی شدن آنها است، طرح مسکن مهر در ابتدای دولت نهم شروع شدن اما طرح ملی مسکن در دوسال پایانی دولت دوازدهم کلید خورد.

در پروژه مسکن مهر برای ساخت و ساز از اراضی خارج از شهرها استفاده شد که امکانات و تأسیسات زیرساختی نداشت اما در طرح ملی مسکن ساخت و سازهای شهری در بافت فرسوده، شهرهای جدید و شهرهای کوچک انجام می‌شود.تفاوت دیگری که دو طرح مسکن مهر و طرح ملی مسکن دارند در بلندی ساختمان‌ها است، درحالی که در طرح مسکن مهر شاهد ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه ۱۰ یا ۱۵ طبقه بودیم، تعداد طبقات طرح مسکن ملی در نهایت ۷ طبقه است.

همچنین در طرح مسکن مهر دولت تسهیلات یارانه‌ای را به سازندگان پرداخت می‌کرد که پس از دوران مشارکت به نام متقاضیان (خریداران مسکن مهر) منتقل می‌شد که در حال حاضر بیشترین وام پرداخت‌شده مسکن مهر مربوط به شهر پردیس (50میلیون تومان) است که میزان اقساط آن حدود 450 هزار تومان است، ‌اما در طرح ملی مسکن قرار است 75 تا 100 میلیون تومان وام به متقاضی پرداخت شود که سود این تسهیلات 18 درصد است که متقاضی باید ماهانه در روش ساده و پلکانی به‌ترتیب 1.2 میلیون و 1.7میلیون تومان را طی 12 سال پرداخت کند.

در طرح ملی مسکن متقاضی باید 3 شرط تأهل، عدم استفاده از تسهیلات دولتی حوزه زمین و مسکن از اول انقلاب تاکنون و سابقه 5 سال سکونت را داشته باشد در طرح مسکن مهر تأهل، عدم استفاده از تسهیلات دولتی، سابقه سکونت 5ساله و عدم مالکیت 4 شرط ثبت‌نام متقاضیان دهک‌های پایین جامعه بود که البته بعد از چند سال و به‌دلیل وجود واحدهای فاقد متقاضی شرط تأهل حذف شد.

تفاوت دیگری که طرح ملی مسکن با مسکن مهر دارد در جامعه هدف این دو طرح است درحالی که در مسکن مهر، اقشار کم درآمد جامعه مورد نظر بودند در طرح ملی مسکن 6 دهک نخست درآمدی یعنی هم اقشارکم درآمد و هم قشر متوسط می‌توانند در این طرح مشارکت داشته باشند.

طرح ملی مسکن سه نوع ساخت و ساز دولتی، تعاونی و شخصی پیش روی متقاضی قرار داشت اما براساس اظهارات وزیرراه و شهرسازی، ساخت و ساز در طرح ملی مسکن به انبوه‌سازان و خود متقاضیان واگذار می‌شودو خبری از تعاونی‌ها نیست.

اما شباهتی که دو طرح مسکن مهر و طرح ملی مسکن دارند در نامشخص بودن منابع مالی تأمین‌کننده آنها در ابتدای هر دو طرح است، درطرح مسکن مهر دولت مجبور به استقراض از بانک مرکزی شد اگرچه پس از پرداخت تسهیلات به متقاضیان قرارشد که از بازگشت اقساط وام‌های دریافتی به عنوان منبع درآمدی برای ساخت و ساز استفاده شود اما همچنان ابهاماتی درباره این منبع درآمدی وجود دارد. در طرح ملی مسکن هم اگرچه قرار است 30 درصد از هزینه ساختمان را متقاضی پرداخت کند اما با توجه به بالابودن هزینه ساخت و ساز در کشور، نیاز به یک منبع درآمدی مشخص برای اتمام این پروژه وجود دارد که مسوولان وزارت راه وشهرسازی پاسخی به آن نمی‌دهند البته معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی می‌گوید قرار نیست در این طرح مانند طرح مسکن مهر از منابع بانک مرکزی برداشت شود و بر اساس دستور رییس‌جمهور، قرار است سطح تسهیلات مسکن در کلیه بانک‌ها به استثنای بانک مسکن که به عنوان بانک تخصصی این حوزه فعالیت می‌کند، به ۲۰ درصد کل تسهیلات بانکی ارتقا یابد اما همچنان این موضوع بدون پاسخ باقی مانده که بانک عامل بخش مسکن که اقساط بازگشتی مسکن مهر را به صندوق پس انداز مسکن یکم اختصاص داده، چگونه می‌خواهد منابع مالی برای طرح ملی مسکن را از منابع داخلی خود تأمین کند.

ضمن اینکه با توجه به آمار اعلامی بانک مرکزی، میزان تسهیلات مسکنی که بانک‌ها در ۶ ماهه نخست امسال به بخش مسکن داده‌اند، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۴ درصد کاهش داشته است.

