سایه سنگین تغییرات قیمت ارز بر معاملات سهام
گروه بورس |محمد‌امین خدابخش|
صعود پاییزی بازار سهام در که از ابتدای آذر ماه سال جاری آغاز شده است، در جریان معاملات روز دوشنبه نیز تداوم یافت. در این روز رشد 0.97 درصدی شاخص کل بورس تهران سبب شد تا ارزش این بازار از هزار و 225 هزار میلیارد تومان نیز فراتر برود. اگرچه تاثیر روانی مباحثی همچون لایحه بودجه، نقاط مبهم افزایش پایه‌های مالیاتی و بحث مالیات بر عایدی سرمایه از جمله نکاتی بودکه ذهن سهامداران را به خود مشغول کرد و سبب شد تا در نیمه دوم مهر ماه شاهد افزایش عرضه در بازار سهام باشیم اما نباید فراموش کرد که تغییرات نرخ ارز همواره جز مهم‌ترین عوامل مورد توجه فعالان در بازار سهام است.
بازار سرمایه که از ابتدای اسفندماه سال گذشته تا میانه مهرماه سال جاری یک روند صعودی پرقدرت و تقریبا بی‌وفقه را شاهد بود، تقریبا بیشتر رشد خود در این مدت را مدیون افزایش شدید قیمت ارز و تبعات ثانویه آن در بازارهای موازی بوده است. با نگاهی به تاریخچه شاخص کل بورس تهران از سال 72 می‌توان دریافت که موتور محرک بورس تهران در تمامی این سال‌ها تورمی بوده که از بازار ارز به بهای سهام تسری پیدا کرده است. این عامل اگرچه در هر دوره تاثیر متفاوت بر جریان معاملات گذاشته است اما تغییرات آن هیچگاه به نحوی نبوده که در روند بلندمدت بازار کم اهمیت جلوه کند. به موجب وجود چنین فاکتور قدرتمندی بود که در عرض 7 ماه و نیم سال جاری شاخص بورس تهران بیش از 80 درصد رشد را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. بنابراین به نظر می‌آید که حالا نیز با رسیدن بهای دلار به میانه کانال 13 هزار تومان شاهد دور تازه‌ای از رونق به خصوص در گروه‌هایی باشیم که در شرایط تحریمی برای کشور ارزآوری دارند.
رویکرد مثبت سرمایه‌گذاران به تامین مالی در بودجه
با نگاهی به ارزش معاملات می‌توان دریافت که در خلال معاملات 10 روز اخیز ارزش معاملات نزدیک به 3 برابر افزایش داشته است. همین امر گواهی است بر بازگشت جو روانی مثبت به بازار سهام. ذهنیت مثبت شکل گرفته به روند آتی قیمت‌ها تا آنجا افزایش یافته که صبح روز یکشنبه لایحه بودجه سال آتی به صحن علنی مجلس آمد و حتی آن هم نتوانست بر رونق معاملات اثر بگذارد. آنطور که از رفتار معامله‌گران استنباط می‌شود مهم‌ترین دلیل بودجه‌ای رویکرد فعلی به بازار سهام سهم بالای اوراق تامین مالی است که سبب شده تا حدود زیادی خیال سرمایه‌گذاران نسبت به مالیات بر عایدی سرمایه راحت شود. در واقع اگر سایر زوایای بودجه را که هنوز خیلی روشن نشده در نظر نگیریم، تا همین جا هم وزن 80 هزار میلیارد تومانی اوراق تامین مالی به فال نیک گرفته شده است. این عامل هرچه که باشد حداقل از آن حکایت دارد که دولت تا این جای کار درصدد تحمیل هزینه مالیاتی به بخش‌های مولد اقتصاد برای پر کردن شکاف میان منابع و مصارف خود بر نیامده است.
بی‌توجهی به کاهش دلاری قیمت‌ها
در این میان اگرچه ارزش ریالی بازار رکوردی جدید را در جریان معاملات روز گذشته به ثبت رسانده است با این حال باید به خاطر داشت که ارزش دلاری بازار نسبت به روزهای اوج آن در 13 مهرماه همچنان در سطح پایین‌تری قرار دارد. طی روز گذشته در حالی ارزش دلاری بورس تهران با احتساب قیمت 13 هزار و 550 تومانی دلار امریکا در صرافی بانک ملی به 90 میلیارد و 422 میلیون دلار رسید که پیش‌تر در نقطه اوج بورس تهران در مهر ماه سال جاری ارزش دلاری بازار در حدود 107 میلیارد دلار بود.
همین امر حکایت از آن دارد که اگرچه در چهار چوب ریالی اصلاح یک ماه و نیمه بازار سهام از ده درصد فراتر نرفته اما ارزش دلاری بازار اصلاحی به مراتب تندتر و شدیدتر را شاهد بوده است. با این حساب رشد قیمت‌ها تا سطح سابق اگرچه امری قطعی نیست با این حال نباید در محاسبات سهامداران امری دور از واقع تلقی شود.
تمامی عوامل مورد بحث سبب شد تا برای روشن‌تر شدن زوایای رشد اخیر بازار سهام به گفت‌وگو با دو تن از کارشناسان بازار سهام بپردازیم و ضمن بررسی نکات مهم در صعود اخیر بازار سهام نظرات آنها را در مورد مسیر پیش روی بازار سهام جویا شویم.
علی صادقین در خصوص نوسان ارزی اخیر و تاثیر آن بر بازار سهام گفت: به عقیده من مهم‌ترین فاکتور اثرگذار بر صنایع بازار به خصوص صنایع صادرات‌محور بهای فعلی دلار است. آنطور که در روزهای قبل شاهد بودیم قیمت این ارز متاسفانه به کانال 13 هزار تومان بازگشته است. از این رو انتظار می‌رود که در روزهای آتی بازار سعی کند تا خود را با این تغییرات هماهنگ کند.
