اتخاذ راه‌حل‌های موقت برای تأمین سوخت کشتی‌ها
گروه انرژی|
ماه‌ها نگرانی درباره آینده کشتیرانی بین‌المللی ایران پس از اول ژانویه سال 2020 که قرار بود مقررات جدید بین‌المللی دریانوری به مرحله اجرا برسد، تداوم داشت. بالاخره سررسید این تاریخ فرا رسید و همزمان وزارت نفت اعلام کرد که کشور برای تأمین سوخت کشتی‌هایش با مشکلی روبرو نخواهد شد. این اظهارات نمایندگان مجلس را قانع نکرد و با طرح پرسش از بیژن زنگنه، وزیر نفت خواستار شفافیت بیشتر درباره نحوه مواجهه ایران با محدودیت‌های جدید پیش روی کشتیرانی ایران شدند. بر همین اساس، دیروز زنگنه در صحن علنی مجلس حاضر شد تا در خصوص وضعیت تأمین سوخت کشتی‌های ایران پس از اجرایی شدن مقررات بین‌المللی دریانوردی درباره سوخت کمسوولفور به سوالات نمایندگان پاسخ دهد. وزیر نفت با بیان اینکه مشکل مربوط به سوخت با سولفور کم سبب ایجاد اختلال در کشتیرانی نمی‌شود، گفت که فعلا می‌توان نیاز کشتی‌های اقیانوس‌پیما را با سوخت با سولفور زیر نیم درصد تامین کرد. او به نمایندگان اطمینان داد که از این بابت نگرانی نداشته باشند. به گفته او، نخستین گزینه در حال اجرا، مخلوط کردن و استاندارد کردن مازوت است و گزینه‌هایی مثل خریداری کردن سوخت از خارج و استفاده از‌بندی از مقررات آیمو با مضمون عدم توانایی تأمین سوخت کمسوولفور و دریافت معافیت هم در دسترس است. با این وجود زنگنه اعلام کرد که کشتی‌ها باید با قیمت‌های بالاتر سوخت کنار بیایند و انتظار دریافت یارانه از دولت نداشته باشند. مجلس شورای اسلامی دیروز میزبان بیژن زنگنه وزیر نفت بود تا چندوچون ماجرای مقررات جدید بین‌المللی دریانوردی درباره سوخت کشتی‌ها و نحوه مواجهه ایران با این مقررات را به نمایندگان توضیح دهد و در پاسخ به پرسش علی‌اکبر کریمی، نماینده اراک، کمیجان و خنداب در خصوص کوتاهی وزارت نفت درباره تولید سوخت کمسوولفو، بیان کرد: این پرسش یک بار دیگر در اردیبهشت ماه امسال از سوی آقای ساری، نماینده اهواز مطرح شد و من به آن پاسخ دادم، اما در ظاهر از نظر آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی هر چند بار پرسشی مطرح شود باید به آن پاسخ داد. وزیر نفت با بیان اینکه قیمت مازوت اکنون کاهش و قیمت نفت کوره کم سولفور افزایش یافته و به اندازه قیمت گازوئیل رسیده است، اظهار کرد: اگر فعالیت پالایشگاه‌های کشور عادی باشد، مقدار نفت کوره تولیدی، روزانه حدود ۴۰ هزار تن است که ۱۳ هزار تن آن در پالایشگاه آبادان تولید و دوباره تصفیه می‌شود، حدود ۲۰ هزار تن نفت کوره با سولفور بالا داریم.
راهکار اصلی: بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها
زنگنه با بیان اینکه راه‌حل اصلی تهیه نفت کوره با سولفور کم، بهینه‌سازی پالایشگاه‌هاست تا هم گوگرد نفت کوره و هم تولید نفت کوره کاهش یابد، تصریح کرد: برای حل این مشکل نیازمند ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هستیم که در شرایط کنونی تامین آن بسیار دشوار است. او با اشاره به اینکه بارها گفته‌ام قیمت نفت کوره کم‌سولفور به‌شدت بالا می‌رود و این واقعیت بازار است، افزود: هم‌اکنون هزینه کشتیرانی هم در دنیا به همین دلیل بالارفته است. وزیر نفت با بیان اینکه ما راه‌حل‌هایی در این زمینه داریم که برای وزیر راه و شهرسازی نوشتم، ادامه داد: استناد به بند ۲ مقرره ۱۸ پیوست ششم کنوانسیون بین‌المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتی‌ها (مارپل) به کشتی‌ها تکلیف می‌کند باید از سوخت با گوگرد زیر نیم درصد استفاده کنند. او ادامه داد: اما یک راهکار موقت هم دارد که می‌گوید اگر کشتی بگوید و گزارش کند امکان تامین سوخت کم‌سولفور را ندارد می‌تواند از سوخت با سولفور بالا استفاده کند. از نظر من، اگر کسانی اظهار می‌کنند که ما از بنادر دیگر نمی‌توانیم سوخت تامین کنیم می‌توانند به این بند استناد کنند. جمهوری اسلامی ایران هم می‌تواند به دلیل شرایط اضطراری به این قانون استناد کند، از نظر من حق قانونی و حقوقی ماست.
معضل دو متولی برای یک مساله
به گزارش «تعادل»، بر اساس گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس، 100 درصد ناوگان کشتیرانی بین‌المللی ایران از سوخت مازوت با سولفور 3 الی 3.5 درصد استفاده می‌کنند و در حالی که یکی از راه‌های مواجهه با مقررات جدید دریانوردی، نصب تجهیزاتی به نام اسکرابر روی دودکش کشتی‌ها است تا گازهای انتشار یافته را تصفیه کند، حتی یک کشتی ایرانی چنین تجهیزاتی را در اختیار ندارد.
