فناوری LTE، تحول بلندمدت در عرصه اینترنت
گروه دانش و فن
سرعت اینترنت همواره یکی از مهم‌ترین پارامترهای انتخاب نوع سرویس توسط کاربران محسوب می‌شود و با توجه به اهمیت ویژگی‌های کیفی خدمات اینترنتی، سرعت را می‌توان یکی از فاکتورهای کیفیت نیز در نظر گرفت. در حال حاضر به نظر می‌رسد سرعت بالا و سهولت استفاده، عدم نیاز به زیرساخت‌های مخابراتی و خط تلفن و در برخی موارد نیز قابلیت جابه‌جایی به شاخص‌های تعیین‌کننده در انتخاب اینترنت تبدیل شده‌اند. روند استفاده از محصولات خدمات اینترنتی از دایال‌آپ آغاز شده و اکنون با جدیدترین فناوری اینترنت یا LTE روبه‌رو شده است، فناوری نسل چهار تحت عنوان Long-Term Evolution که معنای تحول بلندمدت می‌دهد و به گفته پیشگامان، قرار است در طول زمان به نسل پنجم موبایل ختم شود.
برخی از مسوولان حتی تا چند سال پیش معتقد بودند فناوری اطلاعات و اینترنت، جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شود و اینترنت ۱۲۸ کیلوبیتی برای دسترسی مردم کافی است. اما اکنون، کمتر کسی از اهمیت استفاده از اینترنت غافل است و فناوری اطلاعات به پدیده‌ای ضروری در زندگی افراد تبدیل شده. طی سال‌های گذشته، روند استفاده از اینترنت از سرعت‌های کیلوبیتی در اینترنت دایال‌آپ، رفته‌رفته جای خود را به فناوریADSL داد که سرعتی به مراتب بیشتر داشته و سرعت‌هایی تا ۵۲۱ کیلوبیت بر ثانیه و حتی ۱۶ مگابیت را هم پوشش می‌داد و اکنون نوبت به فیبر نوری است که سرعت‌هایی به مراتب بالاتر را برای کاربران به ارمغان آورد. در حال حاضر، انواع سرویس‌های موجود اینترنت در ایران، به‌دلیل داشتن ویژگی‌های متمایز از هم، برای کاربران با شرایط مکانی و موقعیتی متفاوت ارایه می‌شود. سرویس‌های پرسرعت فراهم‌شده از سرویس‌های ثابت تا نقطه به نقطه و درنهایت همراه را شامل می‌شوند که هر سرویس نیز در خود دارای انواع مختلفی سرویس‌های متمایز از هم است که کاربران اینترنتی بسته به شرایط و نیاز خود می‌توانند مناسب‌ترین سرویس را انتخاب کنند. بر اساس آخرین آمار ارایه‌شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، اکنون بیش از ۶۲ میلیون مشترک ایرانی از اینترنت موبایل (پهن‌باند سیار) و بیش از ۹ میلیون مشترک از اینترنت ثابت (پهن‌باند ثابت) استفاده می‌کنند. افزایش تعداد کاربران پرمصرف اینترنت و حرفه‌ای شدن نوع مصرف آنها، نشان‌دهنده اهمیت انتخاب یکی از روش‌های دسترسی به اینترنت است؛ روشی که به‌ویژه باید برای کاربران پرمصرف و حرفه‌ای اینترنت مناسب باشد.
