فرار مغزها طی یک دهه در رشته ورزش
هفته گذشته در بحبوحه حمله ایران به پایگاه امریکایی عین الاسد در عراق و سپس سقوط هواپیمای اوکراینی، یک باره خبری در فضای مجازی منتشر شد که کیمیا علیزاده، تکواندو کار و اولین زن ایرانی دارنده مدال المپیک، به هلند پناهنده شد. این سوال پیش آمد که فضای ورزش ایران چگونه است که فرار مغزها هم در این بخش روی می‌دهد؟ تا به حال چه تعداد ورزشکار ایرانی به خارج مهاجرت کرده است ؟
کیمیا علیزاده در حال حاضر آخرین ورزشکاری است که از ایران به هلند مهاجرت کرده است . هر چند پدر او گفته بود که قرار بود به ایران برگردد اما او با انتشار تصاویر و اظهار نظرهایی در شبکه مجازی به‌طور رسمی نشان داد که قصد بازگشت به ایران را ندارد .
قبل از او سعید مولایی، جودو کار ایرانی بود که به آلمان پناهنده شده بود و عملا موجی را علیه ایران برانگیخت که منجر به تعلیق جودوی ایران در المپیک و جهان شد . او بعدا به مغولستان رفت تا زیر پرچم آن کشور بازی کند . اما حدود سه سال پیش خبرگزاری مهر در گزارشی به موضوع پناهنده شدن ورزشکاران ایرانی پرداخت . در این گزارش آمده بود که مهاجرت ورزشکاران ایرانی به خارج از ایران و تغییر تابعیت آنها به بهانه‌های مختلف بحث تکراری و ناامیدکننده سال‌های اخیر ورزش است. در این گزارش با اشاره به مهاجرت دو استعداد ژیمناستیک وقت کشور «امین ارباب» و «مژگان تاجیک» به مهاجرت ورزشکاران ایرانی در آن زمان پرداخت . دربخش کشتی در این گزارش آمده بود که مهاجرت کشتی‌گیران ایرانی به کشور آذربایجان از ۵ سال پیش از سوی رسانه‌ها منتشر شد تا شاهد حضور ایرانی‌های آذری‌تبار در مسابقات بین‌المللی باشیم. در رقابت‌های المپیک ۲۰۱۶ نیز دو تن از ورزشکاران ایرانی با دوبنده آذربایجان پا داخل تشک گذاشتند. «سامان طهماسبی» کشتی‌گیر ایرانی تیم ملی آذربایجان در وزن ۸۵ کیلوگرم در مسابقات المپیک ریو با «حبیب اخلاقی »روبه‌رو شد و شکست خورد تا ناکام از المپیک خداحافظی کند. طهماسبی بعدازآن گفت که از دنیای کشتی خداحافظی می‌کند.«صباح شریعتی» دیگر کشتی‌گیر ایرانی تیم ملی آذربایجان بود که در مسابقات المپیک ریو توانست به مدال برنز این مسابقات در وزن ۱۳۰ کیلوگرم دست پیدا کند. مهاجرت کشتی‌گیران ایرانی به آذربایجان به این دو اسم ختم نمی‌شود .
در بخش تکواندو هم در این گزارش چنین آمده بود که « بعد از رفتن «رضا مهمان‌دوست» پرافتخارترین مربی ایرانی به‌کلی شکوه و شکایت به تیم ملی آذربایجان، نقل و انتقالات و مهاجرت تکواندوکاران ایرانی به خارج از ایران قوت گرفت. مهمان‌دوست پیش از المپیک لندن از جانب فدراسیون جهانی به عنوان مربی جهان معرفی شد چون توانست برای اولین بار بعد از ۴۰ سال به قهرمانی کره‌ای‌ها در جهان پایان دهد؛ اما بعدازآن در آستانه المپیک از سمت خود برکنار شد. به گفته مهمان‌دوست او به فکر دریافت مطالباتش برای درمان فرزندش بود اما موفق به وصول حقوقش نشد و فرزند خود را از دست داد. مسوول فدراسیون تکواندو بارها وی را متهم به انتقال تکواندوکاران ایرانی به این کشور کردند؛ اما مهمان‌دوست بارها تأکید کرد که بازیکنان را تنها ازنظر فنی بررسی می‌کند و در این نقل و انتقالات نقشی ندارد. سینا بهرامی، سهیلا سیاحی، پریسا کفایی‌و احمد محمدی ازجمله ورزشکاران ایرانی هستند که در آذربایجان فعال هستند. همچنین میلاد بیگی توانست در مسابقات المپیک ریو هم‌وطنش «مهدی خدابخشی» را شکست دهد و به مرحله نیمه‌نهایی برود. «راحله آسمانی» نیز یکی دیگر از تکواندوکاران ایرانی است که مهاجرت کرده است. گفته می‌شد آسمانی قرار است با پرچم کمیته ملی المپیک به میدان بیاید اما بعدازآن خبر رسید که او یکی از اعضای کاروان تیم بلژیک شده است. »
در شطرنج هم ماجرا چندان تعریفی ندارد . در حالی که سه هفته قبل خبر آمد که علیرضا فیروزجا قرار است زیر پرچم فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) مسابقه بدهد، یک باره خبر آمد شهره بیات داور شطرنج ایرانی هم شاید از آمدن به ایران صرف‌نظر کند . اما حدود سه سال پیش مهر گزارش داد که در دسامبر سال گذشته به‌یک‌باره در رتبه‌بندی اعلام‌شده از سوی فدراسیون جهانی شطرنج نام «الشن مرادی» استاد بزرگ ایرانی از رتبه‌بندی شطرنج‌بازان ایران خارج شد. این شطرنج‌باز ایرانی که تا ماقبل از آن در فهرست شطرنج‌بازان ایرانی قرار داشت،به‌یک‌باره از ماه دسامبر در زیر پرچم فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) قرار گرفت. معمولاً شطرنج‌بازانی که می‌خواهند تغییر تابعیت بدهند زیر پرچم فیده می‌روند و بعد از گرفتن تابعیت جدید در لیست شطرنج‌بازان انتقالی قرار می‌گیرند. مرادی باگذشت یک سال همچنان در رتبه‌بندی جهانی زیر پرچم فیده قرار دارد.