دیروز وزیر نفت نیز یکی از راه‌حل‌های حل معضل مازوت را تجهیز کشتی به دستگاه اسکرابر عنوان کرد و با بیان اینکه نصب این تجهیز با توجه به ظرفیت کشتی، ۲ تا ۷ میلیون دلار هزینه دارد، افزود: هزینه این طرح حتی از بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها نیز به لحاظ اقتصادی بهتر است، اما هیچ کشتی ایرانی این کار را نکرده است. زنگنه یادآور شد که کشتی‌ها از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۰ فرصت داشتند اسکرابر نصب کنند، اما این کار را نکردند. به گفته او هیچ‌کدام از نفتکش‌های اقیانوس‌پیمای ایران اسکرابر نصب نکردند و حالا حدود یک‌سال‌ونیم است که برای آنکه سوخت با قیمت مناسب دریافت کنند، در حال مکاتبه با وزارت نفت هستند. حتی به تازگی به صورت ضمنی تقاضای سوخت ارزان و یارانه‌ای را مطرح می‌کنند.
راه‌حل فعلی: اختلاط سوخت
وزیر نفت مخلوط کردن نفت‌کوره (محصول گوگرد بالا با محصول گوگرد پایین مخلوط شود که به حد استاندارد مورد استفاده کشتی برسد) را راه‌حلی دیگر برشمرد و با بیان اینکه در این زمینه نشست‌های متعددی برگزار شده است، تصریح کرد: خوشبختانه با همکاری شرکت ملی نفتکش ایران به ترکیب سوختی رسیدیم که در موتورهای کنونی جواب می‌دهد. پیش از این، مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گزینه اختلاط سوخت‌ها را به عنوان راه‌حلی کوتاه‌مدت یا میان‌مدت برای مواجهه ایران با مقررات جدید دریانوردی پیش کشیده و نوشته بود که ایران می‌تواند در کوتاه‌مدت از دو راهکار اختلاط نفت کوره با گوگرد بالا با مجموعه‌ای از ترکیبات سبک پالایشگاهی برای استاندارد کردن غلظت سولفور سوخت کشتی‌ها و همچنین جایگزینی سوخت گازوئیل به جای نفت کوره با گوگرد بالا استفاده کند. اما زنگنه دیروز خاطرنشان کرد که «موتوری که نفت کوره مصرف می‌کند نمی‌تواند نفت‌گاز مصرف کند». او ادامه داد که بر همین اساس، سوخت ترکیبی با استاندارد گوگرد زیر نیم درصد تولید شد و اکنون پالایشگاه‌ها ماهانه ۴۰ تا ۵۰ هزار تن از این سوخت را تامین می‌کنند و به قیمت بین‌المللی می‌فروشند. به گفته زنگنه، مساله سوخت کشتی‌ها از لحاظ قیمت به وزارت نفت ارتباطی ندارد. وزیر نفت با بیان اینکه ایران حتی می‌تواند از بیرون کشور هم سوخت تامین کند، افزود: روش‌های دیگری هم مانند مخلوط نفت کوره با روش‌های شیمیایی وجود دارد که بخش خصوصی در این زمینه فعال شده است تا نفت کوره با سولفور بالا را از ما بگیرد و با مواد شیمیایی مخلوط کند و سرانجام نفت کوره با سولفور پایین تحویل دهد.
کشتیرانان با قیمت بالاتر سوخت کنار بیایند
زنگنه، افزایش قیمت حمل‌ونقل را به دلیل افزایش قیمت‌های بین‌المللی عنوان کرد و گفت: فکر نمی‌کنم هیچ‌کدام از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در شرایطی که قیمت خارج از ایران آزاد است دنبال این باشند از منابع محدود بودجه یارانه‌ای برای سوخت نفتکش اختصاص دهند. او تصریح کرد: من اجازه ندارم به تولیدکنندگان بگویم تولیدتان را به قیمت پایین‌تر از قیمت جهانی بفروشید، مگر اینکه شما در بودجه چنین چیزی تصویب کنید و ۲ الی ۳ هزار میلیارد تومان یارانه برای آن قرار دهید. وزیر نفت با بیان اینکه در دنیا هر هیدروکربنی را بخواهید می‌توانید خریداری کنید، اما قیمتش متفاوت است، تاکید کرد: ما اکنون می‌توانیم نیاز کشتی‌های اقیانوس‌پیما را با سوخت با سولفور زیر نیم درصد تامین کنیم، نگرانی نداشته باشید. با تمام این تفاسیر، زنگنه با اشاره به اینکه موضوع ایجاد اختلال در کشتیرانی به دلیل کمبود سوخت با سولفور کم صحیح نیست، به نمایندگان اطمینان داد: مهم‌ترین بخش کشتیرانی نفتکش است که قاطع می‌گویم هیچ اختلالی در آن ایجاد نمی‌شود. همین امروز در مذاکراتی که با شرکت ملی نفتکش ایران انجام شده است، می‌گوید سوختش تامین می‌شود. او با تاکید بر اینکه سوخت مورد نیاز نفتکش و کشتیرانی در حال تامین است، یادآور شد: کشتی‌های کوچک و لنج‌ها از سوخت نفت‌گاز استفاده می‌کنند، بنابراین اختلالی در کشتیرانی ایجاد نمی‌شود.
