به ما اطمینان داده شد که موشکی شلیک نشده است

حسن رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی می‌گوید درپی استعلام از نهادهای مسوول، به این سازمان اطمینان داده شده بود که موشکی به سمت هواپیمای خطوط هوایی اوکراین که روز چهارشنبه در حوالی تهران سقوط کرد، شلیک نشده بوده و خودش نیز دیروز صبح از طریق صداوسیما متوجه واقعیت شده است.

 رضایی‌فر در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا شما از ابتدا از اشتباه سیستم پدافندی و شلیک به هواپیمای اوکراینی خبر داشتید یا خیر؟ اظهار کرد: از وقتی که سانحه اتفاق افتاد، اولین اقدامی که انجام دادم این بود که با مقامات ذیربط تماس گرفتم و همه مقامات ذیربط به من این اطمینان را دادند که در مرکز کشور چنین عملیات نظامی انجام نشده است. مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی افزود: عملیاتی که سپاه پاسداران در پاسخ به امریکایی‌ها انجام داده بود از محدوده غرب کشور و در ساعت 1:30 صبح انجام شد و این هواپیما در ساعت 6:18 در حوالی فرودگاه امام خمینی(ره) سقوط کرد و من چون این اطمینان را از مقامات گرفته بودم که عملیاتی در داخل انجام نشده است، این خبر را اعلام کردم. مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی درباره گزارشی که این سازمان در نخستین شب پس از وقوع سانحه منتشر کرده و دلیل سانحه را بروز نقص فنی اعلام کرد، گفت: در گزارش اولیه این سانحه تمام اطلاعاتی که به دست ما رسیده بود را به صورت فنی به دقت ذکر کرده و بر این نکته هم تاکید کرده بودیم که در حال ادامه بررسی‌ها هستیم تا اطلاعات ما تکمیل شود؛ حالا که مسوولیت این اتفاق از طریق انتشار بیانیه پذیرفته شده است، جهت تحقیقات ما عوض می‌شود. رضایی‌فر در پاسخ به اینکه چرا پیشتر تصریح کرده بود که «دلایل متقنی داریم که حاضریم آن را در حضور همه رسانه‌ها مطرح کرده و این شایعه را رد کنیم»؟ ابراز کرد: اطلاعات متقن من این بوده که زمان بروز این سانحه با عملیات موشکی که در عراق انجام دادیم فاصله داشت و دلیل دیگر من هماهنگی با سازمان هواپیمایی و شرکت فرودگاه‌ها بوده که عملیات موشکی در غرب کشور انجام شده، ولی این سانحه در مرکز کشور رخ داده است.

وی  گفت: در جلسه شب بروز سانحه اطلاعاتی دریافت کردیم و من هم در گزارشم به این نکته اشاره کردم که وجود آتش در هواپیما و همچنین قصد بازگشت خلبان به فرودگاه مورد تایید ماست. البته روی سایت نیز گزارش ما وجود دارد و در گزارش انگلیسی نیز در سطرهای پایانی به این مساله اشاره کردیم که مقامات مساله رادیواکتیو و حمله لیزری را رد کردند و نمونه‌ برای مواد دیگر را به آزمایشگاه بردند که هنوز نتایج آن برای ما مشخص نشده است. در گزارش انگلیسی هم به آن اشاره کردیم که اطلاعاتی که تاکنون (up to now) به دست ما رسیده این را نشان می‌دهد. دیروز هم بارها در مصاحبه‌های خود اعلام کردم که به ما فرصت دهید تا همه اطلاعات را بررسی کنیم. هیج بررسی سانحه‌ای نیست که یکی دو روزه نتیجه آن مشخص شود و در همه دنیا بررسی‌ها زمان‌بر است.

