افت وخیز نفتی در آستانه سال 2020

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی برآوردها از وضعیت نفت و قیمت آن در بازارهای جهانی طی سال‌ آینده پرداخته است. این گزارش که با استناد به گزارش‌های بین‌المللی از جمله اطلاعات آژانس بین‌المللی انرژی به دست آمده، به تاثیر توافق اوپک بر میزان عرضه و تقاضای جهانی نفت اشاره دارد.

طبق اطلاعات آژانس بین‌المللی انرژی، میزان تقاضای جهانی نفت در سومین فصل سال جاری با افزایش 1.1 میلیون بشکه در روز نسبت به میزان تقاضا در فصل دوم، دو برابر شد. میزان رشد تقاضا در فصل دوم 435 هزار بشکه در روز بوده است. میزان تقاضای نفت چین در فصل سوم سال 640 هزار بشکه در روز افزایش یافته که انتظار می‌رود در فصل چهارم، میزان افزایش تقاضا در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیشتر از میزان پیش‌بینی شده باشد. براساس پیش‌بینی‌ها، میزان رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2019 و 2020 به ترتیب 1 و 1.2 میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده است. عرضه جهانی نفت در ماه اکتبر با بازگشت عرضه نفت عربستان به شرایط عادی و افزایش تولید نفت نروژ، کانادا و امریکا، 1.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافت. همزمان با توافق اوپک و اوپک پلاس و کاهش عرضه 2.5 میلیون بشکه در روز نفت این سازمان در سال 2018، میزان عرضه جهانی نفت به 101 میلیون بشکه در روز رسید که 1.8 میلیون بشکه در روز نسبت به سال گذشته آن کاهش داشته است. آن‌طور که آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده، تقاضا برای نفت اوپک در سال 2020 حدود 28.9 میلیون بشکه در روز خواهد بود که یک میلیون بشکه در روز کمتر از میزان تولید کنونی است. براساس این گزارش، کندی فعالیت‌های پالایشی در نخستین فصل سال 2019 باعث کاهش 300 هزار بشکه‌ای در روز در عرضه سالانه نفت خام شد. به‌طوری‌که کل تقاضای جهانی نفت در سال جاری، به نظر برای نخستین‌بار از سال 2009، کاهش محسوسی یافت. این میزان کاهش مختصر 90 هزار بشکه در روز اعلام شده است. البته در پایان فصل چهارم و ابتدای سال 2020 این کاهش تقاضا جبران خواهد شد.

مرکز پژوهش‌های مجلس با استناد به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی عنوان می‌کند که پس از آغاز کاهش تولید نفت اعضای اوپک و متحدانش از پایان سال 2016 تاکنون، عربستان به‌طور میانگین تولید نفت خود را 10 برابر بیشتر از روسیه کاهش داده است. براساس داده‌های این گزارش، سهم عربستان از سود مالی اضافی ناشی از این کاهش تولید، تنها سه چهارم سود روسیه بوده است. براین اساس درآمد ناخالص روسیه از نفت در سال 2019 میلادی به‌طور میانگین 670 میلیون دلار در روز بوده است. این رقم 180 میلیون دلار در روز بیش از درآمدهای این کشور در سه ماهه چهارم سال 2016 بوده است.

این در حالی است که عربستان در سال 2019 میلادی به‌طور میانگین 630 میلیون دلار در روز از نفت درآمد داشته که تنها 125 میلیون دلار بیش از درآمدهای آن در سه ماهه چهارم سال 2016 بوده است. با این حال بانک جهانی نیز پیش‌بینی‌هایی از تغییرات قیمت جهانی نفت در سال‌های آینده بر وضعیت بودجه عربستان ارایه داده است؛ گزارش‌هایی که از افزایش کسری بودجه این کشور از این محل حکایت دارد. براین اساس پیش‌بینی شده که عربستان در سال 2023 با افزایش کسری بودجه تا حدود 40 درصد روبرو شود.پیش از این آژانس بین‌المللی انرژی برآوردهایی از افزایش سهم تولیدکنندگان نفتی غیراوپکی در سال 2020 نیز ارایه داده بود که برمبنای آن رشد تولید شیل امریکا تا 900 هزار بشکه در روز پیش‌بینی شده بود. برمبنای این امر نفت شیل امریکا در سال آینده میلادی هم سردمدار رشد تولید نفت در بین تولید‌کنندگان غیر اوپک خواهد بود و به سادگی افزایش تقاضای پیش بینی شده را پوشش خواهد داد.

  قیمت صعودی نفت در 2020

اما در همین خصوص، برآوردهای مختلفی از قیمت نفت در سال آینده میلادی نیز ارایه می‌شود. بخشی از این برآوردها حاکی از رشد احتمالی قیمت نفت باتوجه به رویکرد کشورهای اوپک در سال آینده دارد. آنطور که بانک سرمایه‌گذاری جی‌پی مورگان از دورنمای بازار در 2020 ارایه داده، گفته می‌شود که قیمت نفت در سال آینده میلادی می‌تواند تا 64.5 دلار در هر بشکه افزایش یابد و پیش‌بینی کرد که قیمت نفت در سه ماهه نخست سال 2020 افزایش بیشتری یافته و از مرز 67 دلار هم عبور کند. در این گزارش آمده است؛ با توجه به کاهش بیشتر تولید از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش و دورنمای افزایش رشد اقتصاد جهان، قیمت نفت احتمالاً افزایش خواهد یافت. سایر شرکت‌های بزرگ مثل گلدمن ساچز و یوبی‌اس هم قیمت نفت را در 2020، بین 60 تا 65 دلار پیش‌بینی کرده‌اند.