لزوم طراحی بازار سرمایه در جهت توسعه پایدار

گروه بورس|

طی یک سال گذشته بازار سرمایه از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. این رشد که در ابتدا با اثرپذیری از تغییرات قیمت ارز در بازار آزاد و به دنبال آن سامانه نیما رخ داد در دو سال اخیر توانسته رونقی مثال زدنی در تمامی بازارهای کالایی و غیر کالایی زیر مجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد کند و به این ترتیب گامی موثر در جهت جذب نقدینگی موجود در جامعه بردارد.

اگرچه جهش هر کدام از این بازارها به نوبه خود حایز اهمیت است، اما آنچه در مدت یاد شده توجه بسیاری را به خود معطوف کرده، رشد شاخص‌های بازار سهام بوده که نه تنها توجه سرمایه‌گذاران را در داخل به خود جلب کرده بلکه مورد توجه تحلیلگران و خبرگزاری‌های خارجی نیز قرار گرفته است. مهم‌ترین این شاخص‌ها شاخص کل بورس تهران بوده که از ابتدای سال تا پایان روز چهارشنبه هفته گذشته بازدهی 123 درصدی را برای بورس رقم زده است.

طی ماه‌های گذشته پیشروی شاخص کل بورس تقریبا رشدی بدون وقفه داشته و با اینکه در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از ضعف را بروز داده، اما افت قیمت‌ها در طول این دوره به حدی نبوده که بتوان با قاطعیت از تغییر روند بازار سهام سخن گفت. چنین امری موجب شده تا با گذر زمان و نزدیک شدن به یازدهمین ماه سال جاری بسیاری از صاحبنظران بازار سرمایه نسبت به افزایش ریسک در این بازار هشدار دهند.

دلیل این امر دو وجهی بودن رشد قیمت‌ها در بازار سرمایه است. اگرچه طی یک سال اخیر قیمت‌ها رشد قابل توجهی داشته‌اند اما از سوی دیگر نیز باید توجه داشت که هجوم نقدینگی به این بازار و رسیدن قیمت‌ها به ارزش تحلیلی در بسیاری از نمادها ممکن است در نهایت به واژگونی نماگرها در بورس و فرابورس منتهی شود. چنین مساله‌ای موجب شده تا رشد بازار سهام با دقت بیشتری نسبت به توسعه بلندمدت آن متمایز شود، چرا که اگر تغییرات قیمت در معاملات سهام در نهایت به شکل‌گیری سرمایه‌گذاری بلندمدت و پایدار منتهی نشود، نمی‌توان یکی از مهم‌ترین اهداف بازار سرمایه را که کمک به توسعه اقتصاد کشور است، محقق کرد. برای نیل به چنین هدفی باید ساز و کارهای بازار به گونه‌ای تنظیم و طراحی شود که سرمایه‌گذاران را به ماندگاری بلندمدت در بازار سرمایه ترغیب کند.

در همین راستا حسین عبده‌تبریزی عنوان کرد یکی از مهم‌ترین مسائل در شرایط فعلی را مساله کاهش ریسک بازار سرمایه دانست. آن هم در شرایط خاص امروز که نرخ تورم افزایشی است و سرمایه‌گذاران در پی حفظ ارزش پول خود هستند و بازارهای دیگر نیز تقریبا مسدود است و شرایط سرمایه‌گذاری ندارد.به گزارش سنا، این صاحب‌نظر اقتصادی در پنل تخصصی سومین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی با موضوع «مشارکت سرمایه‌های خرد در بازار سرمایه» با تشریح وضعیت بازارهای سرمایه‌گذاری کشور در شرایط کنونی خاطرنشان کرد: در حال حاضر بازار پول و مسکن وضعیت سابق را ندارد، بازار طلا و ارز هم چندان بازدهی خاصی ندارد و نقدینگی وارد بازار سرمایه شده است. در چنین شرایطی باید ریسک متعادلی در بازار باشد تا جامعه به دنبال مشارکت در این بازار باشد.وی با اشاره به مساله تخصیص منابع افزود: برای ساخت بازار سرمایه عمیق طبیعی است که باید مشارکت عمومی مردم توسعه پیدا کند. یک رویکرد سنتی برای محک زدن بازارهای سرمایه همین است که اندازه بازار را با GDP بسنجیم و این نوع مقایسه‌ها بسیار رایج است. البته در کشور ما لازم است که طراحی بازار در جهت توسعه مستمر باشد و نه رشد سریع.

 همه‌چیز دست مدیران نیست

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر لزوم طراحی زیرساخت‌های صحیح برای دستیابی به بازدهی‌های بلندمدت در بورس گفت: در واقع بازارهایی که امکان بزرگ شدن دارند ولی زیر ساخت‌های درستی برای آن طراحی نشده بازدهی کوتاه‌مدت خواهند داشت. گاهی به تغییرات فرهنگی هم نیاز است.پس باید بپذیریم که خیلی چیزها در اختیار مدیر بازار نیست.عبده تبریزی گسترش مشارکت عمومی در بازار را تنها یک بُعد سرمایه‌گذاری بورسی دانست و یادآور شد: هدف فقط جمع کردن این پول‌ها نیست و باید منابع را به گونه‌ای تخصیص دهیم که رشدی مستمر در داخل اقتصاد ایجاد شود.

 روند رو به رشد بازار سرمایه

عبده تبریزی ایجاد شرایط لازم برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس را دغدغه اصلی در جذب سرمایه‌های ارزی و بانکی ارزیابی و تصریح کرد: باید بتوانیم سرمایه‌گذارانی را که به سرمایه‌های فیزیکی عادت کرده‌اند و ارز و سپرده بانکی حداکثر حوزه سرمایه‌گذاری آنهاست را به سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس نیز عادت دهیم.اینکه چطور آنها را به‌طور بلندمدت به بازار سرمایه بیاوریم مطرح است و تلاشی قابل ملاحظه می‌خواهد. هر نوع توسعه صحیح اقتصادی به توسعه منابع کارآمد انسانی نیاز دارد.وی روند فعالیت بازار سرمایه کشور را رو به گسترش خواند و افزود: بازار سرمایه برای ایجاد دید بلندمدت به طراحی‌های جدی نیاز دارد؛ چراکه به دلیل نقد شوندگی مناسب همواره مورد استقبال است. ضمن اینکه با توجه به کسری بودجه ۹۹ به نظر می‌رسد اوراق زیادی در سال آینده منتشر خواهد شد و این افزایش مشارکت ناشران، افزایش سرمایه را به همراه می‌آورد.

  بازار به همه گروه‌های سرمایه‌گذار نیاز دارد

عضو سابق شورای عالی بورس تاکید کرد: در شرایط امروز که فرصت‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد و سرمایه‌گذار خارجی نداریم، باید روی حوزه‌ای که بتوانیم آن را توسط سرمایه‌گذاران خارجی توسعه دهیم، کار کنیم. یعنی پروژه‌های آنها را تامین مالی کنیم و بتوان تضامینی برای آن ایجاد کرد تا منابع گسترده جمع شود.عبده‌تبریزی با بیان اینکه امروز این کار به‌طور غیر رسمی انجام می‌شود، افزود: در بازار مسکن گروهی تامین مالی انجام می‌دهند، در حوزه نوآوری هم به همین شکل تامین مالی می‌شود. در بازار عده‌ای پول می‌دهند و بازرگانی را تامین مالی می‌کنند. فعال شدن این حوزه می‌تواند به بورس کمک کند.