نوسان شدید نفت در واکنش به تلافی ایران
گروه انرژی|
بامداد چهارشنبه آسمان خاورمیانه با شعله‌های موشک‌های ایرانی روشن شد. موشک‌هایی که در واکنش به ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران توسط نیروهای نظامی امریکایی از مبدأ کرمانشاه در خاک ایران بلند شدند و پس از طی مسافت 450 کیلومتری، در پایگاه نظامی عین‌الاسد در استان الانبار عراق فرود آمدند. نفت که مدت زمانی است قافیه را به سیاست باخته، بلافاصله به این پاسخ نظامی ایران واکنش نشان داد و ظرف 2 ساعت، حدود 5.5 درصد بر ارزشش افزوده شد. بدین ترتیب با گذر برنت از مرز 72 دلار در هر بشکه، این شاخص نفتی اوج قیمتی یک سال اخیر که در پی حمله پهپادی به آرامکو عربستان در ماه سپتامبر سال 2019 اتفاق افتاد را پشت سر گذاشت و رکورد جدیدی را به نام خود ثبت کرد. این واکنش دفعی نفت نشان داد که معامله‌گران نفتی با دریافتن خبر حمله ایران به پایگاه‌های نظامی امریکا در عراق، انتظار داشتند جنگی آغاز شود و تبعأ تولید نفت در خاورمیانه که 60 درصد از ذخایر نفتی جهان را در دل خود گنجانده و بالاخص در عراق که با تولید نفت نزدیک به 5 میلیون بشکه در روز به کانون تنش‌ها میان ایران و امریکا مبدل شده است، تحت تأثیر درگیری‌های نظامی گسترده‌تر کاهش بیابد. اما زمانی که جلسه شورای امنیت ملی امریکا به ریاست دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور درباره بررسی جوانب حمله ایران به پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در عراق بدون برگزاری نطق تلویزیونی رئیس جمهور امریکا (که به طور غیررسمی به معنای اعلام آغاز جنگ است) پس از نشست پایان یافت و بیانیه‌ای هم صادر نشد، معامله‌گران نفس راحتی کشیدند و قیمت نفت مسیر کاهشی را در پیش گرفت. بازار نفت در شرایطی که هم ایران انتقام خود را آن طور که انتظار می‌رفت به صورت نظامی گرفت و هم نوع واکنش سیاست‌مداران امریکایی، این احتمال را قوت بخشید که ایالات متحده قرار نیست برای پاسخ به ایران اقدامی نظامی انجام دهد، مسیر کاهشی خود را تا آنجا ادامه داد که قیمت‌ها به پایین‌تر از سطح قیمتی، پیش از حمله موشکی ایران بازگشت و در میانه روز، برنت تنها 33 سنت کاهش را نشان می‌داد.
چهاردهم ماه سپتامبر سال 2019 که حوثی‌های یمن حمله پهپادی موفقیت‌آمیزی را به تاسیسات نفتی عربستان سعودی ترتیب دادند و تولید نفت این کشور 5 میلیون و 700 هزار بشکه در روز یعنی حدود 6 درصد تولید نفت جهان کاهش یافت، برنت یک قله قیمتی را تجربه کرد و به 71 دلار و 95 سنت در هر بشکه رسید. این سطح قیمتی بالاترین نرخ برای بهای نفت برنت طی یک سال پیش از آن بود و پس از آنکه عربستان توانست تولید نفت خود را جبران کند، قیمت‌ها باز هم کاهش یافتند.
نفت دیروز هم نوسانات شدیدی را تجربه کرد. معاملات آتی شاخص جهانی نفت، برنت ابتدا در واکنش به حمله موشکی ایران به پایگاه‌های نظامی امریکا در عراق در نیمه‌شب چهارشنبه حدود 5.5 درصد رشد داشت و به 72 دلار و 4 سنت در هر بشکه هم رسید. بدین ترتیب، اتفاقی که بامداد چهارشنبه رخ داد باعث شد که نفت یک بار دیگر تحت تأثیر تنش‌های فزاینده در خاورمیانه قرار گرفته و به شدت بالا برود؛ تا جایی که رکورد قیمتی ناشی از حمله پهپادی به آرامکو را نیز بشکند.
