آموزش همگانی برای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی گفت: «اگر مدل و الگوی ارزیابی پیشرفت شبکه ملی اطلاعات بر اساس آموزش همگانی صورت بگیرد بدون شک سرعت راه‌اندازی آن افزایش یافته و در نهایت کشور صاحب شبکه مستقل خودش خواهد شد.» به گزارش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست علمی «ماهیت و میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات» در مرکز مطالعات فضای مجازی این پژوهشگاه برگزار شد. فرشاد مهدی‌پور، رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این گفت: «چرا تا به حال زیرساخت و بستر لازم و کافی شبکه ملی اطلاعات توسط دولت ایجاد نشده تا در زمانی که اینترنت جهانی دچار مشکل می‌شود، کاربران ایرانی همچنان به اینترنت دسترسی داشته باشند و امورات روزمره‌شان دچار مشکل نشود؟ فرض بگیرید اگر امریکا اینترنت ما را قطع کند چه می‌شود؟ با توجه به اینکه زیرساخت لازم برای شبکه ملی اطلاعات در کشور توسط دولت شکل نگرفته، اگر این موضوع محقق شود اتفاقات بسیار بدتر از محدود کردن اینترنت در آبان ماه امسال می‌تواند در پی داشته باشد. توصیه‌های کنترل اینترنت در ساعات صفر اجرای سیاست‌های اعتراضی بنزین اجرا نشد و بعد از چند روز مجبور به قطع اینترنت شدند و این در حالی است که در هیچ یک از مصوبات بسته شدن اینترنت وجود نداشت و فقط محدودسازی بعضی از پلتفرم‌ها مطرح بود و این موضوع را وزارتخانه مربوطه اجرا نکرد.» عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه خسارت معنوی و انسانی قطع اینترنت قابل محاسبه نیست، گفت: «۸۰ درصد ترافیک اینترنت ایران خارجی است و هزینه دلاری زیادی به کشور تحمیل می‌کند و این در صورتی است که ۸۰ درصد ترافیک کشور کره جنوبی داخلی است.» مهدی‌پور با بیان اینکه جای جلاد و شهید در اینترنت عوض شده است، خاطرنشان کرد: «ما امکان مسدودسازی کدام یک از پلتفرم‌های امریکا را داریم؟ البته امریکا چند ماه پیش از انتشار نرم‌افزارهای ایرانی جلوگیری کرد و حالا می‌بینم امریکا تبدیل به نماد آزادی و ایران تبدیل به نماد ضدآزادی شده است.»
عزیز نجف‌پور آقابیگلو، رییس مرکز مطالعات فضای مجازی با اشاره به سابقه بالای یک دهه بحث شبکه ملی اطلاعات در ایران، از دو ابهام در این باب سخن گفت و اظهار کرد: «ابهام اول درباره تعریف و معنای شبکه ملی اطلاعات است که برخی یا آن را معنادار نمی‌دانند یا اینکه آن را به معنای بدیل اینترنت و روندی برای قطع اینترنت موجود قلمداد می‌کنند و از عباراتی چون کره شمالی کردن ایران استفاده می‌کنند. ابهام دوم هم در باب میزان پیشرفت و تحقق شبکه ملی اطلاعات است که هر کسی بر اساس سنجه‌هایی که دارد آماری از میزان پیشرفت و تحقق شبکه می‌دهد و از ۱۰درصد تا ۸۰درصد پیشرفت، آمار داده می‌شود.» وی با انتقاد از طرح مسائل شبکه ملی اطلاعات در محافل ژورنالیستی و شبه‌سیاسی، تاکید کرد: «چون این بحث یک موضوع کارشناسی و علمی و از اولویت‌های موضوعی نظام حکمرانی جمهوری اسلامی است، لازم است بدنه علمی کشور به عنوان اتاق فکر نظام در راستای ابهام‌زدایی و متعاقبا ارزیابی و ارایه پیشنهادات اصلاح و ارتقای روند پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات ورود علمی و کارشناسی کند.» نجف‌پور با تفکیک دو مفهوم سواد کاربری فضای مجازی از سواد حکمرانی فضای مجازی، به ضعف جدی سواد حکمرانی در بین مسوولان و نخبگان و مردم اشاره و بر لزوم ارتقای آن تاکید کرد. وی خاطرنشان کرد: «همه مان در یک کشتی نشسته‌ایم و اصولا باید در باب مسائل و موضوعات کلان و ملی گفت‌وگو و همفکری و همکاری داشته باشیم.»
عباس آسوشه، معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه شبکه ملی اطلاعات مترادف با فضای مجازی کشور نیست، تصریح کرد: «شبکه ملی اطلاعات بخش زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی کشور است. راه‌اندازی این شبکه تضادی با اینترنت نداشته و بلکه اینترنت یک سرویس در این شبکه است.» معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی اظهار کرد: «اگر به دنبال حذف اینترنت در شبکه ملی اطلاعات بودیم تاکید بر این نداشتیم که اطلاعاتی که درون کشور میزبانی شده باید قابل دسترسی توسط پروتکل اینترنت باشد و تحت آن توسعه یابد. شبکه ملی اطلاعات برآمده از یک تفکر و‌زاده نگاه اعضای شورای عالی فضای مجازی در کشور نیست، بلکه در دنیا بسیاری از کشورها نسبت به آن اقدام کردند.»
