فرصت سوخت شده صادرات گاز
جهانبخش امینی کارشناس انرژی و نماینده سابق مجلس
چند سال قبل موضوع صادرات گاز ایران در قالب طرح‌های مختلف مطرح بود که متاسفانه در آن سال‌ها به دلایل مختلف اهتمام کافی برای پیشبرد این طرح‌ها صورت نگرفت. از جمله مهم‌ترین این طرح‌ها خط لوله صلح برای انتقال گاز ایران به پاکستان و هندوستان بود؛ پروژه‌ای بزرگ که در صورت اجرا علاوه بر منابع مالی گسترده می‌توانست از بعد سیاسی نیز برای ایران بسیار حائز اهمیت باشد. متاسفانه در زمانی که این طرح مطرح بود کوتاهی‌هایی صورت گرفت که موجب خسران شد. در صورتی که ما موفق به راه‌اندازی و اجرای خط لوله صلح شده بودیم امروز حتی امکان عبور این خط لوله از هندوستان نیز برای ما فراهم بود و این خود یک تضمین امنیتی برای ما به همراه داشت. در آن زمان باید به سرعت در زمینه تامین اعتبار احداث خط لوله تصمیم‌گیری مناسبی برمبنای منافع ملی صورت می‌گرفت. البته در آن خصوص فشارهای خارجی هم بی‌تاثیر نبود؛ در واقع از یک‌سو از برخی کشورهای خارجی در این زمینه تحت فشار بودیم و از سوی دیگر برخی مانع‌تراشی‌ها در داخل وجود داشت که بر پیشبرد این طرح تاثیرگذار بود.
از سوی دیگر بحث صادرات گاز به اروپا نیز در سال‌های گذشته مطرح بود؛ استراتژی‌ای که امروز روسیه بازیگر اصلی آن است.
در صورتی که ما در زمان مناسب و با سرعت برای صادرات گاز به اروپا و آسیای میانه برنامه‌ریزی کرده بودیم، امروز می‌توانستیم در جریان مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک از آن به عنوان یک اهرم اثرگذار استفاده کنیم. در واقع اگر تامین گاز بخشی از اروپا را بر عهده داشتیم، با تهدید به قطع گاز امکان کاهش فشارهای سیاسی را داشتیم. امروز ما نه سهمی در صادرات گاز به اروپا داریم و نه سهمی از بازار بزرگ گازی پاکستان و هندوستان. باید بپذیریم که ما در جریان معادلات گازی بین‌المللی عقب ماندیم و کشورهای دیگری از جمله روسیه جایگزین ما در این بازار بزرگ و پرسود شدند.
این فرصتی بود که ما نتوانستیم در زمان مناسب از آن بهره ببریم و امروز هم این فرصت برای ما تقریبا از دست رفته و با وضعیت فعلی امکان بازگشت به این بازارها بسیار سخت خواهد بود. براین اساس شاید در شرایط فعلی بهترین راهکار برای ما تمرکز بر محصولات گازی است. در واقع باتوجه به شرایط کنونی و وضع تحریم‌ها ما راهکارهای متعدد و گسترده‌ای برای جایگزینی نداریم؛ در این میان صادرات ال‌پی‌جی می‌تواند یکی از راهکارهای جایگزین فعلی برای ما باشد که البته در این خصوص اقداماتی نیز در حال انجام است. با این حال باید به فکر راهکارهای بیشتری و گسترده‌تری در این زمینه بود.
