پیامدهای اجرا نشدن قانون تجمیع بیمه‌های درمانی چیست
تجمیع بیمه‌های درمانی سال‌هاست که مورد مناقشه است. برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس اعتقاد دارند که یکپارچه کردن منابع از طریق تجمیع بیمه‌های درمانی می‌تواند به نفع نظام سلامت باشد و از طرف دیگر برخی اعتقاد دارند که این موضوع به نفع نظام سلامت نیست. این وضعیت درحالی است که تجمیع بیمه‌ها در قانون برنامه پنجم توسعه مطرح شده و به موجب آن باید این اتفاق چند سال قبل رخ می‌داد با این حال به تعویق افتادن این قانون درحالی است که رییس مرکز تحقیقات عدالت در سلامت معتقد است عدم اجرای قانون تجمیع بیمه‌های درمانی، علاوه بر اینکه از انباشت منابع و توزیع ریسک جلوگیری می‌کند، باعث بروز مشکلاتی در استقرار تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌های نظام سلامت می‌شود.
علی رضا اولیاییمنش روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت ایرنا درباره عدم اجرای قانون تجمیع بیمه‌های درمانی افزود: وقتی صندوق‌های بیمه‌ای از حجم جمعیتی مشخصی بالاتر می‌روند، قوانین و مقررات صندوق بزرگ در آنها رعایت می‌شود. اکنون دو صندوق بیمه درمانی بزرگ یعنی سازمان تامین اجتماعی و سازمان بیمه سلامت در کشور داریم که انباشت منابع و توزیع ریسک در آنها اتفاق نمی‌افتد.
وی ادامه داد: هرچند قوانینی در کشور وجود دارد که باید صندوق‌های بیمه‌های درمانی کشور تجمیع شوند، اما لزوما به این معنی نیست که اگر اتفاق نیفتد، حتما مشکلات بیمه‌ای در کشور ایجاد می‌شود. به هر حال وقتی قانونی مصوب می‌شود، باید همه ذینفعان از ابتدای شروع بحث حضور داشته باشند، اما متاسفانه برخی قوانین بدون حضور ذینفعان تصویب می‌شود و در این شرایط است که ذینفعان نسبت به اجرای قانون مقاومت می‌کنند. به‌طور مثال برای تجمیع بیمه‌ها، سازمان تامین اجتماعی ملاحظاتی داشت و اگر در هنگام تدوین قانون از این سازمان دعوت شده بود، این ملاحظات رعایت می‌شد.رییس سابق دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت گفت: قانون تجمیع بیمه‌ها برای اولین‌بار در بند «ب» ماده ۳۸ قانون برنامه پنجم توسعه آمده است. البته در قانون برنامه ششم توسعه حرفی از ادغام زده نشد و به سازمان بیمه سلامت محوریت داده شد. به‌طور مثال برخی قوانین تنظیم بیمه‌ای در قانون برنامه ششم توسعه بر عهده سازمان بیمه سلامت گذاشته شد.
اولیاییمنش در پاسخ به این سوال که عدم اجرای قانون تجمیع بیمه‌ها چه ضررهایی برای نظام سلامت دارد، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین ضررهای عدم اجرای قانون تجمیع بیمه‌ها، علاوه بر اتفاق نیفتادن انباشت منابع و توزیع ریسک، در زمینه تصمیم‌گیری و استقرار سیاست‌های نظام سلامت است. یعنی وقتی نظام سلامت با یک سازمان بیمه‌ای طرف باشد، اگر تصمیمی در زمینه بیمه‌های درمانی بگیرد، راحت‌تر انجام می‌شود.وی ادامه داد: اکنون پراکندگی در تصمیم‌ها وجود دارد؛ هرچند تلاش کردیم بسته‌های پایه خدمات برای همه سازمان‌های بیمه‌گر درمانی یکی باشد.
رییس مرکز تحقیقات عدالت در سلامت بیان کرد: وقتی دور میز شورای عالی بیمه سلامت می‌نشینیم، نظرهای مختلف بر اساس منافع هر سازمان مطرح می‌شود و این موضوع گاهی منجر به عدم تصمیم‌گیری خواهد شد.
