هزار توی بروکراسی در تولید

گروه بنگاه‌ها|

اقتصاد ایران در حالی سال 98 را تحویل کرد که موضوع رونق تولید و حمایت از کسب و کار داخلی همچنان یکی از مهم‌ترین ضرورت های اقتصادی و معیشتی کشور محسوب می شد؛ موضوعی که طی دهه گذشته از تاکیدات موکد رهبر معظم انقلاب بوده و رهنمودهای متعددی برای تحقق ابعاد مختلف آن مطرح شده بودند؛ در یک چنین شرایطی بود که قوای سه گانه کشورمان با ریل گذاری قانونی مسیر رونق تولید تلاش کردند تا بستر مناسب برای پویایی و رشد بنگاه های تولیدی را فراهم کنند.  کمیسیون اقتصادی مجلس دهم در دوره جدید فعالیت هایش در سال98 و در حالی که ترکیب تازه ای را برای بهبود شاخص های اجرایی‌اش تدارک دیده بود تحت ریاست الیاس حضرتی نگاه جدیدی را برای بهبود شاخص های تولید در کشور طراحی و در مسیر اجرایی شدن قرار داد؛ راهبرد تازه ای که در 3 حوزه اصلی ، وضعیت نظام مالیاتی در کشور، وضعیت نظام بیمه‌ای در کشور و نهایتا وضعیت نظام بانکی در کشور تلاش کرد تا بستر لازم برای پویایی بیش از پیش تولید را فراهم کند. 3رکنی که در صورت اصلاح آنها می شد امیدوار بود که وضعیت پایه ای تولید در کشور به سمت بهبود حرکت کند.  در این الگوی قانونی که کمیسیون اقتصادی مجلس دهم دنبال می کرد جایگاه ویژه ای برای مشوق های صادراتی و کاستن از هزار توی پیچیده کسب مجوزهای لازم برای بهبود شاخص های تولید در نظر گرفته شده بود تا اهالی تولید و صادرات به دور از بروکراسی حاکم بر این بخش بتوانند از طریق یک پنجره واحد نیازمندی های خود را تامین کنند.  علی رغم تمام این تلاش ها، اما واقعیات میدانی نشان می‌دهد که هنوز مشکلاتی در مرحله پیش تولید و برخی کاغذبازی های اداری وجود دارد که مسئولان تقنینی، قضایی و اجرایی از طریق بهبود آن می توانند به تولیدگران برای برپا کردن خیمه های تولید یاری رسانند. به گفته بسیاری از تولیدکنندگان، مراحل سخت پیش تولید برای اخذ مجوزها و دریافت تسهیلات بانکی، توان کارآفرینان را گرفته و در عمل هنگام ورود به عرصه تولید رمقی برای حل مشکلات این مرحله باقی نمی گذارد.

    باور فعالان اقتصادی به عدم حمایت تولید

مدیرعامل یکی از شرکت های دانش بنیان در استان لرستان که در زمینه گیاهان دارویی فعالیت می کند در خصوص مشکلات پیش روی تولید می گوید:‌ بر خلاف وجود قانون مناسب، دستورالعمل ها، کمیسیون و شوراها و مکان هایی که داعیه حمایت از تولید دارند اما حمایتی که باید، رخ نداده و همین امر به لرستان کشیده شده است.

زهرا طهماسبی: در دنیای کنونی که رقابت بازار سرعت بالایی دارد چنانچه نتوان ایده ها را در مدت زمان کوتاه و مفید به نتیجه رساند، بی ارزش یا کم ارزش می شوند و هدف مورد نظر به طور کامل حاصل نخواهد شد. بسیاری از کارآفرین ها اگرچه دیدگاه بین المللی دارند اما مجبور هستند منطقه ای عمل کنند چراکه در غیراینصورت به بن بست می رسند و بازار آنها اشیاع می شود. وی با اشاره به نیاز کشور برای ورود ارز ادامه داد: ‌نیاز کشور به ورود منابع ارزی قابل قبول از طریق تولید بیش از گذشته است که باید بررسی شود در رابطه با این موضوع چه اقداماتی موثری انجام داده ایم. این فعال اقتصادی با بیان اینکه اقتصاد دنیا بر پایه فعالیت کسب و کارهای کوچک و متوسط است اظهار داشت:‌ با توجه به اینکه کسب و کارهای کوچک مختص گروه های خاصی هستند بنابراین حجم سرمایه گذاری واحدهای کوچک و متوسط و بازدهی بالای آنها منجر به ایجاد ثروت و گردش مالی خوبی می شود که باید حمایت های لازم در این راستا به خوبی صورت گیرد.

    بانک ها معلول سیستم بیمار و از کار افتاده هستند

طهماسبی گفت: با توجه به شرایط کنونی، بانک ها تنهامنابع تامین کننده هستند در حالیکه در دنیا روش هایی همچون تجمیع سرمایه های خرد، فرشتگان سرمایه گذاری و صندوق های ریسک پذیر از تولیدکنندگان حمایت می کنند. وی منابع بانکی را معلول یک سیستم بیمار و ازکارافتاده دانست و افزود:‌ بانک ها تابع قوانین از پیش تعیین شده هستند و نمی‌توانند اعتبار مورد نیاز تولید را در زمان مناسب و به سهولت در اختیار سرمایه گذار قرار دهند در حالیکه موضوع زمان در سرمایه گذاری تعریف خاص و بسیار اهمیت دارد و حتی یک روز در سود یا ضرر آنان موثر است. این فعال اقتصادی با اشاره به مراحل بسیار سخت صدور مجوزها و پیش تولید در استان ها گفت: یکی از همکاران من پس از ۲۳ سال موفق به اخذ یک مجوز شده که این به نوعی رکورد در صدور مجوزها محسوب می شود. طهماسبی با اشاره به شروع کار خود در سال ۹۰ گفت: هنوز یکی از مجوزهای مورد نیاز من صادر نشده در حالیکه در یک استان همجوار یک فعال اقتصادی، مجوز مورد نیاز را بدون کارخانه دریافت کرده و محصولی که من می توانستم تولید کنم با گردش مالی ۵۰۰ میلیون تومان توسط وی تولید می شود در حالیکه سرمایه و زحمتی که من متحمل شدم نداشته اما به دلیل همکاری مسوولان در صدور مجوز، پیش افتاده است.

