یکی باید تصمیم بگیرد

فراز جبلی|

مشاور سردبیر|

کمتر کسی این تصور را داشت که رشته FATF تا به این اندازه به کلافی پیچیده بدل شود. دولت می‌داند که در صورت عدم تصویب دستورالعمل گروه اقدام ویژه مالی به زودی شاهد پایان فرصت دیگری هستیم و این‌بار تمدید حضور ایران در فهرست خاکستری FATF رخ نخواهد داد. در صورت قرار گرفتن در لیست سیاه FATF دیگر نمی‌توان انتظار حل مشکلات را داشت و تمامی کشورها مجبور هستند بر اساس قوانین مبارزه با پول شویی با ایران برخورد کنند. مخالفان تصویب FATF استدلال می‌کنند که در صورت قرار گرفتن کشور در فهرست سیاه اتفاق چندانی رخ نمی‌دهد چرا که هم‌اکنون نیز به دلیل تحریم روابط بانکی و مالی با کشورهای دیگر قطع است. در مقابل موافقان تصویب FATF معتقد هستند که همین روابط محدود با کشورهایی همچون ترکیه و چین نیز در صورت عدم تصویب دستورالعمل نمی‌تواند ادامه داشته باشد و راه روابط با خارج کاملا قطع خواهد شد. در حقیقت دولت FATF را شرط لازمی برای ادامه مسیرهای دور زدن تحریم می‌داند اما مخالفان چنین دیدگاهی ندارند.

جدا از مجادلات سیاسی و نوع نگاه موافقان و مخالفان دولت که عملا بحث FATF را از یک مساله اقتصادی به مساله‌ای سیاسی بدل کرده است باید پذیرفت که پذیرش یا عدم پذیرش این لایحه نقش مهمی در ادامه فعالیت‌های اقتصادی کشور دارد. مشکل اساسی این است که هیچ کس تمایلی ندارد مسوولیت پذیرش یا رد دستورالعمل FATF را بپذیرد. اگر پذیرش FATF فواید چندانی برای کشور ندارد اما رد آن ضررهایی دارد اما هنوز مشخص نیست این زیان بیشتر است یا اتفاقاتی که در صورت پذیرش FATF برای کشور رخ می‌دهد.

در چنین شرایطی یک نهاد باید در این خصوص تصمیم نهایی را بگیرد. پس از کش و قوس‌ها در درون مجلس و شورای نگهبان، اکنون توپ در زمین مجمع تشخیص مصلحت نظام است. مجمع می‌تواند این نقش را بپذیرد و تصمیم نهایی را اخذ کند. مشکل در اینجا است که عدم تصمیم‌گیری در این موارد خود یک تصمیم است. در حالی که کمتر از یک ماه به مهلت قانونی باقی مانده است هنوز خبری از تصمیم مجمع تشخیص مصلحت نیست.  شاید اگر زودتر کشور به تصمیمی واحد درباره پیوستن یا نپیوستن به FATF می‌رسید امروز فرصت این وجود داشت که بر سر پیوستن ایران مذاکره کرد اما متأسفانه این فرصت نیز از دست رفته است. در حقیقت ما مجبور به قبول لایحه‌ای هستیم که سودی برای کشور ندارد و صرفا از ترس زیان به سراغ آن آمده‌ایم.  از زاویه‌ای دیگر هم ایران بالاخره مجبور است به FATF بپیوندد؛ حتی اگر امریکا با ایران به توافق برسند و قرار باشد تحریم‌ها برداشته شود به دلیل همین قوانین مقابله با پولشویی امکان تجارت وجود ندارد. این مساله در دوره برجام هم مشاهده شد و بانک‌های ایرانی علی‌رغم امضای برجام امکان کار کردن با ایران را نداشتند. به همین دلیل بر اساس پیش بینی از زمان ادامه تحریم هم می‌توان درباره سرنوشت پیوستن به FATF تصمیم گرفت. اگر واقعا نگاه بر این است که در آینده‌ای نه چندان دور مرزهای مالی کشورها روی ایران گشوده می‌شود و تحریم‌ها برداشته می‌شود نباید راه‌های ارتباطی را نابود کرد.