دوگانگی بازار در مواجهه با تغییرات بیرونی

گروه بورس |محمد امین خدابخش|

روز گذشته دادوستدهای نخستین هفته از دی ماه 98 با ثبت عملکرد مثبت در شاخص‌های بورس و فرابورس به اتمام رسید. طی این هفته خوش‌بینی سرمایه‌گذاران فعال در بازار سرمایه موجب شد تا شاهد رشد حداکثری قیمت در بسیاری از نمادهای مورد معامله مخصوصا در گروه‌های کوچک باشیم.  اگر بخواهیم نگاهی کلی به رشد قیمت در معاملات یک ماه اخیر بیندازیم بدون شک مهم‌ترین دلیل صعود بازار سهام و تداوم روند افزایشی که از ابتدای سال آغاز شده است، تغییر رویکرد سرمایه‌گذاران نسبت به شرایط نیمه نخست پاییز است. درحالی که در مدت زمان یاد شده تمامی فعالان بازار تقریبا در لزوم پایبندی به صفوف فروش متفق القول بودند، حالا اطمینان بازار نسبت به بودجه سال آتی سبب شده تا سرمایه‌گذاران با امینت خاطر کافی وارد صف‌های خرید شوند. همین امر باعث شد تا در خلال معاملات هفته جاری شاهد نوسان 13 هزار واحدی شاخص کل بورس تهران باشیم. در هفته‌ای که گذشت، بازار سهام پس از گذشت 9 ماه به بازده 100 درصدی رسید و ارزش دلاری آن از 105 میلیارد دلار فراتر رفت.

     تداوم دوگانگی در دیدگاه سرمایه‌گذاران

همان‌طور که در گزارش‌های پیشین اشاره شد، این روزها بازار سرمایه عموما کشاکش معاملاتی از دو جنس متفاوت است. در حالی که بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل حجم اندک معاملات مورد نیاز و حرکت تند و تیز قیمت وارد نمادهای کم حجم بازار می‌شوند تا از این شرایط برای کسب سود بیشتری استفاده کنند، برخی دیگر از فعالان بازار که دید عمیق‌تری نسبت به ماهیت شرکت‌ها اقدام به خرید و فروش می‌کنند در نمادهای سنگین وزن بازار حضور دارند. این نمادها کمتر مورد توجه جریان‌های سفته‌بازی قرار می‌گیرند، به همین دلیل سهامداری یا خرید و فروش با دید میان مدت در آنها به مراتب کم‌ریسک‌تر است. از این رو یک دست نبودن نوع نگاه سرمایه‌گذاران موجب شده تا در یک ماه و نیم گذشته با بازاری مواجه باشیم که یک بخش آن به‌شدت حبابی و بخش دیگر آن منطقی و عقلایی است.

     یک هفته با دو رویداد

 از توصیف شرایط کلی بازار که بگذریم، بازار سرمایه طی یک هفته اخیر شاهد دو اتفاق مهم بود. در میانه هفته جاری بازگشت حسن روحانی از توکیو خوشبینی به گشایش در سیاست خارجی را در میان فعالان بازار تقویت کرد. همین امر سبب شد تا در میانه معاملات روز دوشنبه شاهد افت چهار هزار واحدی شاخص کل باشیم. این امر از آنجا سرچشمه می‌گیرد که کاهش احتمالی ریسک‌های سیاسی به تضعیف چشم‌انداز تورمی منجر خواهد شد. اتفاق مهم دیگر که تاثیر روانی قابل توجهی بر سرمایه‌گذاران گذاشت، ورود شاخص کل به کانال 360 هزار واحدی بود که بر خوشبینی‌ها به تداوم رشد بازار افزود. اما دوگانگی دیدگاه‌ها سبب شد تا در پایان معاملات روز چهارشنبه شاخص کل پس از مدت‌ها صعود، افتی هزار و 170 واحدی را به ثبت رساند و در سطح 361 هزار و 88 واحد به انتظار تداوم معاملات در روز شنبه نشست. از آنجا که به گفته بسیاری تحلیلگران افت یاد شده در مقابل صعود روزهای گذشته بسیار کم مقدار بوده است، بازگشت نماگر اصلی بازار تا سطح 360 هزار واحدی نیز می‌تواند به عنوان «پول بک» و استراحت بازار تلقی شود.  آن‌طور که از آمار معاملاتی به ثبت رسیده استنباط می‌شود، در حال حاضر پس از یک رشد 13 هزار واحدی لازم است که ضمن بررسی دوباره روند قیمت‌ها، نگاه سرمایه‌گذاران به مسیر پیش روی بازار سهام متناسب تغییرات رخ داده در عوامل موثر بر رشد قیمت‌ها تعدیل شود. به همین منظور «تعادل» ضمن گفت‌وگو با مرتضی کوشکی به بررسی شرایط بازار در معاملات هفته نخست دی ماه پرداخت و مسیر بازار سهام در هفته پیش رو را تجزیه و تحلیل کرد.