همچنین محمدحسن انتظاری، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی گفت: «اگر مدل و الگوی ارزیابی پیشرفت شبکه ملی اطلاعات بر اساس آموزش همگانی صورت بگیرد بدون شک سرعت راه‌اندازی آن افزایش یافته و در نهایت کشور صاحب شبکه مستقل خودش خواهد شد. اینترنت ۲۵ سال پیش متولد و ارتباطات علمی نیز از آن زمان آغاز شد که در این رابطه با تحولات وسیعی توسعه یافته و ارتباطات اجتماعی، اقتصادی وارد مرحله جدیدی از فضای مجازی شد. از سال ۲۰۰۱ یکی از مباحث اصلی اتحادیه جهانی مخابرات موضوع شبکه ملی اطلاعات بود که جمع وسیعی از مردم را در این حوزه درگیر کرده است. از طرفی باید به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر ارتباطات اجتماعی مردم در سطح بالایی قرار دارد. به‌طوری که نزدیک به ۵۰ میلیون نفر از مردم عضو شبکه‌های مجازی بوده و به‌طور مستقیم فعالیت‌های مختلف و متنوعی را در طول روز انجام می‌دهند.» وی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از مردم با استفاده از فضای مجازی ارتباطات اقتصادی زیادی را در فضای مجازی انجام می‌دهند، یادآور شد: «در واقع می‌توان گفت شبکه ملی اطلاعات به‌طور مستقیم با زندگی مردم سروکار دارد به‌طوری که جمعیتی قابل توجهی از آنها در این فضا زندگی می‌کنند.» عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی اضافه کرد: «در حال حاضر استفاده از فضای مجازی نسبت به سال گذشته ۱۷درصد رشد کرده و همچنین پیچیده‌تر شده است. در این رابطه حکومت وظیفه دارد همان‌گونه که در حوزه فیزیکی از مرزهای کشور محافظت می‌کند باید در فضای مجازی هم از اطلاعات داخلی کشور مراقبت کند. شبکه ملی اطلاعات باید به‌طوری طراحی و راه‌اندازی شود که در قالب زیست‌بوم پایدار به مردم سرویس دهد.»
انتظاری افزود: «برای ارایه سرویس مورد نیاز به مردم در قالب زیست‌بوم پایدار توسط شبکه ملی اطلاعات باید طرح خوبی برای راه‌اندازی این شبکه انجام شود تا بتواند نیازهای مردم را برطرف کند. این در حالی است که ارزیابی فعالیت شبکه ملی اطلاعات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.» وی با بیان اینکه شبکه ملی اطلاعات باید به‌نحوی طراحی و سرویس‌دهی کند که نتیجه آن با موفقیت همراه و استانداردهای راه‌اندازی این شبکه دقیق باشد، اظهار کرد: «این شبکه مانند شبکه‌های معمولی مخابراتی نیست و حجم قابل توجهی از مردم را در درون خود دارد. برای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات باید نیازسنجی شامل مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی انجام شود. به‌طوری که نه تنها نیاز عامه کشور را برطرف کند بلکه حقوق و حفظ استقلال کشور از الزامات کلان آن باشد. در حال حاضر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات با وزارت ارتباطات به اجماع کلی نرسیده‌ایم که این نیز ناشی از ضعف‌های نظارتی است. البته باید بگویم در حال حاضر ما در داخل کشور نیروهای فنی بسیار خوبی داریم که می‌توانیم با استفاده از آنها با سرعت بیشتری نسبت به راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات اقدام کنیم.»
رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی نیز در این جلسه گفت: «یکی از مهم‌ترین نیازهای اصلی کشور راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات است به‌طوری که بتوانیم به راحتی اطلاعات خود را بدون آنکه توسط سیستم‌های پیشرفته خارجی دزدیده شوند، انتقال دهیم به این معنی که ما باید در حوزه فضای مجازی استقلال داشته باشیم. امروز کشور نیازمند وجود یک موتور جست‌وجوی ایرانی است که بتواند در شرایط خاص نیازهای جامعه را برطرف کند. اما متأسفانه در این رابطه در حال حاضر ما هیچ گونه فیبری نداریم که به راحتی بتوانیم اطلاعات داخلی کشور را انتقال دهیم. اشکال اساسی در مدیریت شبکه ملی اطلاعات این است که به مقوله نقل و گفتار درباره راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات فکر کردند و فعالیت آنها دچار ضعف بود و مدیریت تصور می‌کرد که نرم‌افزارهای داخلی بدون انتخاب سیستم‌های خارجی فعالیت می‌کنند اما چنین اتفاقی انجام نشد.»
