لزوم تعریف رابطه واقع‌بینانه میان سیاست خارجی و برآورد فروش نفت
عبدالله یونس آرا
کارشناس ارشد اقتصاد انرژی
یک تعریف سنتی از بودجه سالانه وجود دارد که برمبنای آن برآوردی از درآمدها و هزینه‌های سال پیش‌رو تعیین می‌شود. اما آنچه مهم است اینکه این برآوردها تا چه اندازه قابلیت تحقق دارند و آیا قابلیت برنامه‌ریزی برمبنای این اعداد و ارقام وجود دارد یا خیر. در حقیقت بخشی از آنچه در لوایح بودجه در حوزه درآمدها آورده می‌شود صرفا برای بالانس اعداد و ارقام روی کاغذ است و با واقعیات اقتصاد کشور همخوانی ندارد. ساختار بودجه کشور طی سال‌های اخیر حاکی از رشد فزاینده هزینه‌ها دارد که متاسفانه سازوکاری برای کنترل و مدیریت رشد هزینه‌ها در نظر گرفته نشده است. در طرف درآمدها نیز بخش‌های عمده‌ای دیده می‌شود که امکان تحقق آنها با تردید جدی روبرو است.
در خصوص صادرات نفت و برآوردهایی که در مورد درآمد حاصل از فروش نفت در بودجه دیده می‌شود، باید به واقعیت‌ها و محدودیت‌های موجود در محیط بین‌المللی توجه داشت. چه بسا با تداوم بخشی از محدودیت‌های بین‌المللی امکان تحت‌الشعاع قرار گرفتن بیشتر درآمدهای نفتی وجود دارد که این موضوع باید در بودجه سال آینده لحاظ شود. عدم انطباق برآوردهای بودجه‌ای با واقعیت‌ها می‌تواند منجر به عدم تحقق درآمدها و در نتیجه عدم تامین نقدینگی بخش‌های مهم و تاثیرگذار بر زندگی شهروندان شود. این روند منجر به رشد نرخ پایه پولی و نابسامانی برخی شاخص‌های اقتصادی می‌شود.
امروز کشور در زمینه تولید، زیرساخت‌های تولید نفت مشکلی ندارد اما برای فروش و صادرات این محصول باید مطابق با واقعیت‌ها برنامه‌ریزی کرد. در این زمینه باید ارتباط واقع‌بینانه‌ای میان سیاست خارجی و بودجه سالانه برقرار کرد، در واقع به گونه‌ای نباشد که سیاست خارجی ما یک حرف را بزند و اعداد و ارقام دیده شده روی کاغذ حرفی دیگر. نتیجه این روند چیزی جز کسری درآمدها نخواهد بود.
در خصوص فروش نفت در سال آینده نیز میزان صادرات این محصول به صورت مستقیم به سیاست خارجی کشور بستگی دارد؛ در صورتی که روند تحولات مثبت باشد امکان فروش نفت در سال آینده بیش از آنچه در بودجه 99 در نظر گرفته شده نیز وجود دارد. اما در صورتی که این روند روی ریل کنونی ادامه مسیر دهد، نباید انتظار داشت آنچه که در خصوص فروش نفت برای سال آینده در نظر گرفته شده امکان تحقق داشته باشد. در واقع روند تحولات روابط خارجی کشور، تعیین‌کننده بخش مهمی از تحقق یا عدم تحقق درآمدهای نفتی بودجه در سال آینده خواهد بود.
