پرده دراماتیک از نمایش دیپلماتیک
حسن شکوهی‌نسب|ایرنا|
ادبیات خصمانه و توهین‌آمیز بین رهبران امریکا و کره‌شمالی که با سه دیدار نمادین جای خود را به تظاهر برای تنش‌زدایی داده‌بود اینک در حال بازتکرار است؛ وضعیتی که از بُن‌بست در مذاکرات واشنگتن و پیونگ‌یانگ حکایت دارد. رفتار خصمانه اخیر «دونالد ترامپ» و «کیم جونگ اون» رهبران امریکا و کره‌شمالی، جهان را به یاد ماه‌های نخست ورود ترامپ به کاخ سفید انداخته است؛ گویی سران دو کشور ناامید از دستیابی به هدف و توافق بزرگ به همان خانه اول در بازی برگشته‌اند. جنگ لفظی و جدال کلامی ترامپ و کیم در روزهای اخیر به صدر اخبار و توجه رسانه‌های جهان تبدیل شده است. چند روز پیش رییس‌جمهوری امریکا در نشست سالانه «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) در لندن رهبر کره‌شمالی را «مرد موشکی» نامید و تهدید کرد که «امریکا حق استفاده از نیروی نظامی برای متقاعد کردن پیونگ یانگ به دست کشیدن از زرادخانه هسته ای‌اش را برای خود محفوظ می‌دارد.» سخنان ترامپ و «مرد موشکی» خطاب کردن کیم، شباهت زیادی به ادبیات و مشاجرات لفظی سال ۲۰۱۷ رییس‌جمهوری امریکا داشت. او آن زمان نیز رهبر کره‌شمالی را «مرد موشکی کوچک» و «دیوانه» خطاب می‌کرد. جای تعجب نیست که همانند آن سال‌ها، شاهد اقدام متقابل و کاربرد ادبیاتی مشابه از سوی رهبر کره‌شمالی باشیم. بنابراین، کیم تلاش کرد همزمان به «تهدید» و «تحقیر» ترامپ واکنش نشان دهد. وی که پیشتر ترامپ را «پیرمرد عقل باخته» خطاب می‌کرد، این‌بار رییس‌جمهوری امریکا را «یاوه گو و خرفت» توصیف کرد که «میزان خرفتی و کودنی» او باعث‌شده که به دنبال منازعه و تنش باشد.
حال این پرسش به ذهن می‌رسد چه موضوعی باعث شده که آن دو پس از سه دیدار و بیان جملاتی از سوی ترامپ مبنی بر اینکه «عاشق روحیات کیم شده است»، اینک در برابر دوربین‌ها حاضر شده و با سخیف‌ترین واژگان بر یکدیگر بتازند؟
هر چند دلایل گوناگونی را برای منازعه کنونی می‌توان برشمرد اما مهم‌ترین آن به آزمایشات موشکی کره شمالی در سایت «سوهه» برمی‌گردد؛ آزمایشی که هر چند برخی رسانه‌ها پیشتر از آن پرده برداشته‌بودند ولی روز یکشنبه ۱۷ آذرماه کره‌شمالی با اعلام این خبر و «بسیار مهم» خواندن آزمایش به آن رسمیت بخشید. همچنین، خبرگزاری دولتی کره شمالی نیز این آزمایش جدید در سایت پرتاب ماهواره سوهه را موفقیت‌آمیز ارزیابی کرد. گفته می‌شود که در فاصله زمانی بین ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ از سایت سوهه برای پرتاب موشک‌های دوربرد ماهواره‌بر استفاده می‌شد و اینک برخی ادعا می‌کنند که کره‌شمالی از آن به نحو دیگری بهره می‌برد. یک روز قبل از اینکه رسانه رسمی کره‌شمالی از انجام این آزمایش خبر دهد، شبکه خبری «سی‌ان‌ان» از آن پرده برداشت و این