در ادامه، پس از افزایش احتمال اینکه امریکا قصدی برای ورود به جنگ با ایران یا افزایش تنش‌های نظامی در خاورمیانه ندارد، نفت برنت روند کاهشی به خود گرفت و به سطح کمتر از زمان حملات موشکی ایران قدم گذاشت. برنت در میانه‌های روز گذشته 33 سنت یا 0.48 درصد کاهش به نسبت آخرین معاملات روز سه‌شنبه را به ثبت رساند و به 67 دلار و 97 سنت در هر بشکه رسید. شاخص نفت امریکا، دبلیوتی‌آی نیز مسیر برنت را پیمود و پس از یک فراز بزرگ اولیه، در نهایت نزولی شد و با 39 سنت یا 0.62 درصد کاهش به 62 دلار و 31 سنت در هر بشکه رسید.
بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در واکنش به افزایش ناگهانی قیمت نفت و ثبت رکورد قیمتی تازه برای بیش از یک سال گذشته، بی‌ثباتی و عوامل روانی بازار را سبب افزایش قیمت نفت و به نفع ایران دانست. به گزارش ایرنا، زنگنه دیروز در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه قیمت نفت در بی‌ثباتی بالا می‌رود و در شرایط ثبات پایین می‌آید، بیان کرد: «از نظر روانی اکنون قیمت نفت تا حدی روند صعودی داشته است و به نفع ایران است قیمت کمی بالا رود».
زنگنه مشخص نکرد که در صورت توقف فروش نفت ایران که می‌تواند نتیجه‌ای قابل انتظار در پی افزایش تنش‌ها در خاورمیانه باشد، قیمت‌های بالاتر نفت به چه نحوی به سود ایران خواهد بود. گزارش‌های بین‌المللی از آمارهای رسمی گمرکی کشورها و رصد نفتکش‌ها برآورد کرده‌اند که صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر بر اثر تحریم‌ها کاهش زیادی یافته و به 200 الی 300 هزار بشکه در روز رسیده است.
زیان آرامکو از تنش‌های خاورمیانه
به گزارش «تعادل»، همانطور که وزیر نفت ایران گفت، قیمت‌های بالاتر نفت به نفع کشورهای تولیدکننده آن است، اما رویدادهای دیروز نشان داد که عربستان سعودی که بخشی از سهام غول نفتی خود، یعنی آرامکو را در بازار بورس عرضه کرده، به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام در موقعیت متناقضی قرار گرفته است. افزایش تنش در خاورمیانه باعث بی‌ثباتی می‌شود و این بی‌ثباتی قیمت‌های نفت را بالا می‌برد، اما همزمان، سهام شرکت آرامکو در بورس را پایین می‌آورد.
دیروز رویترز گزارش داد که در پی حملات موشکی ایران به پایگاه‌های نظامی امریکا در عراق، ارزش سهام غول نفتی آرامکو عربستان به کمترین سطح خود از زمان عرضه در بورس رسید.
ارزش سهام شرکت نفتی آرامکو عربستان که با ارزش‌ترین شرکت در جهان نیز هست به ۳۴ ریال سعودی (۹.۰۶ دلار آمریکا) کاهش پیدا کرد که کمترین سطح ثبت شده برای سهام این کشور از زمان عرضه سهام آن در بازار بورس از یازدهم دسامبر سال قبل محسوب می‌شود. بدین‌ترتیب، عربستان سعودی تنها زمانی از نفت بیشترین منفعت را خواهد برد که قیمت‌های این حامل انرژی در وجود ثبات سیاسی در خاورمیانه افزایش یابند.
کریستوفر استنتون، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری در موسسه «سانرایز کپتال ال‌ال‌سی» به رویترز گفت که با توجه به رشد تولید نفت در ایالات متحده که در حال حاضر بزرگ‌ترین تولید کننده نفت جهان است، احتمالا قیمت برنت در حدود زیر 75 دلار در هر بشکه نگه داشته خواهد شد، مگر آنکه درگیری‌ها بین ایران و امریکا به جایی برسد که ایران تلاش کند تنگه هرمز، شریان حیاتی نفت جهان را ببندد.
در صورت بسته شدن تنگه هرمز، با وجود آنکه قیمت نفت رشد زیادی خواهد کرد، اما ضربه سنگینی را به سهام آرامکو سعودی نیز می‌زند.