استفاده از اینترنت برای کاربران در ایران با فناوری دایال‌آپ (Dial-up) آغاز شد. اینترنت دایال‌آپ اما در دهه ۸۰ در ایران، بیشترین استفاده را داشت و کاربران با خرید کارت‌های اینترنتی به شبکه جهانی وصل می‌شدند. این نوع از فناوری اگرچه در زمان عرضه، تحولی در دسترسی به اینترنت به‌شمار می‌رفت، اما با مشکلاتی از قبیل گران بودن قیمت کارت اینترنت، محدودیت سرعت بین ۵۶ تا 70 کیلوبیت‌برثانیه و اشغال شدن خط تلفن برای کاربران همراه بود. پس از دایال‌آپ و با پیشرفت تکنولوژی، دسترسی به فناوری ADSL فراهم شد که البته ابتدا برای همه کاربران قابل استفاده نبود اما به تدریج به‌طور کلی جایگزین دایال‌آپ شد. افزایش سرعت تا 128 کیلوبیت‌برثانیه و اشغال نشدن خط تلفن، از جمله مزیت‌های ADSL نسبت به دایال‌آپ بود. از طرفی اگرچه در سال‌های گذشته گذار از ADSL به ADSL2 سرعت اینترنت کاربران را حداکثر تا 16 مگابیت افزایش داد، اما نیاز کاربران به آنلاین بودن لحظه‌ای و قابلیت جابه‌جایی اینترنت، منجر به ظهور وایمکس به عنوان فناوری اینترنت بی‌سیم شد. هرچند با وجود ویژگی‌هایی که اینترنت وایمکس در اختیار کاربران قرار می‌داد اما این فناوری هم در آخر به دلیل برخی مشکلات از جمله مشکلات پوشش و سقف سرعتی، دیگر ارایه نشد چراکه مشکلاتش باعث شد تا استقبال مناسبی از آن وجود نداشته باشد.
مشکل پایداری شبکه دیتای موبایل
پس از انواع فناوری‌های اینترنت ثابت، اپراتورهای موبایل در اختیار کاربران ایرانی قرار گرفتند. اپراتورهای همراه اول و ایرانسل با دریافت پروانه ارایه نسل سوم و چهارم شبکه در سال ۹۳ با اپراتور رایتل همراه شدند و اینترنت تلفن‌همراه را عرضه کردند. ویژگی‌هایی چون سهولت استفاده از اینترنت و همچنین بسته‌های متنوع، منجر به افزایش تعداد کاربران دیتای موبایل در مدت زمانی کوتاه شد؛ در واقع آن دسته از کاربرانی که نیاز به آنلاین بودن لحظه‌ای داشتند، به سراغ این فناوری رفتند. سرعت اینترنت در نسل سوم و چهارم افزایش چشمگیری داشت و کاربران زیادی را نیز به علت پایین بودن نسبی قیمت جذب خود کرد. البته نکته‌ای که در سال‌های اخیر اینترنت ارایه‌شده توسط اپراتورهای تلفن همراه را تحت تاثیر قرار داده، مشکل پایداری شبکه دیتای موبایل به ویژه در کلان‌شهرهاست. پایداری شبکه برای افرادی که آنلاین ویدیو تماشا می‌کنند یا گیمیر هستند، به عنوان کاربر حرفه‌ای اینترنت، مولفه مهمی در نظر گرفته می‌شود که در این نوع اینترنت، به اندازه اینترنت ثابت پایدار نیست. در طرف مقابل اینترنت ADSL نیز PING یا تاخیر زیادی دارد و حداکثر سرعت آن برای افرادی چون گیمرها ایده‌آل محسوب نمی‌شود. پایداری شبکه در دیتای موبایل و کمبودهایی که در اینترنت ADSL دیده می‌شود، نیاز کاربران به اینترنت حرفه‌ای را بیش از پیش نشان داد. با ظهور TD-LTE یا اینترنت ثابت بی‌سیم در ایران، این فناوری جدید توانسته مشکلات دیتای تلفن همراه مثل پایداری پایین شبکه را برطرف کند و همچنین محدودیت سرعت و مشکلات اینچنینی در اینترنت ADSL را نیز برطرف سازد. اینترنت TD-LTE حداکثر سرعت آزمایشگاهی ۱۱۰ مگابیت‌برثانیه را دارد و حداکثر سرعت عملیاتی آن هم ۴۰ مگابیت‌برثانیه برآورد شده است.
