ژاپن نظام قضایی خود را اصلاح می‌کند
گروه جهان| آیت وکیلیان|
فرار کارلوس غصن رییس سابق شرکت نیسان، از ژاپن و ورود به خاک لبنان بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت. البته این مساله موجب شد تا ناظران سیاسی در نظام قضایی ژاپن به دیده تردید نگاه کنند. اکنون با گذشت بیش از یک ماه از فرار غصن، وزیر دادگستری ژاپن از اصلاحات زودهنگام در نظام قضایی این کشور خبر داده است.
فایننشیال‌تایمز در این باره نوشته: وزیر دادگستری ژاپن گفته این کشور به‌دنبال اصلاح نظام عدالت کیفری خود است که اخیراً با انتقادات بسیاری مواجه شده است. پس از یک دوره نظارت بی‌سابقه‌ای در خارج از کشور به‌دنبال بازداشت کارلوس غصن به اتهام سوء رفتار مالی، ماساکو موری به روزنامه فایننشیال‌تایمز گفته که نظام قضایی هیچ کشوری بدون ایراد نیست.
موری که به‌ندرت نیاز به توجیه خود در برابر بیگانگان می‌بیند، در مصاحبه‌ای بی‌سابقه گفته غصن تلاش کرده تا برای جلب همدردی عمومی و منحرف کردن اتهامات علیه خود، اطلاعات نادرستی درباره نظام حقوقی ژاپن ارایه دهد. اما وزیر دادگستری ژاپن این گفته‌های غصن را کاملا رد نکرده است. موری اذعان کرده دلیل اینکه ژاپن تغییراتی را در سیستم قضایی خود اعمال می‌کند، ماجرای غصن است؛ نه جرایم دیگری که ممکن است نظام قضایی این کشور را تهدید کنند. این مقام بلندپایه ژاپنی گفته: «نظام عدالت کیفری ما به‌طور مناسب طراحی و اجرا شده است. اما مانند هر کشور دیگر، 100 درصد کامل و بدون تقصیر نیست. اما اگر خطایی در سیستم قضایی ما وجود داشته باشد، ما آنها را برطرف می‌کنیم.»
بازداشت کارلوس غصن در نوامبر 2018 که به مدت 130 روز به طول انجامیده بود و بازجویی‌های طولانی‌مدت او بدون حضور هیچ وکیلی، مخاطبان بین‌المللی ناآشنا با نظام قضایی ژاپن را شوکه کرد. غصن ماه گذشته و پس از فرار جسورانه‌اش به لبنان، ژاپن را به «تعصب کور» متهم کرد و گفت که در طول بازداشتش با انواع و اقسام تحقیرها مواجه شده است. غصن در ادامه خود را بی‌گناه دانسته است.
اکنون موری وزیر دادگستری ژاپن، می‌گوید که پرواز غیر قابل‌توجیه غصن طبق قوانین هر کشوری عملی مجرمانه است. او ابراز نگرانی کرده که حملات رییس پیشین شرکت نیسان (علیه نظام قضایی ژاپن) باعث می‌شود شهرت این کشور به عنوان مکانی برای انجام امور تجاری خدشه‌دار شود. موری گفته غصن اطلاعات نادرست زیادی را منتشر می‌کند و از آنجایی که او اکنون به چهره‌ای مشهور تبدیل شده و اظهاراتش در صحنه جهانی اثرگذار است، باید شرایط را برای محاکمه او مهیا کنند.
خانم موری که 55 ساله است، در فضای سیاسی ژاپن به عنوان ستاره‌ای در حال رشد مطرح است. خلاف بسیاری از سیاستمداران ژاپنی که یک کرسی پارلمان را از پدرشان به ارث برده بودند، او در فقر بزرگ شد؛ پدرش تمام پول خود را از دست داد و خانواده‌اش پیش از اینکه یک وکیل در سن 12 سالگی به آنها کمک کند مورد آزار و اذیت قرار گرفتند.
فایننشیال‌تایمز نوشته: این تجربه زندگی باعث شد موری خودش وکیل شود. او به عنوان یک مادر جوان، پیش از بازگشت به ژاپن و کمک به بازنویسی قانون کشورش در مورد جمع‌آوری بدهی، در ایالات متحده تحصیل می‌کرد. موری برای اولین‌بار در سال 2007 انتخاب شد، او در ماه اکتبر هنگامی که در مقام یک مجری مجبور به استعفا شد، جهشی غیرمنتظره به وزارت دادگستری در این کشور داشت. «آبه شینزو» نخست‌وزیر ژاپن، موری را که یکی از سه زن کابینه دولت‌اش است، به عنوان کاندیدای بسیار قدرتمند برای رهبری آینده ژاپن توصیف کرده است.
ماساکو موری از نام بردن هرگونه خطای خاص در سیستم قضایی ژاپن امتناع کرده، اما گفته که اصلاحات مداوم صورت خواهد گرفت از جمله در زمینه فیلمبرداری از بازجویی‌ها که از سال 2016 انجام شده است. موری وعده داده که هر مشکلی را که توسط جامعه حقوقی این کشور (در راستای ضعف نظام دادرسی) مشخص شده است در یک بررسی مداوم برطرف کند.
کارلوس غصن پس از صدور کیفرخواستی که علیه او صادر شده، این ادعا را مطرح کرده که بیش از 99 درصد محکومین قضایی در ژاپن از یک نظام قضایی عدالت محور محروم هستند. او گفته که متهمان در این نظام قضایی اغلب بی‌گناه هستند. اما ماساکی موری وزیر دادگستری، با رد این ادعا گفته که نظام قضایی ژاپن، سیستمی منحصر به فرد است که برای دستگیری متهمان به حکم قضایی احتیاج دارد و ادعایی که غصن مطرح کرده، تنها 37 درصد از دستگیر‌شدگان را شامل می‌شود.
کارلوس غصن مدیرعامل سابق شرکت رنو-نیسان که دارای گذرنامه‌های فرانسوی، لبنانی و برزیلی است نوامبر ۲۰۱۸ میلادی به ظن فساد مالی توسط پلیس ژاپن دستگیر شد. فرار مالیاتی و سوءاستفاده شخصی از دارایی‌های شرکت «رنو-نیسان آلیانس» از جمله اتهاماتی است که به او وارد شده است. در زمان بازداشت او رسانه‌ها ژاپنی اعلام کردند که غصن از سال ۲۰۱۱ میلادی به مدت پنج سال نزدیک به ۳۸ میلیون یورو از درآمد خود را اعلام نکرده است. غصن که اتهامات وارده به خود را بارها رد کرده بود، پیشتر به قید وثیقه از زندان آزاد شده و تحت حصر خانگی قرار گرفته بود. او ۳۰ دسامبر گذشته از ژاپن به ترکیه سفر کرد و از آنجا توسط یک هواپیمای جت خصوصی عازم لبنان شد. او در نخستین کنفرانس خبری خود در بیروت با انتقاد از نظام قضایی ژاپن گفته بود: «شما در ژاپن یا می‌میرید یا مجبور به فرار خواهید شد.»
مدیرعامل سابق رنو - نیسان هم‌اکنون به‌دلیل آنکه پیمان استردادی میان دو کشور ژاپن و لبنان به امضا نرسیده از این حیث مصونیت کامل دارد.