از سوی دیگر کارشناسان بانکی معتقدند بانک‌های تجاری به دلیل بالا بودن تورم، قیمت بالای تمام شده تولید پول و همچنین بالا بودن نرخ سود تسهیلات بین بانکی حاضر به اعطای تسهیلات طولانی مدت برای مسکن نیستند.بنابراین پیش بینی می‌شود که کل بار تامین مالی این طرح بر دوش بانک عامل بخش مسکن قرار داده شود و سایر بانک‌های توسعه‌ای یا تخصصی یا تجاری حاضر به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و منفی شدن بیش از پیش ترازهای تجاری خود نخواهند بود.

 قرارداد با انبوه‌سازان برای اجرای طرح ملی

در شرایطی که اما و اگرهای بسیاری درباره جزییات و روند پیش روی دولت در طرح ملی مسکن وجود دارد اما به نظر می‌رسد، وزارت راه و شهرسازی تلاش دارد که در دوسال باقیمانده از عمر دولت دوازدهم این طرح را به نام خود زده و اجرایی کند برهمین اساس مشوق‌هایی هم در نظرگرفته است که یکی از آنها صدور رایگان پروانه ساخت واحدهای فرسوده برای متقاضیان طرح ملی مسکن است موضوعی که وزیرراه و شهرسازی به آن اشاره می‌کند و می‌افزاید: سامانه این طرح طی روزهای گذشته برای ثبت نام متقاضیان در استان کرمان به صورت آزمایشی آغاز به کار کرد تا هم ضعف‌های سامانه را شناسایی کنیم و هم اینکه مطالبات مردم را دریابیم.

به گزارش مهر، محمد اسلامی درباره ثبت‌نام طرح ملی مسکن می‌گوید: با بررسی‌هایی که انجام شد قرار شد سامانه برای ۱۰ استان از روز شنبه ۱۸ آبان در دسترس مردم قرار گیرد تا شرایط ثبت نام را دریابند و مدارک موردنیاز را اسکن کنند. این سامانه از فردا برای ثبت نام باز خواهد شد.

وزیر راه و شهرسازی ادامه می‌دهد: در یک سال گذشته توانسته‌ایم در بسیاری از استان‌ها زمین‌های مورد نیاز را آماده‌سازی و قراردادها را با انبوه‌سازان منعقد کنیم و کار ما در ادامه این طرح، شناسایی متقاضیان واقعی و روش‌های واگذاری زمین متفاوت است، در برخی شهرها زمین به سازنده برای ساخت و ساز داده می‌شود و در برخی شهرها به مردم زمین داده می‌شود تا خانه‌های خود را بسازند.

اسلامی درباره بافت فرسوده در این طرح می‌گوید: پروانه ساخت در بافت فرسوده رایگان داده می‌شود و تاکنون ۲۰ هزار نفر در بخش دریافت تسهیلات نوسازی بافت فرسوده ثبت نام کرده‌اند و به بانک‌ها معرفی شده‌اند.او درباره هزینه ساخت مسکن در طرح ملی مسکن می‌گوید: در شهرهای کوچک متری 2.5 تا 3.5 میلیون تومان و در کلان‌شهرها بر اساس هزینه تمام شده ساخت‌و ساز این هزینه‌ها دریافت خواهد شد.

رقم دقیق اقساط وام طرح ملی مسکن

 در این طرح قرار است تسهیلات ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی به متقاضیان داده شود که در شهرهای بزرگ و کوچک رقم این تسهیلات متفاوت خواهد بود. رقم اقساط وام ۷۵ میلیون تومانی با سود ۱۸ درصد و بازپرداخت ۱۲ ساله، ماهانه یک میلیون و ۲۷۴ هزار تومان و تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومانی نیز با شرایط مذکور، یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است.همچنین بر اساس آنچه نرم‌افزار محاسبه اقساط بانک عامل بخش مسکن نشان می‌دهد، افرادی که وام ۱۰۰ میلیون تومانی دریافت می‌کنند، در پایان سال دوازدهم با سود ۱۸ درصد، ۲۴۴ میلیون و ۶۷۰ هزار تومان باز پس می‌دهند که به عبارت دیگر، فردی که ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت می‌کند، پس از ۱۲ سال ۱.۵ برابر آن را به عنوان سود به بانک مسکن بازپس خواهد داد.آن دسته از متقاضیانی هم که وام ۷۵ میلیون تومانی با سود ۱۸ درصد برای ثبت نام در این طرح دریافت می‌کنند، در پایان سال دوازدهم ۱۸۳ میلیون تومان به بانک مسکن بازپس خواهند داد که ۱۰۸ میلیون تومان آن، صرفا سود این تسهیلات خواهد بود.