البته محدودیت این سرویس قطع سرویس در صورت جابه‌جایی بین آنتن‌ها، کاهش کیفیت سرویس با افزایش فاصله کاربر از آنتن یا وجود اختلال‌های رادیویی، تعرفه بالاتر به دلیل نوع سرویس، هزینه نصب و نگهداری بالا و استفاده اختصاصی از فرکانس رادیویی است. اینترنت تلفن همراه صرفا با رویکرد آنلاین بودن لحظه‌ای کاربران وارد بازار شده است و اپراتورهای تلفن همراه نیز در بسته‌های اینترنتی خود، حجم بسیار بالایی را در اختیار کاربران خود قرار نمی‌دهند. اینترنتADSL نیز با توجه به محدودیت سرعت و اختصاص یافتن به فضای ثابتی که کاربر در آن قرار دارد، کاربران کمتری نسبت به دیتای موبایل دارد. از طرف دیگر اینترنت تلفن همراه با سرعتی بالاتر نسبت به فناوری ADSL، حجم پایین‌تری را برای دانلود و آپلود در اختیار کاربران قرار می‌دهد. از بین ۶۲ میلیون کاربر تلفن همراه، برخی از آنها جزو کاربران حرفه‌ای اینترنت هستند و هزینه‌های بالایی را برای اینترنت پرداخت می‌کنند. از طرف دیگر شماری از کاربران اینترنت ADSL نیز با وجود پایداری بالای شبکه در این فناوری، نیاز به سرعت بسیار بالاتر و تاخیر کمتری در اینترنت مصرفی خود دارند.
فناوری LTE و پاسخ به نیاز کاربر
تمامی نکات ذکر شده حاکی از آن است که کاربران اینترنت در ایران روزبه‌روز در حال پیشرفت هستند و حرکتی به سمت حرفه‌ای شدن دارند. حرفه‌ای شدن کاربران اینترنت نیازمند PING پایین، سرعت اینترنت بسیار بالا و پایداری بالای شبکه است و تمامی این موارد به صورت یک‌جا در هیچ‌کدام از فناوری‌های ADSL و دیتای موبایل یافت نمی‌شود. این در حالی است که به نظر می‌رسد فناوری LTE با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، نیاز کاربران حرفه‌ای اینترنت را به مراتب بهتر پاسخ می‌دهد. فناوری LTE به دو صورت FD-LTE و TD-LTE ارایه می‌شود. کاربران اینترنت تلفن همراه یا همان FD-LTE به علت جابه‌جایی زیاد، اطلاعات کافی از گزارش عملکرد خود را در اختیار اپراتورها قرار نمی‌دهند.
پایین بودن نسبی قیمت اینترنت دیتای موبایل در ایران، موفقیت بیشتری در زمینه جذب کاربران داشته است اما احتمال افزایش قیمت این فناوری در آینده‌ای نه چندان دور، قطعا روی این فرآیند تاثیر خواهد گذاشت. از سوی دیگر TD-LTE، برای کاربری که در محیط ثابت به دنبال اینترنت حرفه‌ای است، انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. همچنین نباید فراموش کرد که انتظار برای خالی شدن پورت مخابراتی دیگر در این نوع مصرف مطرح نیست؛ مشکلی که کاربران در شهرهای پرجمعیت بیشتر با آن روبه‌رو هستند. اینترنت TD-LTE پایداری بسیار بالای شبکه را در اختیار کاربرانی چون گیمرها قرار می‌دهد و مشکل قطعی سرویس را برای آن دسته از کاربرانی که از تماشای آنلاین فیلم و سریال و تماس تصویری استفاده می‌کنند، برطرف می‌کند. از طرفی فناوری TD-LTE توانسته سرعت تا ۴۰مگابیت بر ثانیه را در اختیار کاربران قرار دهد و دیگر مشکل محدودیت سرعت برای کاربران این فناوری مطرح نخواهد بود.
پایداری و در بیشتر مواقع سرعت ارایه‌شده در فناوری TD-LTE بیشتر از FD-LTE است و از سوی دیگر شرکت‌هایی که این فناوری را در ایران ارایه می‌دهند، بسته‌هایی با حجم بسیار بالا برای کاربران در نظر گرفته‌اند. آمار استفاده از انواع اینترنت در خارج از ایران، نشان می‌دهد دید کاربران به اینترنت تلفن‌همراه، اینترنتی برای آنلاین بودن لحظه‌ای است و کاربران خارج از ایران برای دانلودهای حجم بالا، ویدیو استریمینگ و تماس تصویری، از اینترنت TD-LTE استفاده می‌کنند. همچنین هزینه‌های اینترنت تلفن همراه در خارج از ایران به مراتب بالاتر از قیمت‌های داخلی است و کاربران حرفه‌ای اینترنت ترجیح می‌دهند که برای بخش اصلی مصرف خود، از اینترنت TD-LTE استفاده کنند.