به‌طور مثال ممکن است بخواهیم تغییری در قیمت دارو انجام بدهیم، سازمان تامین اجتماعی از طرفی به علت بیمه‌گر بودن می‌خواهد قیمت دارو ارزان باشد که ارزان بخرد و از طرفی به علت تولیدکننده دارو بودن، می‌خواهد قیمت دارو گران‌تر شود. مهم‌ترین جای تبلور مشکلات عدم اجرای تجمیع بیمه‌ها در شورای عالی بیمه سلامت است که نظرهای مختلف مطرح می‌شود و باید نظر همه سازمان‌های بیمه‌گر درمانی را یکی کرد.
دو سازمان بیمه کنار هم باشند
اظهارات اولیاییمنش در حالی است که سعید نمکی، وزیر بهداشت هم ۲۹ دی سال ۹۷ درباره این موضوع اعلام کرد: با توجه به اینکه بیمه‌های درمانی کشور مثل سازمان بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی به عنوان دو سازمان بیمه‌گر بزرگ از منابع کاملا متفاوتی تامین اعتبار می‌شوند و جایگاه آنها مجزا است، تجمیع آنها به صلاح کشور نیست.
وزیر بهداشت معتقد است که می‌توان با خرید راهبردی خدمات سلامت و با تجمیع غیرساختاری، اقداماتی برای هماهنگی این بیمه‌ها انجام داد.نمکی گفته بود: دو سازمان بیمه‌گر اصلی درمانی در صورتی می‌توانند کنار هم قرار بگیرند که قدرت چانه‌زنی آنها در خرید خدمات سلامت بالا برود. این کار به صلاح کشور است، اما ادغام این دو سازمان بیمه‌گر درمانی به صلاح شرایط کنونی کشور نیست.
نگاه به قانون
تجمیع بیمه‌های درمانی در قالب یک بیمه با عنوان بیمه سلامت در ماده ۳۸ قانون برنامه پنجم توسعه آمده است. در این قانون، دولت مکلف شده بود که ساز و کارهای لازم برای بیمه همگانی و اجباری پایه سلامت را تا پایان سال اول برنامه پنجم توسعه تعیین و ابلاغ کرده و زمینه‌های لازم را در قالب بودجه‌های سنواتی برای تحت پوشش قرار دادن آحاد جامعه فراهم کند. در بند «ب» ماده ۳۸ قانون برنامه پنجم توسعه به دولت اجازه داده شده که بخش‌های بیمه‌های درمانی همه صندوق‌های موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب مهر ۱۳۸۶ و ماده ۵ قانون محاسبات عمومی کشور مصوب اول شهریور ۱۳۶۶ در سازمان بیمه خدمات درمانی ادغام شود. این ماده از قانون برنامه پنجم توسعه، ۴ تبصره نیز دارد.
تبصره اول، شمول مفاد این بند درباره صندوق‌های خدمات درمانی نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات را با اذن مقام معظم رهبری امکانپذیر می‌داند و تبصره دوم می‌گوید که بیمارستان‌ها و مراکز ملکی صندوق تامین اجتماعی که درمان مستقیم را بر عهده دارند با حفظ مالکیت در اختیار همین صندوق باقی می‌مانند و مطابق مقررات به سازمان بیمه سلامت ایران فروش خدمت می‌کنند.تبصره سوم نیز به تغییر نام شورای عالی بیمه خدمات درمانی به شورای عالی بیمه سلامت می‌پردازد که جای بحث چندانی ندارد.
تبصره چهار هم از جمله مواردی است که به نظر سازمان تامین اجتماعی نیازمند نظر مجدد مجلس است. این تبصره می‌گوید دارایی‌ها، تعهدات، اموال منقول و غیرمنقول، منابع انسانی، مالی و اعتباری، امکانات، ساختمان و تجهیزات مربوط به بخش بیمه‌های درمان به استثنای صندوق تامین اجتماعی با تشخیص معاونت (سازمان برنامه و بودجه) به سازمان بیمه سلامت منتقل می‌شود. همچنین اعتبارات مربوط به حوزه درمان نیز بر اساس عملکرد در قبال ارایه خدمات و محاسبه به عنوان بخشی از تعرفه استحقاقی در قالب بودجه سنوات پیش بینی می‌شود.