وی تصریح کرد: پس از طی مراحل طولانی و استهلاکی صدور مجوزها و دریافت تسهیلات، توانی برای تولیدکنندگان باقی نمی ماند چراکه نیرویی که قرار بود در تولید و رقابت با رقبا صرف کنند در دور باطل پیش تولید تمام شده است. این تولید کننده گیاهان دارویی در خصوص مشکلات تولید نیز اظهار داشت:پس از کش و قوس و خستگی های بسیار در مراحل پیش تولید، یکی از اصلی ترین مشکلات در زمان تولید، نبود نیروی ماهر شغلی و اجتماعی است. طهماسبی ادامه داد: علیرغم خروجی دانشگاهها با دانش آموختگان مختلف اما تعداد بسیار اندکی از آنها در اختیار کارآفرین است و با توجه به اینکه خود کارآفرین باید متقاضیان اشتغال را آموزش دهد بنابراین نیروی گرانی محسوب می شود. وی تصریح کرد: در برخی موارد سرمایه گذار در حالیکه خودش بیمه نیست باید نیروهای کاری خود را بیمه کند و چنانچه موارد ناتوانی شغلی و یا در برخی موارد اعتیاد کارگران احرازشود اما اجازه اخراج ندارد چراکه با شکایت کارگران و جریمه های تامین اجتماعی مواجه می شود. طهماسبی افزود: با توجه به اینکه تمام تمرکز و حمایت مسوولان استان به واحدهای نیمه موفق و مشکل دار، تا حدودی از واحدهای موفق غفلت شده که در صورت ادامه این روند، خطر از بین رفتن واحدهای موفق وجود دارد.

    اخذ مجوز تولید، شنا در مسیر مخالف رودخانه قوانین

محمد سیاهپوش مدیرعامل یکی دیگر از واحدهای تولیدی اخذ مجوزهای تولید را همانند شنا در مسیر مخالف جریان رودخانه دانست و گفت:‌ یک تولید کننده برای این مهم باید دخلاف مسیر رودخانه ای از امضاها، نامه ها و قوانین کهنه شنا کند. وی با بیان اینکه اقداماتی همچون پنجره واحد و امضای الکترونیکی کار را پیچیده کرده ادامه داد: برای این مهم،افراد باید کاربری فضای الکترونیکی و اینترنتی را بلد باشند و سرعت و پهنای باند نیز همیشگی و مناسب باشد که در بسیاری موارد این عناصر در کنار هم موجود نیستند. وی گفت: صدور مجوز برای بزرگترین و رابطه دارترین افراد دست کم ۱.۵ سال به طول می انجامد و به ادارات مختلفی برای اخذ امضا و مجوزهای مربوطه مراجعه کند و در برخی موارد به دلیل مسایلی همچون طایفه گرایی و خط بازی های سیاسی این روند بسیار طولانی می شود. وی افزود: قوانین غیرکارشناسی اداری همچنان معضل اول در مسیر تولید است که باید به صورت ویژه و اساسی بررسی شود.

    مشکلات پیش‌روی تولید

این فعال اقتصادی پس از اشاره به مشکلات اخذ مجوز، موانع مرحله اجرای طرح را از دیگر مسایل پیش روی رونق تولید عنوان کرد و گفت:‌ نوعی تورم بی منطق بدون تعریف داریم که به نظر می رسد اجباری است. وی توضیح داد: مفهوم این سخن این است که زمانی یک سرمایه گذار ۲ میلیارد تومان درخواست وام دارد آنچنان مراحل پرداخت این مبلغ طولانی است که وقتی به دست متقاضی می رسد عملا کارایی ۸۰۰ میلیون تومان دارد که این یعنی تورم بی‌تعریف. سیاهپوش ادامه داد: همچنین نبود قاعده و تعرفه در خصوص حمل و نقل و دستمزد در حین اجرای طرح مشکلاتی برای تولیدکنندگان به وجود می آورد که با توجه به اینکه تولیدکننده انریی خود را در مراحل قبل از اجرای طرح صرف کرده رمقی برای تولید و حل این مشکلات ندارد.این فعال اقتصادی که دعوتنامه از میلان ایتالیا را رد کرده و در ایران فعالیت می کند تصریح کرد: بازاریابی و فروش از چالش های اصلی حوزه تولید است. سیاهپوش ادامه داد: نوسانات بازار و نبود بازار دائمی برای عرضه تولیدات یک مساله فراگیر است و در برخی موارد علیرغم تولید کیفی و کمی مناسب اما چالش فروش و دپوی محصولات در انبار موجب ورشکستگی تولید کننده می شود. وی گفت:‌ برخی موارد قوانین خوبی برای تولید مصوب شده اما ضمانت اجرایی ندارند اما در مقابل قوانین خشک و بی رحمی در مقابل تولید قد علم کرده و ضوابط بانک، بیمه و مالیات به سدی برای تولیدکننده تبدیل می شود.