صدور کارت هدیه برای چه کسانی ممنوع است
دبیر حقوقی کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی با اشاره به وجه تمایز کارت هدیه و بن‌کارت، ۵ مورد از مواردی را که منجر به ممنوعیت صدور کارت هدیه می‌شود اعلام کرد.
به گزارش ایبِنا، طی بخشنامه مورخ ۶ بهمن ماه ۱۳۹۸ آخرین تغییرات مربوط به مقررات درباره صدور کارت هدیه و بن‌کارت تحت عنوان «دستورالعمل شیوه صدورکارت هدیه و بن‌کارت ریالی» را به سیستم بانکی کشور از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد.
حال سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که کارت هدیه چیست و چه تفاوت‌هایی با بن‌کارت دارد؟ بدون نیاز به ورود به بحث‌های تخصصی حقوقی می‌توان پاسخ این پرسش را به اینگونه داد که کارت هدیه نوعی کارت بانکی به مبلغ مشخص است که بنا به تقاضای مشتری حداکثر تا مبلغ پنج میلیون توسط بانک‌ها صادر می‌شود و دارنده آن می‌تواند حداکثر ظرف مدت یک‌سال بخشی یا تمام موجودی آن را خرید کند یا مبلغ آن را از دستگاه‌های خود پرداز دریافت کند. بن‌کارت نیز کارتی است که مبلغ آن توسط کارفرمایان تامین می‌شود ولی به نام کارمندان و کارگران صادر می‌شود.
برای بررسی بیشتر مهم‌ترین مقررات ابلاغی بانک مرکزی درباره کارت هدیه و بن‌کارت، علی نظافتیان، دبیر حقوقی کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی در گفت‌وگو با ایبِنا در این باره اظهار داشت: از مهم‌ترین موارد در این باره می‌توان به لزوم شناسایی هویتی متقاضی صدور کارت هدیه توسط بانک مطابق با مقررات مبارزه با پولشویی، اخذ تعهد نامه لزوم رعایت مقررات مبازه پولشویی از مشتری دستگاه‌های اجرایی با توجه به بخشنامه اخیر بانک مرکزی و معاف از شمول مقررات ماده ۱۰ دستورالعمل معاف اشاره کرد.
وی افزود: تامین مبلغ کارت هدیه حداکثر تا مبلغ ۵ میلیون ریال توسط مشتری به‌صورت نقدی یا برداشت از حساب که نشان می‌دهد کارت هدیه کارت اعتباری نیست و همچنین ممنوعیت صدور کارت هدیه برای اشخاصی که از ارایه اطلاعات مورد نیاز خودداری می‌کنند، اشخاصی که برابر حکم مراجع قضایی حساب آنها در بانک مسدود شده یا مجاز به برداشت از حساب خود نیستند، اشخاص حقیقی ایرانی فاقد کد ملی واشخاص حقوقی ایران فاقد شناسه ملی و اشخاص خارجی حقیقی یا حقوقی فاقد شماره فراگیر اشخاص خارجی.
این کارشناس ارشد حقوق بانکی با تاکید بر اینکه لازمه صدور کارت هدیه توسط بانک‌ها تامین و پرداخت مبلغ کارت توسط متقاضی و احراز شرایط قانونی متقاضی توسط بانک ذی‌ربط است، گفت: اما از نظر حقوقی کارت هدیه بدون نیاز به هیچ‌گونه اقدام خاص قابل نقل و انتقال است. بدین‌ترتیب دارنده کارت هدیه هر شخص که باشد می‌تواند با در اختیار داشتن رمز کارت با آن خرید انجام دهد.
به گفته نظافتیان، دارنده با حسن نیت را می‌توان مالک کارت هدیه تلقی کرد. در حالی که بن‌کارت به‌نام شخص کارمند صادر می‌شود. پس متعلق به اوست و استفاده از بن‌کارت توسط غیر دارنده حساب از نظر بانکی فاقد مجوز است.
وی ادامه داد: بنابراین در صورت مفقود شدن بن‌کارت فقط کسی که بن‌کارت به‌نام وی صادر شده حق درخواست صدور مجدد بن‌کارت خواهد داشت. بنابراین تفاوت‌های اصلی کارت هدیه با بن‌کارت عبارت از اینکه کارت هدیه بدون نیاز به اقدام خاصی قابل نقل و انتقال و هدیه دادن است. بنابراین دارنده با حسن نیت کارت هدیه مالک آن محسوب می‌شود. درحالی که بن‌کارت از نظر قانونی قابل نقل و انتقال نیست.
دبیر حقوقی کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی، در ادامه تصریح کرد: مالک بن‌کارت فردی است که بن‌کارت به نام وی صادر می‌شود و رمز آن در اختیار وی گذاشته می‌شود. اینکه دارنده بن‌کارت آن را در اختیار نزدیکان خود می‌گذارد تا خرید کنند به مفهوم نقل و انتقال قانونی بن‌کارت نیست.
این کارشناس ارشد حقوق بانکی گفت: کارت هدیه به منظور استفاده اشخاصی غیر از متقاضی صادر می‌شود. پس جامعه و عرف بانکی در عمل پذیرفته است که ردیابی استفاده‌کننده از کارت هدیه چندان اساسی نیست. بنابراین دارنده کارت هدیه می‌تواند بدون آنکه نیازی به شناسایی وی باشد تا مبلغ کارت را خرید کند، هیچ فروشنده‌ای نام و مشخصات دارنده کارت هدیه را مطالبه نمی‌کند.نظافتیان یکی دیگر از تفاوت‌های کارت هدیه با بن‌کارت محدودیت مبلغ و مهلت برداشت است که کارت هدیه حداکثر تا مبلغ پنج میلیون ریال قابل صدور است. دارنده کارت هدیه حداکثر به مدت یک‌سال از تاریخ یک‌سال قابل استفاده است و بعد از آن کارتی بدون مصرف خواهد بود و نمی‌توان آن را مجدد شارژ کرد. به هرحال محدودیت مبلغ ونحوه استفاده از کارت هدیه به منظور جلوگیری از پولشویی به وسیله کارت هدیه می‌باشد. در حالی که استفاده از بن‌کارت بدون قید مدت است و شارژ آن نیز فاقد منع قانونی است.
وی افزود: بنابراین بن‌کارت با کارت‌های معمولی عابربانک چندان تفاوتی ندارد جز آنکه تامین مبلغ کارت و شارژ مجدد آن توسط کارفرمایان صورت می‌گیرد. بنابراین کلیه موجودی حساب بن‌کارت متعلق به کارمند یا کارگر مربوطه است.به گفته دبیر حقوقی کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی، در مجموع به نظر می‌رسد بخشنامه بانک مرکزی درباره کارت هدیه در مورد نحوه مطالبه مانده مصرف نشده کارت هدیه از بانک صادر‌کننده آن نیاز به شفاف‌سازی دارد. به هرحال صرف نظر از مباحث حقوقی کارت هدیه و بن‌کارت از جمله ابزار‌های نوین بانکی است که خرید را بسیار آسان خواهد کرد. بدون آنکه نیاز به مبادله پول نقد باشد.