طور ادعا کرد «بنا بر تصاویر ماهواره‌ای که به دست این شبکه رسیده، به نظر می‌رسد پیونگ‌یانگ در حال از سرگیری آزمایش موتور موشک در این سایت پرتاب ماهواره است.» به باور ناظران یکی از مهم‌ترین دلایل چنین اقدامی از سوی کره‌شمالی، فرسایشی‌شدن گفت‌وگوها و ناامیدی از دستیابی به امتیاز در مذاکرات با ترامپی است که بیش از هر موضوعی، ثبت رخدادهای تاریخی و موفق جلوه کردن در مقابل لنزهای دوربین‌ها اهمیت دارد. آزمایشات موشکی کره شمالی پاسخی به ناکامی مذاکرات نمایشی و شوهای تبلیغاتی بوده است. همان‌طور که پیشتر اشاره شد، از میانه سال ۲۰۱۸ تا به امروز رهبران امریکا و کره‌شمالی سه بار با یکدیگر ملاقات کرده‌اند. آنها دو دیدار در سنگاپور و «هانوی» پایتخت ویتنام داشته‌اند که برآیند آن از نگاه پیونگ‌یانگ «برگه‌ای خالی» است. سخنگوی کره‌شمالی چندی پیش هشدار داد که در صورت عدم عقب‌نشینی ترامپ از سیاست فشار بر پیونگ‌یانگ مبنی بر کنار گذاشتن یکجانبه سلاح اتمی، توافق با واشنگتن را که چند برگه خالی است پاره خواهد کرد. اختلاف بر سر سرعت و نحوه لغو تحریم‌ها از یک‌سو و نحوه برچیدن برنامه هسته‌ای کره‌شمالی از سوی‌دیگر از جمله مسائل لاینحل به شمار می‌روند.
سومین دیدار کیم و ترامپ نیز به تیرماه امسال برمی‌گردد که برای نخستین‌بار یک رییس‌جمهور امریکا قدم به خاک کره‌شمالی گذاشت. این دیدار نمادین در منطقه غیرنظامی دو کره انجام گرفت و ترامپ با عبور از خط مرزی کره جنوبی به کره شمالی، نام خود را در تاریخ ثبت کرد؛ دیداری که به رغم تاریخی‌بودن و هیاهوی رسانه‌ای بی‌نتیجه و بدون دستاورد ماند. مقامات پیونگ‌یانگ که پیش تر با تخریب برخی سایت‌های خود تلاش کردند گامی عملی و رو به جلو برای حل وفصل اختلافات با امریکا بردارند، اینک مایوس شده‌اند. آزمایش موشک‌های کوتاه‌برد که تهدیدی برای امریکا نباشد، اینک جای خود را به آزمایشات حساس با موشک‌هایی با برد بلند داده است. ناظران بر این باورند که تقریبا تمامی موشک‌های آزمایش‌شده امسال از سوی کره‌شمالی از نوع کوتاه‌برد بوده‌اند.از نگاه دولتمردان کره‌شمالی تنها آزمایشات هسته‌ای و موشک‌هایی با برد بلند و بالستیک می‌تواند پاسخی به تحریم‌های امریکا باشد که در طول این مدت و چندین دیدار نمایشی، کوچک‌ترین روند کاهشی به خود نگرفته و همچنان تحریم‌ها به عنوان اهرم‌های فشار بر پیونگ‌یانگ به قوت خود باقی‌اند. در مجموع، مذاکرات نافرجام و ناامیدی کره‌شمالی از لغو تحریم‌ها، کیم را در تقابل با امریکا مصمم‌تر کرده است. ضمن اینکه جدال لفظی و بازگشت به خانه نخست بازی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا به ضرر ترامپ و تیم وی تمام خواهد شد چرا که او درصدد بهره‌گیری از توافق با کره‌شمالی به عنوان یک برگ برنده در جریان رقابت‌های انتخاباتی پیش رو است.