وی در ادامه گفت: اگرچه افزایش قیمت ارز به نوبه خود امری خوشایند نیست با این حال از آن جهت که احتمال افزایش نرخ دلار در سامانه نیما را بیشتر می‌کند به فاکتوری مهم برای بازار سرمایه بدل شده است. در حال حاضر این خوشبینی وجود دارد که افزایش قیمت دلار در بازار ارز به تغییر نرخ در سامانه دلار منتهی شود.
این کارشناس اقتصادی در خصوص تاثیر رشد احتمالی بهای ارز در سامانه نیما افزود: تغییر نرخ ارز و ماندگاری آن در سطوح فعلی می‌تواند راه را برای صدور مجوزهای افزایش نرخ فراهم کند. از این رو نه تنها رشد قیمت ارز به خوشبینی در معاملات صنایع دلاری منتهی می‌شود بلکه می‌تواند سایر گروه‌ها را نیز که منتظر تغییر نرخ هستند را نیز منتفع کند.
وی تاکید کرد که در شرایط فعلی افزایش میزان معامله‌گران و همچنین حجم معاملات امری طبیعی است و در صورت تثبیت این رویه نیز تداوم روند صعودی ارزش معاملات امری دور از انتظار نخواهد بود. صادقین در ادامه افزایش سرمایه‌های احتمالی شرکت‌ها را نیز مورد توجه قرار داد و گفت: باید توجه داشت که افزایش سرمایه‌هایی گفته می‌شود در شرایط فعلی شرکت در حال پیگیری آن هستند بنابر قانون معاف از مالیات است. از این رو انتظار می‌رود که در ماه‌های آتی توجه حداقل بخشی از سرمایه‌گذاران به اخباری باشد که پیرامون این موضوع به بازار مخابره می‌شود. از این رو می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های آتی بازار سهام همچنان بر مدار رونق حرکت کند.
ارتقاع جایگاه بازار سرمایه در سال 99
وی در ادامه به لایحه بودجه سال جاری اشاره کرد: باید توجه داشت که ادبیات به کار گرفته شده در لایحه بودجه سال بعد، ادبیاتی است که در آن توجه ویژه‌ای به بازار سرمایه شده است. به نظر می‌آید که دولت می‌خواهد برای پیشبرد اهداف مالی خود بازار سرمایه را بیش از پیش مورد توجه قرار دهد. در این رابطه توجه به ارقامی که در لایحه یاد شده برای انتشار اوراق مالی درج شده است حائز اهمیت است.
این کارشناس بازار سرمایه با مورد توجه قرار دادن نقش فعالانه بازار سرمایه به خصوص بازار بدهی در سال آتی گفت: توجه به نکاتی همچون افزایش حجم تامین مالی دولت از بازار سرمایه دلالت بر آن دارد که نقش این بازار در اقتصاد کشور نسبت به سال‌های دچار تغییر جدی و مثبت شده است. اینکه سیاست‌گذار مالی در تصمیمات خود به‌طور غیر مستقیم نقشی مهم را بازار سرمایه در نظر گرفته به خودی خود امر مهمی طلقی می‌شود.
نگاه مثبت دولت به بازار سهام
علی صادقین افزود: آنچه در این لایحه از اهمیت زیادی برخوردار است، عدم تغییر در بهره مالکانه معادن و ثبات نرخ خوراک پتروشیمی است که بدون شک نقشی حمایتی در روند فعالیت صنایع پتروشیمی و فلزی-معدنی ایفا می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که نگاه مثبت بودجه 99 به بازار سرمایه بر روند مثبتی که در روزهای گذشته ایجاد شده نیز اثر داشته است.
در ادامه خاطرنشان کرد که البته لایحه بودجه زوایای مختلف دیگری نیز دارد که باید در ادامه بررسی‌های آن در مجلس مورد توجه قرار گیرد، مضاف بر آنکه بحث واگذاری اموال دولت نیز بحث مهمی است که باید دید تا چه حد خصوصی‌سازی آنها از طریق بسترهای بازار سرمایه دنبال می‌شود.
دیگر کارشناسی که در رابطه با تغییرات اخیر بازار سهام با «تعادل» به گفت‌وگو پرداخت پیمان مولوی بود. وی در خصوص تغییرات اخیر بازار سهام گفت: در بررسی هر بازاری آنچه حائز اهمیت است وضعیت بازارهای موازی است. آنچه در تحلیل وقایع روزهای اخیر بازار سهام حائز اهمیت است تغییرات فعلی بازارهای متقابل مانند طلا، ارز و غیره دلالت بر آن دارد که بازار سهام در حال حاضر دارد خود را با این بازارها تعدیل می‌کند.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران به بازارهای ارز و غیر ورود نکرده‌اند. دلیل این امر پر ریسک بودن این بازارهای برای بسیاری از مردم است. از این رو به نظر می‌آید که بخشی از نقدینگی مرد در شرایط فعلی در حال ورود به بازار سهام هستند.
مولوی در خصوص تاثیر بودجه بر معاملات سهام نیز گفت: بدون شک لایحه بودجه نیز بر روند معاملات تاثیر دارد. البته چون بودجه سال آتی قطعی نشده است نمی‌توان با قطعیت در مورد آن سخن گفت با این حال آنچه مهم است تاثیر برخی از جزییات مانند ماندگاری دلار 4 هزار و 200 تومانی روی صنایع مرتبط خواهد بود.