ولی در جودو چطور؟ مهر گزارش داده بود که «وحید سرلک» نیز ازجمله ورزشکارانی ست که درزمانی از بهترین‌های وزن خود بود اما به دلیل اختلافات مالی با فدراسیون لباس تیم ملی ایران را از تن درآورد. او که از قبل از تیم ملی آلمان پیشنهاد داشت درنهایت به آلمان پناهنده شد تا بالباس تیم ملی این کشور به میدان برود. در هندبال هم «ایمان جمالی» یکی از بهترین هندبالیست‌های کشورمان که شاخص‌ترین لژیونر تیم ملی کشورمان بود که به تیم ملی مجارستان پیوست. جمالی مدت‌ها در این کشور لژیونر بود و بعد از چند مصدومیت و رفت‌وآمد به فدراسیون هندبال و مذاکره با مسوولان درنهایت از حضور در تیم ملی ایران عذرخواهی کرد.
در قایقرانی نیز مینا علیزاده ملی‌پوش قایقرانی کشورمان در سال ۲۰۰۹ به همراه تیم ملی کشورمان در مسابقات جهانی دراگون بت جمهوری چک شرکت کرده بود که به‌یک‌باره اردوی تیم ملی را رها کرد و به آلمان پناهنده شد. شروین پاک‌دلان دیگر قایقران تیم ملی نیز در بعد از پایان مسابقات تیم ملی باوجوداینکه از گیت فرودگاه گذر کرده بود دوباره بازگشت و به این کشور پناهنده شد. بعدازآن مشخص شد که این کار درخواست خانواده مادری وی بوده است. درنهایت این قصه با اخراج مربی تیم ملی به دلیل کوتاهی از مسوولیت خود تمام شد.
ماجرا تنها به این گروه‌های ورزشی ختم نمی‌شود . در نجات غریق مهر گزارش داده بود که «پوریا پور ابراهیم» و «محمود زاویه» نیز بعد از پایان مسابقات در «مون پولیه» به ایران بازنگشتند و تصمیم گرفتند برای ادامه کار خود کشور تازه‌ای را به‌جز وطن خود انتخاب کنند.
در بخش ژیمناستیک هم موضوع ناراحت‌کننده است .
احسان خدادادی یکی از ژیمناستیک کارانی بود که به ترکیه رفته بود . او سه سال پیش درباره رفتنش به ترکیه گفت: «۱۰ سال عضو تیم ملی ژیمناستیک بودم و دو سال کاپیتانی تیم ملی را بر عهده داشتم اما متأسفانه سرمربی تیم ملی ژیمناستیک با زدن انگ بی‌اخلاقی و اینکه مشکل اخلاقی دارم و در اردوی اوکراین به‌جای حضور در تمرینات و گوش دادن به حرف مربیان دنبال کارهای شخصی خود بودم، به‌راحتی با آبروی من بازی کرد و ایمان خاموشی را که شاگردش و جزو ذخیره‌های تیم ملی بود دربازی‌های آسیایی اینچئون جایگزین من کرد!» محمد رمضان پور نیز یکی دیگر از استعدادهای ژیمناستیک بود که راهی دانمارک شد.
در رشته شمشیر بازی هم محمد حسین ابراهیمی یکی از ورزشکارانی است که به خارج پناهنده شد. در واقع او یکی از اولین کسانی بود که به خارج از کشور پناهنده شد. ابراهیمی در رقابت‌های جهانی ۲۰۰۹ ترکیه یکی از چهار شمشیرباز تیم ملی بود که در بخش فلوره انفرادی از مسابقه با حریف اسراییلی بازداشته شد و از صعود به دور بعد بازماند.ماجرا از این قرار بود که زمانی که تیم ملی ایران برای برگزاری اردوی آمادگی بازی‌های آسیایی گوانگژو به فرانسه سفر کرده بود، محمد حسین ابراهیمی یک روز پیش از بازگشت تیم ملی به تهران اردو را ترک کرد و به کشور هلند رفت.یکی از مقامات فدراسیون شمشیربازی در این رابطه گفته بود: «محمدحسین ابراهیمی مخفیانه هتل تیم ملی را ترک کرد. پس از بازگشت تیم (به ایران)، محمدحسین ابراهیمی ملی‌پوش ایران در اسلحه فلوره که به همراه سایر بازیکنان و کادر فنی به فرانسه رفته بود، به کشور بازنگشت. ابراهیمی یک روز پیش از بازگشت تیم ملی به تهران، هتل محل اقامت ملی پوشان را ترک کرد و تلاش مسوولان تیم برای پیدا کردن او بی نتیجه ماند.» رییس فدراسیون شمشیربازی وقت بعد‌ها در مصاحبه‌ای اعلام کرد که ابراهیمی مهره چندان مهمی نبوده و شانسی هم برای کسب مدال نداشته است. سوالی که همان وقت هم به آن پاسخ مشخصی داده نشد این بود که اگر ابراهیمی مهره مهمی نبود چرا به مسابقات اعزام شد؟ به هر حال ابراهیمی یکی از ورزشکاران در ده سال اخیر است که به یک کشور خارجی پناهنده می‌شود.