     سرگردانی بازار میان دو بازه زمانی

این کارشناس بازار سرمایه با توجه به اینکه شروع دور جدید صعود بازار با افزایش نرخ ارز کلید خورد گفت: باید توجه داشت که نگاه بازار به روند بلندمدت ارز سبب شد تا با سفر رییس‌جمهور به ژاپن و مثبت تلقی شدن مسیر روابط سیاسی ایران با این کشور، بازار سرمایه روند ریسک‌های سیاسی پیش رو را کاهشی تلقی کرد. همین امر دلیلی شد تا در میانه معاملات روز دوشنبه شاهد افت قیمت سهام و کاهش 4 هزار واحدی شاخص کل نسبت به نقطه اوج آن باشیم. وی ضمن توجه به این نکته که کاهش تنش سیاسی در نگاه اول به بهبود چشم‌اندازها می‌انجامد اما در کوتاه‌مدت ممکن است بازار سهام را تضعیف کند، گفت: توجه به این نکته که سال جاری مهم‌ترین دلیل رشد قیمت‌ها در بازار سهام، لزوم تعدیل نمادها با بهای ارز بوده، بسیار ضروری است. این امر سبب می‌شود تا بازار نگاهی جدی به روند تغییرات قیمت ارز در بلندمدت داشته باشد. از آنجا که هر نوع تغییر منفی در بازار ارز به کاهش ارزش دلاری تولید شرکت‌ها نسبت به شرایط فعلی می‌انجامد این احتمال وجود دارد که بازار در کوتاه‌مدت واکنشی منفی نسبت به متغیرهایی داشته باشد که در بلندمدت مسیر پیش روی قیمت‌های سهام را صعودی می‌کنند.

این کارشناس بازار سهام در ادامه توجه خوانندگان را به غلبه عوامل بلندمدت بر تغییرات کوتاه‌مدتی جلب کرد و گفت: البته باید توجه داشت که حتی در صورت عادی‌سازی روابط و برداشته شدن تحریم‌ها انتظار نمی‌رود که کاهش قیمت دلار به سقوط بازار سهام منجر شود. دلیل این امر طبیعی بودن اصلاح قیمت‌ها متناسب با نوسانات بازار ارز است. کوشکی در ادامه خاطرنشان کرد: اگرچه افزایش قیمت سهام برخی از شرکت‌ها آن هم به دلیل لزوم رشد ارزش جایگزینی و تعدیل آن با قیمت ارز در ابتدا امری طبیعی بود اما باید توجه داشت که در حال حاضر بازار با همان دلیل منطقی مسیری را پیموده که به رشد حبابی قیمت در بسیاری از شرکت‌های زیانده منتهی شده است.

     تحولات جهانی به نفع قیمت‌های سهام است

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تغییرات بازار‌های جهانی را مورد توجه قرار داد و گفت: در شرایط فعلی بازار سهام تاثیر بسیاری از بازارهای جهانی می‌پذیرد، دیدگاه مثبت تحلیلگران در بازارهایی نظیر کالاهای اساسی موجب امیدواری فعالان بازار سهام در کشور شده است. این امید از آنجا ناشی می‌شود که با بهبود تقاضا در بازارهای جهانی آمار تولید و فروش و همچنین نرخ تسعیر شرکت‌های صادر‌کننده افزایش می‌یابد. مضاف بر اینکه انتظار می‌رود رشد نسبی قیمت ارز در صورت پایدار ماندن دلار در محدوده 13 هزار تومان در نهایت به رشد میانگین نرخ این ارز در سامانه نیما منتهی شود. گزارش‌های ماهانه نیز نشان داده است که بیشتر شرکت‌ها در آذر ماه عملکردی رضایت بخش داشته‌اند و حتی نسبت به ماه‌های اخیر بعضا با افزایش تولید به کار خود ادامه داده‌اند.

کوشکی در پایان به روند یک هفته پیش رو اشاره کرد و حرکت احتمالی قیمت‌ها را افزایشی دانست. وی گفت: با توجه به آنکه شرایط کلی شرکت‌های حاضر در چرخه معاملات از عوامل مورد بحث سرچشمه می‌گیرد نمی‌توان انتظار داشت که در هفته پیش رو با فرض ثبات در فضای بیرون از بازار سهام شاهد افتی جدی در قیمت‌ها باشیم. به نظر می‌رسد که هفته پیش رو نیز به‌طور کلی هفته رشد آهسته اما پیوسته در کلیت بازار باشد.