نظام آموزشی با نیاز بازار کار همسو نیست
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: برای اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی چند اتفاق باید روی دهد. اول اینکه رشد اقتصادی حاصل شود که فرصت‌های شغلی پایدار بیشتر فراهم شود. ما در کوتاه‌مدت و میان مدت برنامه‌هایی داریم و آن هم رفع برخی از گلوگاه‌ها است، یکی از این گلوگاه‌ها کاهش هزینه ایجاد اشتغال برای نیروی کار فارغ‌التحصیل برای کارفرمایان است که از طریق روش‌هایی مانند مشوق بیمه‌ای یا یارانه دستمزد که دو سال است پرداخت می‌شود. این موضوع اکنون در حال وقوع است. همچنین بحث دیگر ارتقای سطح مهارت و آشنایی فارغ‌التحصیلان با بازار کار و کارآفرینی است که این هم از طریق طرح‌هایی مانند کارورزی در جریان است. سوم نیز توصیه به امر کارآفرینی است که ما با همکاری وزارت علوم، آموزش و پرورش و سازمان فنی و حرفه‌ای به صورت مهارت و پودمانی در لایه‌های مختلف نظام آموزشی خود گنجانده‌ایم و به گمان من می‌تواند اثر قابل توجهی بر اشتغال فارغ‌التحصیلان بیکار بگذارد. به گزارش «تعادل» وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی با همکاری برخی دستگاه‌ها و سازمان برنامه و بودجه برنامه‌ای را در راستای ایجاد اشتغال برای جوانان و فارغ‌التحصیلان تحت عنوان برنامه اشتغال فراگیر تدوین کرده است که با این هدف تا پایان سال 97 حدود هزار و ۹۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت کرده است. به دید بسیاری از کارشناسان مراکز پژوهشی این شیوه اشتغالزایی دایم و پایدار نیست و نسبت به آن نقد دارند از طرفی هم مرکز آمار ایران در آخرین گزارش خود از نرخ بیکاری پاییز، کاهش 1.2 درصدی نرخ بیکاری را نسبت به فصل مشابه سال قبل اعلام کرده است که به زعم برخی از کارشناسان اثر همین پرداخت وام و تسهیلات یا به اصطلاح پول پاشی بوده است. به عبارتی گرچه شیوه‌هایی نظیر وام‌دهی می‌تواند عامل کاهش یافتن نرخ بیکاری در برخی فصول سال وحتی برای دوره‌های کوتاه‌مدت باشد، اما این نوع اشتغالزایی پایدار نیست. در همین زمینه «تعادل» در گفت‌وگو با عیسی منصوری معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به این موضوع پرداخته است که آیا پول‌پاشی برای ایجاد اشتغال کافی است؟ و اینکه دولت به غیر از پرداخت تسهیلات، چه برنامه‌ای برای اشتغال جوانان علی الخصوص فارغ‌التحصیلان بیکار دارد که در ادامه به صورت مشروح به آن خواهیم پرداخت:
بسیاری از کارشناسان مراکز پژوهشی می‌گویند دولت سعی دارد با پول پاشی اشتغال ایجاد کند و نسبت به این نحوه اشتغالزایی نقد دارند چرا که باور دارند اشتغال با پول پاشی دوام نمی‌آورد. نظر شما چیست؟
من خیلی خوشحالم که دوستان دست اندرکار امر پژوهش، سیاست‌گذاری و اجرا گزاره‌هایی را که در ابتدای روی کارآمدن‌مان مطرح کردیم. امروز به زبان می‌آورند بنابراین من کاملا با نکته‌ای که اشاره کردید موافقم. این اصطلاح که با وام و پول پاشی اشتغال ایجاد نمی‌شود کاملا درست است و اصطلاحی است که ما خود به زبان‌ها انداختیم.