   از اقدام پدافندی خبر نداشتیم

مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی در واکنش به اینکه آیا اطلاعات غلط مطرح شده از سوی سازمان هواپیمایی باعث خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به این سازمان فنی نمی‌شود؟ گفت: سازمان هواپیمایی باید از این موضوع خبر می‌داشت و با توجه به اینکه ما از این اقدام پدافندی خبردار نبودیم، ‌ولی از حمله به پایگاه‌های امریکایی خبردار بودیم، جمع‌بندی ما این‌چنین بود. پیشتر نیز در سال‌های گذشته هواپیمای مالزی هم که در اوکراین مورد اصابت موشک قرار گرفت در آسمان منفجر شد، ولی می‌توانم ثابت کنم وقتی هواپیمای خطوط هوایی اوکراین آتش گرفت، حدود سه دقیقه در آسمان پرواز کرده و منفجر نشده است و اینکه در موشک پدافندی شلیک شده چه سیستمی استفاده شده که این اتفاق افتاده در حیطه وظایف من نیست. این مقام سازمان هواپیمایی در ادامه با اشاره به اینکه کمیسیون بررسی سوانح در ابتدا به صداقت اطلاعات اولیه‌ای که به دست می‌آورد تکیه می‌کند و بعد در این‌گونه سوانح با استخراج و بازخوانی جعبه سیاه اطلاعات و گزارش خود را تکمیل یا اصلاح می‌کند، گفت: وقتی به ما اطلاعاتی ندادند، نمی‌دانستیم چه اتفاقی افتاده است و من وقتی این اطلاعات را در اختیار ندارم چگونه باید از آن خبر داشته باشم؟ مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی ادامه داد: این یک خطای انسانی بوده که یک نهاد نظامی این موشک را شلیک کرده است، اما براساس پروتکل‌های موجود حتی اگر بخواهیم اقدامات امنیتی هم انجام بدهید باید با مرکز کنترل فضای کشور هماهنگ شود و قانون مشخصی دارد که اگر یک هواپیما از مسیر خود خارج می‌شود باید در وهله نخست دوبار هشدار داده شود و اگر توجهی به آن نشد عملیات نظامی انجام شود، اما این فرایندها هیچ کدام در این عملیات رعایت نشده است.

رضایی‌فر تصریح کرد: در حال حاضر تاکید می‌کنم که هیچ انحراف از پروازی تاکنون مورد تایید ما نیست و باید رادارها رصد شده و اطلاعات ما تکمیل شود و پس از خواندن اطلاعات جعبه سیاه، این مساله را تایید یا تکذیب کنیم.

وی درپاسخ به این سئوال که پس از مطرح شدن شائبه‌هایی درخصوص احتمال شلیک موشک به هواپیما، سازمان هواپیمایی باز هم این احتمال را بررسی نکرد؟ گفت: شما از کجا می‌دانید که ما چنین احتمالی را مورد نظر قرار ندادیم؟ وقتی که کارگروه امنیتی در کمیسیون بررسی سوانح مخصوص این سانحه تشکیل دادیم نشان می‌دهد که ما احتمال شلیک موشک را داده بودیم، اما بارها گفتم که نباید عجله کنید و نباید دنبال هجمه‌های ایجاد شده باشید.

   از طریق صداوسیما متوجه واقعیت شدم

رضایی‌فر با این‌حال ادامه داد: من هربار گفتم براساس شواهدی که من دارم این موضوع را تایید نمی‌کنم. البته پس از طرح ادعاهای امریکایی‌ها و کانادایی‌ها مبنی بر اصابت موشک به این هواپیما، مجددا از مقامات ذیربط استعلام گرفتم، اما تا ساعت یازده جمعه شب هم از اطلاعات جدید خبردار نشدم و شخصا به عنوان مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشور، این موضوع را هفت صبح شنبه از طریق شبکه خبر صداوسیما متوجه شدم.مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشور در پایان با اشاره به اینکه «درحال حاضر به این نتیجه رسیدیم که جعبه سیاه قابل خواندن نیست»، گفت: قصد داریم جعبه سیاه را برای بررسی به اوکراین بفرستیم و مقامات کشورهای دیگر در این موضوع به ما کمک خواهند کرد و اگر در اوکراین هم نتوانیم آن را بازخوانی کنیم مقصد بعدی ما فرانسه است.

   تردد پروازها هماهنگی شده بود

در همین حال، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی اعلام کرد که مرکز کنترل فضای کشور بخشی از عملیات هوانوردی در این شرکت است و مسوولیت هدایت و کنترل پروازهای عبوری و داخلی (در فاز EN-ROUTE) را برعهده داشته است، اما نهاد تصمیم‌گیر برای انجام یا عدم انجام پروازها در شرایط خاص نیست.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، به دنبال انتشار خبری در یک خبرگزاری داخلی به نقل از مدیرعامل شرکت فرودگاه‌های کشور با عنوان: «اختیار لغو یا تاخیر در پروازها به دلیل شرایط امنیتی را نداریم»، روابط عمومی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در این باره توضیح داد. شرکت فرودگاه‌ها افزوده است: همچنین در ساعات انجام عملیات انتقام و بر اساس دستورالعمل‌های موجود فیما بین شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران و مبادی ذیربط، کلیه هماهنگی‌ها برای تمامی پروازهای عبوری و داخلی انجام شده است.