با این حال فقط نباید انتقاد کرد.ای کاش منتقدان بتوانند قواعد نظام حکمرانی، قانون‌گذاری، سیاستی و اجرایی را پیشنهاد دهند. پیشنهاداتی که به واسطه آن بتوان مجلس شورای اسلامی و سایر مراکز آن را اصلاح کرد به گونه‌ای که بنده و امثال من علی رغم مخالفت با این روش ملزم به پرداخت وام نباشیم.
با توجه به آمار نرخ بیکاری در پاییز امسال برخی کارشناسان اذعان می‌کنند پرداخت تسهیلات گسترده بانکی آمار بیکاری را جابه‌جا می‌کند و در عین حال بی‌انگیزگی افراد نسبت به یافتن شغل در کاهش نرخ بیکاری بی‌تاثیر نبوده است نظر شما چیست؟
نکته‌ای که نرخ بیکاری در پاییز امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل داشته است این است که نرخ مشارکت اقتصادی افراد در این دوره کاهش پیدا نکرده است که بخواهیم بگوییم بی‌انگیزگی و یاس از یافتن شغل سبب کاهشی شدن نرخ بیکاری در پاییز بوده است. بله در مواقعی نرخ مشارکت پایین می‌آید و به همراه آن نرخ بیکاری هم نزولی می‌شود، این واقعیت درستی است اما دوستانی که کارشناس هستند باید به این نکته نیز توجه کنند که نرخ مشارکت اقتصادی در پاییز 98 کاهش پیدا نکرده است. دولت و مجموعه وزارت کار همواره در تلاش است که نهایت دقت را در پرداخت وام و تسهیلات برای متقاضیان امر اشتغال به کار بگیرد اما من همیشه این نکته را متذکر شده‌ام که وام دهی و پرداخت هرگونه تسهیلات برای ایجاد اشتغال کافی نیست. اینکه پرداخت وام از سوی دولت موجب کاهشی شدن نرخ بیکاری در برخی فصول سال می‌شود قابل انکار نیست اما بار این سیر نزولی را تنها پرداخت وام و تسهیلات به دوش نمی‌کشد و عوامل دیگری نیز در آن دخیل هستند.
دولت برای اشتغال فارغ‌التحصیلان بیکار که شمار آنان روز به روز افزایش پیدا می‌کند چه برنامه‌ای دارد؟
برای اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی چند اتفاق باید روی دهد اول اینکه رشد اقتصادی حاصل شود که فرصت‌های شغلی پایدار بیشتر فراهم شود. ما در کوتاه‌مدت و میان مدت برنامه‌هایی داریم و آن هم برای برخی از گلوگاه‌ها است. یکی از این گلوگاه‌ها کاهش هزینه ایجاد اشتغال برای نیروی کار فارغ‌التحصیل برای کارفرمایان است که از طریق روش‌هایی مانند مشوق بیمه‌ای یا یارانه دستمزد که دو سال است پرداخت می‌شود در حال وقوع است. و دوم ارتقای سطح مهارت و آشنایی فارغ‌التحصیلان با بازار کار و کارآفرینی است که این هم از طریق طرح‌هایی مانند کارورزی در جریان است. سوم توصیه به امر کارآفرینی است که ما با همکاری وزارت علوم، آموزش و پرورش و سازمان فنی و حرفه‌ای به صورت مهارت و پودمانی در لایه‌های مختلف نظام آموزشی خود گنجانده‌ایم و به گمان من می‌توانداثر قابل توجهی بر اشتغال فارغ‌التحصیلان بیکار بگذارد.
چه موانعی در این میان وجود دارد؟
از دیدگاه من در حال حاضر نظام آموزشی با نیاز بازار کار تطابقی ندارد و دولت سعی دارد با مطالعاتی که انجام داده جهت‌‌گیری‌های نظام آموزش عالی و نظام آموزش فنی حرفه‌ای را اصلاح کند و به صورت ملی و منطقه‌ای در اختیار آموزش عالی و آموزش مهارتی قرار دهد.
